Recreatieve Drones

WETGEVING

Internationaal verdrag van 19 december 1966 inzake burgerrechten en politieke rechten, BS 6 juli 1983, 8815.

Art. 6 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van 10 december 1948, BS 31 maart 1949, 2488.

Verdrag 7 oktober 1952 betreffende de schade door buitenlandse luchtvaartuigen aan derden op het aardoppervlak veroorzaakt, ondertekend te Rome, op 7 oktober 1952, BS 27 september 1966, 9593.

Art. 8 EVRM.

Art. 8 Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie van 18 december 2000, C- 364, Pb. L., 10.

Convention on International Civial Aviation, Chicago 7 december 1944, www.icao.int/APAC/Meetings/2012_FAOSD_Training/Doc7300%20- %20Convention%20of%20ICAO.pdf

Artikel 8 Convention on International Civil Aviation, Ninth Edition 2006, www.icao.int/publications/Documents/7300_cons.pdf

Riga Declaration on Remotely Piloted Aircraft, “Framing the future of aviation”, Riga 6 maart 2015, http://ec.europa.eu/transport/modes/air/news/doc/2015-03-06-drones/2015…- drones.pdf.

Standardised European Rules of the Air (SERA) mandate, www.eurocontrol.int/articles/standardised- european-rules-air-sera-mandate-part.

Verord.Comm. nr. 785/2004, 21 april 2004, betreffende de verzekeringseisen voor luchtvervoerders en exploitanten van luchtvaartuigen, Pb.L. 30 april 2004, http://eur- lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:138:0001:0006:NL:PDF .

V erord. Comm. Nr. 923/2012, 26 september 2012 tot vaststelling van gemeenschappelijke luchtverkeersregels en operationele bepalingen betreffende luchtvaartnavigatiediensten en – procedures

100

en tot wijziging van Uitvoeringsverordening nr. 1035/2011 en Verordeningen nr. 1265/2007, nr. 1794/2006, nr. 730/2006, nr. 1033/2006 en nr. 255/2010, Pb.L. 13 oktober 2012, http://eur- lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:281:0001:0066:NL:PDF .

Uitvoeringsverord.Comm. nr. 923/2012, 26 september 2012 tot vaststelling van gemeenschappelijke luchtverkeersregels en operationele bepalingen betreffende de lichtvaartdiensten en -procedures, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:281:000….

Richtlijn Europees Parlement en de Raad nr. 95/46/4G van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, Pb. L. 23 november 1995,afl. 281, 31-50.

Overweging (27) Richtlijn Europees Parlement en de Raad nr. 95/46/EG van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, Pb. L. 23 november 1995,afl. 281, 31-50.

Art. 22 Grondwet van 17 februari 1994, BS 17 februari 1994, 4054.

Art. 584 Gerechtelijk wetboek 10 oktober 1967, BS 31 oktober 1967, 11360.

Art. 8 wet van 1 februari 2016 tot wijziging van diverse bepalingen wat de aanranding van de eerbaarheid en het voyeurisme betreft, BS 19 februari 2016, 13126.

Art. 47 sexies, §1, laatste lid, wet 6 januari 2003 betreffende de bijzonder opsporingsmethoden en enige andere onderzoeksmethoden, BS 12 mei 2003, 25351.

Art. XI.174 Wet van 19 april 2014 houdende invoeging van boek XI, “Intellectuele eigendom” in het Wetboek van economisch recht, en houdende de invoeging van bepalingen eigen aan boek XI in de boeken I, XV en XVII van hetzelfde Wetboek, BS 12 juni 2014, 44.352.

Art. 135 §2, 7° Nieuwe Gemeentewet van 24 juni 1988, BS 3 september 1988, 12482. Art. 119bis Nieuwe Gemeentewet van 24 juni 1988, BS 3 september 1988, 12482.

Artikel 1, 2 en 5 wet 19 juli 1991 wet tot regeling van het beroep van privé-detective, BS 2 oktober 1991, 21604.

101

Art. 1382-83 Burgerlijk wetboek 21 maart 1804, BS 3 september 1807.

Art. 5, 14° wet 4 april 2014 betreffende de verzekeringen, BS 30 april 2014, 35487.

