Duaal leren: de donkere kant belicht
Duaal leren: de donkere kant belicht
Duaal leren, het combineren van het leren op school met het leren op de werkvloer, heeft talloze voordelen. Leerlingen zijn beter voorbereid op de steeds sneller veranderende arbeidsmarkt en zijn gemotiveerder om te leren. Toch blijkt de realiteit minder rooskleurig. Uit de masterscriptie van Kimmy Verhoeven (Universiteit Antwerpen) wordt duidelijk dat wat een veilige en positieve werk- en leeromgeving moet zijn, vaak een broeihaard is voor wangedrag. Duale leerlingen missen hierdoor niet alleen leerkansen, maar kunnen zelfs emotionele of fysieke schade lijden op de werkvloer.
Hilde Crevits (CD&V) schreeuwde deze voordelen, maar ook de stijgende populariteit van duaal leren, van de gepubliceerde daken. Toch klinken er ook andere geluiden. Onder de titel ‘Het gefaal van duaal’ minimaliseert De Standaard dit succes en wordt met de vinger gewezen naar de veel te strenge regelgeving en checklists van de overheid naar de bedrijven toe. Toch blijkt uit nieuw onderzoek, dat tot stand kwam door interviews, observaties, documentenanalyses en een focusgroep, dat het versoepelen van deze regelgeving niet meteen aangewezen is. In tegendeel, bedrijven blijken zich vaak niet aan deze afspraken te houden, waardoor duale leerlingen niet genoeg leren, negatieve emoties ondervinden en soms zelfs fysieke schade lijden.
Een van de regels waaraan bedrijven hun voeten regelmatig vegen, is dat een duale leerling een vaste mentor moet hebben. Deze moet een mentoropleiding hebben gevolgd en bovendien ook in het bezit zijn van een Model 2 uittreksel van het strafregister, dat aantoont dat er in het verleden geen feiten jegens minderjarigen zijn gepleegd. Dit is noodzakelijk om een goede en veilige begeleiding van de jongeren te verzekeren. In werkelijkheid blijken maar weinig bedrijven zich te houden aan deze regel, aangezien het de bedrijfsprocessen bemoeilijkt. Leerlingen worden dan op de werkvloer begeleid door andere personen dan deze officiële mentor, die vaak een kantoorfunctie heeft. Dit heeft als resultaat dat leerlingen niet enkel kwalitatieve begeleiding missen, waardoor ze hun doelstellingen niet behalen, maar het zorgt ook voor onveilige situaties die tot fysieke schade kunnen leiden.
Tevens blijkt de werkplaats soms emotioneel een onveilige plaats te zijn door de cultuur die er in het team heerst. Waar op school gedrag als pesterijen en racisme vaak kort wordt opgevolgd, is de leerling hier op de werkplaats onvoldoende tegen beschermd. De studie toonde aan dat duale leerlingen regelmatig slachtoffer worden van dergelijk bewust kwetsend gedrag. Ook nemen ze deze slechte gewoontes na een tijd over en leren ze dus naast positieve kennis en vaardigheden ook heel verkeerde dingen aan.
Hoewel leerkrachten, bedrijven en leerlingen in het onderzoek nog steeds erg positief blijven over duaal leren en de voordelen de nadelen blijken te overschaduwen, is het toch cruciaal om deze keerzijde mee te nemen in acties om de reputatie en kwaliteit van deze alternatieve onderwijsvorm te verbeteren. De oplossing ligt alvast niet in het versoepelen van de regelgeving, maar gedeeltelijk net in een betere controle op deze richtlijnen. Verzekeren dat jongeren in een veilige en ondersteunende omgeving kunnen werken en leren, kan licht in de duisternis brengen.
