Babel - Europa in begrijpelijke taal

Europa spreekt eindelijk
 
Hoewel de Europese Unie bijna dagelijks de pers haalt, weten de Europese burgers nauwelijks waar die Unie precies voor staat. Toch is het erg belangrijk dat de Europeaan geïnformeerd wordt over deze instelling. Er worden immers ontzettend veel beslissingen genomen op het niveau van de Europese Unie. Professor Europese Politiek van Universiteit Gent Hendrik Vos legt uit hoe dit kan.
 
Dat de Europese bevolking zo slecht geïnformeerd is over zijn voornaamste regering heeft verschillende oorzaken. “Een belangrijke verantwoordelijkheid ligt bij het onderwijs”, zegt Hendrik Vos. “Op school wordt er bijzonder weinig informatie gegeven over hoe de Europese Unie werkt en waar die zich mee bezighoudt. In de eindtermen staat er weinig over de verplichting om iets over Europa aan de leerlingen mee te geven.”
Een andere oorzaak voor deze informatiekloof ligt bij de Unie zelf. Ze heeft vijftig jaar lang zelf heel weinig gecommuniceerd. “Er heerste het gevoel dat ze zo belangrijk was dat ze niet hoefde te communiceren. Ze was met belangrijke zaken bezig en voelde niet de plicht om zich te verantwoorden”, legt Vos uit. “Als je vijftig jaar lang nauwelijks communiceert, moet je ook niet verbaasd zijn dat de mensen het niet begrijpen als het over Europa gaat.”
De pers gaat in dit verhaal zeker ook niet vrijuit. Volgens professor Vos zijn er heel wat journalisten die niet goed weten hoe de Unie in mekaar zit en wat ze allemaal verwezenlijkt. “Er leven nog heel veel vooroordelen over de Europese Unie bij journalisten, hoofd- en eindredacties. Ze vragen zich af of hun lezer er wel in geïnteresseerd is”, verklaart Vos. Hierdoor kiezen de redacties vaak om dit nieuws niet vooraan te brengen of zelfs helemaal niet. “Zeker bij de meer populaire kranten en journaals is dit het geval, maar uiteindelijk zijn dat wel de media die het meest bekeken worden.”
 
Kentering
Dat de Europese Unie helemaal niet communiceert, is ondertussen verleden tijd. “Europa heeft zijn fout ingezien en doet intussen wel een inspanning, maar je werkt die achterstand van vijftig jaar niet zomaar weg”, zegt Vos. Hoewel Europa spreekt, bereikt die informatie zijn bevolking soms niet helemaal zoals ze bedoeld was. “De nationale politici zijn niet altijd eerlijk als ze over Europa communiceren. Ze hebben de neiging om Europa als zondebok te beschouwen als er iets fout loopt. Ze gaan ook vaak met de pluimen lopen als Europa goede dingen realiseert. Dit gedrag draagt niet echt bij tot een beter begrip van de Europese Unie”, verklaart Vos.
Ook de pers ziet in dat berichtgeving over Europa niet kan ontbreken. “Toch moet je een onderscheid maken tussen de verschillende soorten media. De kwaliteitskranten hebben vrij veel aandacht voor de Europese Unie, maar in de populaire pers is die aandacht er veel minder”, zegt Vos.
Opvallend is dat de pers meer interesse toont voor Belgische politiek dan voor Europese. “Belgische politiek wordt vaak vergeleken met een soap. Je hebt verhalen met goede acteurs. De politici tonen ook af en toe hun menselijke kant. Je ziet hun ontgoocheling, tranen in hun ogen of net dat ze heel vrolijk zijn. De kijker kan zich er mee identificeren, en dat maakt het interessant om alles te volgen”, verklaart Vos. Op die manier verkoopt de pers ook de dieperliggende verhalen en kunnen ze een serieus politiek verhaal meegeven.
 
Kans verkeken
Bij Europa hebben ze deze manier van werken nog niet echt onder de knie. Ze verdoezelen graag elke vorm van conflict, hoewel dat nu net interessant is voor de pers. “Bijvoorbeeld als Sarkozy en Merkel elkaar ontmoeten, dan zie je dat ze voor de camera elkaar omhelzen. Ze lijken de beste vrienden te zijn. Eens achter de schermen, kunnen ze elkaars nek wel omwringen. Voor de media is dat tweede natuurlijk veel interessanter, maar Europa probeert dat weg te moffelen van zodra de camera’s draaien. Zo lijkt de Europese Unie een grote facebook waar iedereen bevriend is met iedereen”, legt Vos uit.
Ook op de redacties laten ze regelmatig kansen liggen. Een mooi voorbeeld is ons zes maanden lange voorzitterschap van de Unie. Dit was een uitgelezen kans om bijvoorbeeld wekelijks een item op het journaal te brengen. “Die plannen hebben wel even geleefd, maar dan komt die drempelvrees bij de journalisten weer opzetten. Ze vragen zich af of hun kijker hier wel interesse voor heeft, en uiteindelijk sneuvelt het idee”, verduidelijkt Vos.
 
Nieuw magazine
Een andere misvatting over Europees nieuws is dat het vaak als saai aanzien wordt. “Er gebeuren wel degelijk dingen in die Europese politiek die absoluut niet saai zijn. Bij momenten kunnen ze zelfs echt leuke verhalen opleveren”, zegt Vos. Toch heerst er bij journalisten het idee dat het nieuws van Europa moeilijk te verkopen valt aan de lezer. “Als je dit nieuws op een leuke manier wil brengen en de verhalen er achter wil ontdekken, moet je wat meer moeite doen dan normaal. Dat speelt ook wel mee”, verklapt Vos.
Misschien is er dan wel nood aan een magazine dat Europa van een andere kant bekijkt? Een blad dat menselijke verhalen zoekt, en probeert het Europa van achter de hoek te brengen. “Ik geloof inderdaad dat het Europese nieuws op een meer entertainde manier kan gebracht worden. Je kan zelfs de serieuze politieke verhalen brengen, zo lang je ze maar ophangt aan een leuk persoonlijk verhaal”, zegt Vos. Europa is ook meer dan politiek. Het magazine focust dan ook best op de leuke dingen die in Europa gebeuren, zonder de serieuze thema’s uit de weg te gaan. “Als je Europa op die manier brengt in een nieuw magazine, is daar zeker niks mis mee”, verzekert Vos.
 
Nieuwsgierig? Lees Babel!