Wetboek van strafvordering 17 november 1808, BS 27 november 1808.

Strafwetboek van 8 juni 1867, BS 9 juni 1867, 3133.

Wet houdende herziening van de wet van 16 november 1919, betreffende de regeling der Luchtvaart, BS 26 juli 1937, 4732.

Wet 8 december 1992 houdende de omzetting in Belgisch recht van de richtlijn 1995/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, BS 18 maart 1993, 5801.

Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, BS 18 maart 1993, 5801.

Wet 30 juni 1994 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer tegen het afluisteren, kennisnemen en openen van privé-communicatie en -telecommunicatie, BS 24 januari 1995, 1542.

Wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, BS 31 mei 2007, 29529.

Wet 4 april 2014 tot wijziging van de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, BS 25 april 2014, 34850.

Wet van 13 mei 1999 tot invoering van gemeentelijke administratieve sancties, BS 10 juni 1999, 21629. Wet van 30 oktober 1998 die een artikel 442bis in het strafwetboek invoegt met het oog op de

strafbaarstelling van de belaging, BS 17 december 1998, 40074.

Wet 25 maart 2016 tot wijziging van artikel 442bis van het Strafwetboek, BS 5 april 2016, 22563.

Wet van 24 februari 1921 betreffende het verhandelen van gifstoffen, slaapmiddelen en verdovende middelen, psychotropische stoffen, ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de stoffen die kunnen

102

gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen, BS 6 maart 1921, 1834.

Wet van 3 mei 2003 tot wijziging van de wet van 24 februari 1921, BS 2 juni 2003, 29917.

Wet 25 februari 1991 betreffende de aansprakelijkheid voor producten met gebreken, BS 22 maart 1991,

5884.

Koninklijk besluit 10 april 2016 met betrekking tot het gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen

in het Belgisch luchtruim, BS 15 april 2016, 25944.

Koninklijk besluit van 31 december 1930 houdende regeling van de slaapmiddelen en de verdovende

middelen en betreffende risicobeperking en therapeutisch advies, BS 10 januari 1931, 104.

Koninklijk besluit 12 januari 1984 tot vaststelling van de minimumgarantievoorwaarden van de verzekeringsovereenkomsten tot dekking van de burgerrechtelijke aansprakelijkheid buiten overeenkomst met betrekking tot het privé-leven, BS 31 januari 1994, 1382.

Koninklijk besluit tot regeling der luchtvaart van 15 maart 1954, BS 26 maart 1954, 2274.

Koninklijk besluit betreffende de veiligheid van speelgoed van 19 januari 2011, BS 10 februari 2011,

10440.

Koninklijk Besluit 19 december 2014 betreffende de luchtverkeersregels en operationele bepalingen

betreffende de luchtvaartnavigatiediensten en – procedures, BS 30 december 2014, 106833.

Koninklijk besluit van 1 februari van 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, BS 13 maart 2001, 7839.

Koninklijk besluit van 26 oktober 1993 houdende maatregelen om te voorkomen dat bepaalde stoffen worden misbruikt voor de illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen, BS 22 december 1993, 28304.

Koninklijk besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten, BS 21 november 1997, 30898.;

103

Koninklijk besluit van 22 januari 1998 houdende regeling van sommige psychotrope stoffen en betreffende risicobeperking en therapeutisch advies, BS 14 januari 1999, 1044.

Vr. en Antw. Senaat, Vr. nr. 5 – 10623, 20 december 2013 (K. VANLOUWE).

Vr. en Antw., Vl. Parl., Vr. nr. 781, 25 februari 2015 (M. DE CLERQ, antw. B. WEYTS). Vr. en Antw. Senaat, Vr. nr. 5 – 10623, 20 december 2013 (K. VANLOUWE).;

Vr. en Antw. Vl. Parl., Vr. nr. 524, 20 januari 2015 (P. VAN ROMPUY, antw. B. WEYTS).; Vr. en Antw. Kamer 2014-15, Vr. nr. 64, 22 december 2014 (G. FORET).

Vr. en Antw., Vl. Parl., Vr. nr. 6-498, 19 maart 2015 (P. VAN ROMPUY).

Vr. en Antw. Senaat, Vr. nr. 5-6985, 4 september 2012 (B. TOMMELEIN).

Omz. van 10 december 2009 betreffende de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, zoals gewijzigd door de wet van 12 november 2009, www.besafe.be/sites/besafe.localhost/files/wetgeving/Circulairecameras-…- 2011_0.pdf.

Circulaire CIR/GDF-01 betreffende de modelluchtvaartuigen, terreinen, vliegen met modelluchtvaartuigen en modelluchtvaartmeetings, 29 juli 2013, http://mobilit.belgium.be/sites/default/files/downloads/gdf01.pdf

Toelichting wetsvoorstel (D. CLAES., J. DURNEZ) houdende wijziging van de wetgeving betreffende de gemeentelijke administratieve sancties (GAS), Parl.St. Senaat 2010-11, nr. 5-1162/1.

Algemeen politiereglement van de politiezone Beernem – Oostkamp – Zedelgem, 3 juli 2014, www.lokalepolitie.be/5447/gemeentelijke-administratieve-sancties.html.

Politie Verord. 22 juni 2015, Gemeente Opglabbeek, www.opglabbeek.be/sites/default/files/verslagen- gemeenteraad/Goedkeuring%20van%20politieverordening%20ter%20beteugeling%20van%20overlast .pdf.

104

Regeling van de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat van 2 december 2005, houdende nadere regels voor vluchten met een modelvliegtuig, nr. HDJZ/LUV/2005-2297, file:///C:/Users/User/Downloads/stcrt-2005-239-p13-SC72618.pdf.

RECHTSPRAAK

HvJ 6 november 2003, nr. C-101/01, ECLI:EU:C:2003:596, Jur. 2003, I-12971.

HvJ 11 december 2014, nr. C-212/13, ECLI:EU:C:2014:2428, onuitg. Antwerpen 12 juni 2008, NJW 2010, nr. 218, 206.

Brussel 4 oktober 1989, RW 1989-90, 651.

Brussel 7 april 2000, JT 2001, 779.

Kh. Brussel 11 september 1974, JT 1975, 136.

Rb. Antwerpen 12 mei 1989, RW 1989-90, 654.

Rb. Mechelen, 29 maart 1983, nr. 15.791, www.juridat.be. Rb. Brugge 31 januari 1990, RW 1991-92, 234.

RECHTSLEER

BOCKEN, H., “Actuele problemen inzake het oorzakelijke verband”, in M. STORME (red.), Recht halen uit aansprakelijkheid, Postuniversitaire Cyclus Willy Delva 1992-1993, Gent, Mys & Breesch, 1993, 82.

BOCKEN, H., en BOONE, I., Inleiding tot het schadevergoedingsrecht, Brugge, die Keure, 2011, 11. BOCKSTAELE, M., en PONSAERS, P., Bijzonder inspectiediensten: overzicht, bevoegdheden,

instrumenten, samenwerking en knelpunten, Antwerpen, Maklu, 2015, 243.

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies over het ontwerp van Koninklijk besluit met betrekking tot het gebruik van op afstand bestuurde

105

luchtvaartuigen in het Belgisch luchtruim, 22 juli 2015, nr. 32/2015, https://www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/document….

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

advies over de toepasselijkheid van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens op beeldopnamen en de gevolgen ervan, 7 juni 1995, nr. 14/1995, http://docplayer.nl/12208137-De-commissie-voor-de-bescherming- van-de-persoonlijke-levenssfeer.html.

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies over de verwerking van gevoelige gegevens, in de zin van artikel 6 van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, 6 augustus 1993, nr. 07/1993, https://www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/document….

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies uit eigen beweging betreffende de verwerkingen van beelden, in het bijzonder verricht door middel van systemen van video-toezicht, 13 december 1999, nr. 34/1999, www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/advies….

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL), Aanbeveling uit eigen beweging inzake de diverse toepassingsmogelijkheden van camerabewaking, 29 februari 2012, nr. 04/2012,www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/aanbev… _0.pdf; www.privacycommission.be/nl/faq-page/7340#t7340n16564.

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies over wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, 4 februari 2015, nr. 01/2015, www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/advies….

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies over voorontwerp tot wijziging van de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, 2 oktober 2013, nr. 42/2013, www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/advies….

106

COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER (CBPL),

Advies over de bescherming van persoonsgegevens in België,

www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/besche…- persoonsgegevens-in-belgie.pdf.

CRISTIAENS, T., “Vliegen met drones mag het? Status quaestionis van het wetgevend kader rond drones”, Monard Law, 11 juni 2015, www.monardlaw.be/home/- /asset_publisher/3DwqCLLTN4YX/content/vliegen-met-drones-mag-het-status-quaestionis-van-het- wetgevend-kader-rond-drones/maximized

CUSTERS, B.H.M., OERLEMANS, J.J., VERGOUW, S.J., Het gebruik van drones – een verkennend onderzoek naar onbemande luchtvaartuigen, Boom Lemma Uitgevers, 2015, file:///C:/Users/User/Downloads/ob313-volledige-tekst_tcm44-583197.pdf.

DEBEUCKEAERE, W., “Privacy, afluisteren en bespieden: het wetsontwerp-Gol”, Tegenspraak, 1984, 3-17.

DE BOT, D., “Eye in the sky- Het gebruik van drones en privacy”, RW 2014-15, 1362.

DE CORTE, R.,en DE GROOTE, B., Handboek Civiel recht, Gent, Groep De Boeck, 2008, 373, nr.

1023.

DE HERT, P., Privacy en het gebruik van visuele technieken door burger en politie, Brussel, Uitgeverij Politeia nv, 1998, 53.

DE HERT, P., “Wat mogen privé-detectives eigenlijk?”, Juristenkrant 2000, nr. 11, 12.

DE HERT, P., en MEERSCHAUT, K., “Over openbare overlast en openbare orde”, RW 2007-08,

953-955.

DE SCHEPPER, T., HARDYNS, W., DE PAUW, E., en MEULEMAN, K., Drones 75 vragen en

antwoorden, 2015, die Keure, 97.

DEVROE, E., "Last van overlast: volle G.A.S. vooruit?", Orde van de Dag, 2003, nr. 24, 7-38.

DEVROE, E., VAN DER VIJVER., K., HARDYNS, W., en VAN DIJK, A., “De toekomst van de politie”, Antwerpen, Maklu, 2014, 79-81.

DIERICKX, L., Het recht op afbeelding, Antwerpen, Intersentia, 2005, 33.

107

EASA, Concept of operation for Drones, “A risk based approach to regulation of unmanned aircraft”, www.easa.europa.eu/system/files/dfu/204696_EASA_concept_drone_brochure_….

EUROPEAN COMMISSION, “Remotely Piloted Aircraft Systems (RPAS), http://ec.europa.eu/growth/sectors/aeronautics/rpas/index_en.htm.

EUROPEAN COMMISSION, Mandate to Eurocontrol for support on development of standardised European rules of the air (SERA), 14 augustus 2009,www.eurocontrol.int/sites/default/files/article/content/documents/single- sky/mandates/20090814-sera-parta-ec-mandate.pdf

EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITE (EESC), Advies over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad – Een nieuw tijdperk voor de luchtvaart – De openstelling van de luchtvaartmarkt voor het veilige en duurzame civiele gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen COM(2014) 207 final, Pb.L. 15 januari 2014, nr. 012/14, http://eur- lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014AE3189&from=NL.,www.drone- zaak.nl/geschiedenis.

Groep Gegevensbescherming o.b.v. artikel 29 van de Richtlijn 95/46/EG, “Advies 4/2007 over het begrip persoonsgegeven”, 20 juni 2007, http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/docs/wpdocs/2007/wp136_nl….

GULDIX, E., “Algemene systematische beschouwingen over het persoonlijkheidsrecht op de eigen afbeelding”, RW 1980-81, 1188.

GULDIX, E. en WYLLEMAN, A., “De positie en de handhaving van persoonlijkheidsrechten in het Belgisch Privaatrecht”, TPR 1999, 1632.

HENDRICKX, R., “Het vergeten wilsgebrek”, Jura Falc. 1989-90, afl. 26, https://www.law.kuleuven.be/jura/art/26n2/hendrickx.pdf.

HOUDIJK, J., “De regulering van drones vanuit Europa: welke stappen onderneemt de EU?”, Rechtennieuws 15 september 2015, http://rechtennieuws.nl/44229/de-regulering-van-drones-vanuit- europa-welke-stappen-onderneemt-de-eu.html.

108

JANSSENS, T., en VAN POPPEL, M., “Conceptualisering integrale veiligheid”, Beleidscel Preventie Stad Antwerpen, 9 februari 2004.

LAMBRECHT, D., “De bescherming van de privacy in de Belgische wetgeving. Overzicht van de bestaande wetgeving en een blik vooruit naar de op handen zijnde veranderingen”, Jura Falc. 2000- 01, afl. 37, nr. 3, 443-494, https://www.law.kuleuven.be/jura/art/37n3/lambrecht.htm.

LEMMENS, L., “Regelgeving afgestemd op nieuwe Europese vliegverkeersregels”, Jura 2016, www.jura.be/secure/documentview.aspx?id=kl1845938&state=changed.

LEMMENS, P., “Het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, in het algemeen en ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens in het bijzonder”, in X., Liber Amicorum Armand Vandeplas, Gent, Mys & Breesch, 1994, 313-323.

LEMMENS, P ., “T oezichtsmechanismen ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer”,in DUMORTIER, J., ROBBEN, F., Persoonsgegevens en privacybescherming. Commentaar op de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, Brugge, die Keure, 1995, 177- 213,www.anthologieprivacy.be/sites/anthology/files/Toezichtsmechanismen_ter… _persoonlijke_levenssfeer..pdf.

LIEVENS, J., “Het recht op afbeelding”, RW 1976-77, 1858.

Meded. (Comm.) Een nieuw tijdperk voor de luchtvaart- De openstelling van de luchtvaartmarkt voor het veilige en duurzame civiel gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen, 8 april 2014, COM (2014)207,http://eur-lex.europa.eu/legal- content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014DC0207&from=EN.

MOENS, S., “Nieuw drones-kb: een vliegende start?”, Juristenkrant 2016, afl. 329, 16.

Principenota Camerawet 2007.2 van 20 januari 2010, www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/01.02…- juridische_nota_camera.pdf.

ROCHE, S., Le sentiment d’insécurité, Parijs, Presses Universitaires de France, 1999.

Standardised European Rules of the Air (SERA) mandate, www.eurocontrol.int/articles/standardised- european-rules-air-sera-mandate-part.

109

SNIPPE, J. en BIELEMAN, B., Buurten over last. Monitoren van drugsoverlast in SVO-gemeenten 1993- 1998, Groningen, Bureau Intraval, 1999.

S.D.G., “Mid-term evaluation of Regulation 785/2004 on insurance requirements of air carriers and aircraft operators.”, juli 2012, http://ec.europa.eu/transport/modes/air/studies/doc/internal_market/201…- requirements.pdf.

VAN DEN WYNGAERT, C., en VANDROMME, S., Strafrecht en strafprocesrecht in hoofdlijnen, Antwerpen, Maklu, 2009, 665.

VAN GERVEN, W., “Algemeen personenbeschermingsrecht: De persoonlijkheidsrechten” in P., SENAEVE, Compendium van het personen – en familierecht, Leuven, Acco, 2008, 220-211.

VAN GERVEN, W., Verbintenissenrecht, Leuven, Acco, 2006, 417.

VAN GREMBERGHE, T., “Privacycommissie geeft kb over drone gebruik groen licht”, Juristenkrant

2015, afl. 313.

VAN EUPEN, P., Bescherming van het privé-leven”, www.law.kuleuven.be/jura/art/7n4/vaneupen.pdf, 242.

V ANHEES, H., Een juridische analyse van de grondslagen, inhoud en draagwijdte van auteursrechtelijke exploitatiecontracten, Antwerpen, Maklu, 1993, 71, nr. 138.

VANHOUDT, C.J., en CALEWAERT, W., Belgisch Strafrecht, ΙΙ, Gent, Story‐ Scientia, 1976, nr. 679.

VAN LAETHEM, W., DECORTE, T., BAS, R., Private politiezorg en grondrechten, Leuven, Universitaire Pers Leuven, 1995, 131-136.

VAN MALDEREN,S., “Recreatie en (strafbare) overlast.”, Institute for International Research on Criminal Policu, https://besafe.ibz.be/NL/Academici/onderzoek_recherche/Documents/DEFINI… T%20RECREATIE%20EN%20OVERLAST%20JAN%2007.pdf.

VASSEUR, R., “Belaging is niet langer een klachtmisdrijf”, Juristenkrant, 2016, afl. 328.

110

VASSEUR, R., “Gluurders te kijk gezet: voyeurisme voortaan strafbaar”, Juristenkrant 2016, nr. 325. VERHEYEN, W., “Onbemande luchtvaartuigen, Vogelvrij of (nu al)gekooid?”, NJW 2015, nr. 322,

338.

Verslag (EP) over veilig gebruik van systemen van op afstand bestuurde luchtvaartuigen (RPAS), algemeen bekend als onbemande luchtvaartuigen (UAV), op gebied van burgerluchtvaart, 25 september 2015, A8-0261/2015, www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A8- 2015-0261+0+DOC+XML+V0//NL#title1.

WARREN and BRANDEIS, “The Right to Privacy”, Harvard Law Review, 15 december 1980, http://groups.csail.mit.edu/mac/classes/6.805/articles/privacy/Privacy_….

OVERIGE BRONNEN

ADAMS, J., “How a Trackimo GPS Tracker Saved My Drone and Wallet!,

www.trackimo.com/index.php/en/blog/253-how-a-trackimo-gps-tracker-saved….

AERIALSOLUTIONS, “Waarvoor wordt een drone precies gebruikt?”, 12 maart 2015, www.aerialsolutions.be/waarvoor-wordt-een-drone-precies-voor-gebruikt/.

ALBERS C., en TELLER M., Luisteren naar mensen over onveiligheid. Algemeen verslag over onveiligheidsgevoelens, Brussel, Koning Boudewijnstichting, 2006, 20.

ALIYEVA, T.A., “Drones.”, Clinic Law Incubator, https://clinic.nl/drones/.

AUSSUMS, M., “De nieuwe dronewetgeving: veel te laat en schrijnend kortzichtig”, 18 april 2016, www.zdnet.be/opinie/179550/de-nieuwe-dronewetgeving-veel-te-laat-en-sch….

BARRET, D., “Burglars use drone helicopters to identify target homes”, The Telegraph UK, 18 mei 2015.

BELGA, “Campagne moet correct gebruik recreatieve drones stimuleren.”, 5 november 2015.

BELGA, “War drone en afluisteren: dezelfde keerzijde van de medaille”, De Tijd, 31 oktober 2013. 111

BELGA, “Europa zet lijnen uit voor veilig gebruik van commerciële drones.”, De Morgen 29 oktober 2015.

BELGA, “Privacycommissie zet licht op groen voor regelgeving rond drones.”, De Redactie 3 augustus 2015.

BELGA, “Google wil in 2017 pakjes bezorgen met drones.”, De Redactie 2 november 2015. BELGA, “Drone vliegt over binnenplaats gevangenis Andenne”, De Standaard 7 mei 2016.

BELGA, “Drone scheert rakelings langs Boeing boven Schiphol”, De Standaard 7 mei 2016, www.standaard.be/cnt/dmf20160507_02278111.

BELGA, “Airbus raakt bijna drone bij landing op luchthaven van Roissy”, Het Nieuwsblad 4 maart 2016, http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160304_02164176.

BELGA, “Defensie onderzoekt of roofvogels terroristische drones kunnen vangen”, De Gazet van Antwerpen 9 februari 2016.

BELMANS, B., “VITO en Flight Plus kondigen nieuwe drone software aan”, 5 augustus 2015, www.engineeringnet.be/belgie/detail_belgie.asp?Id=14880&titel=Vito%20en… ondigen%20nieuwe%20drone%20software%20aan%20&category=technologie.

BILLEN, E., Studiedag VVSG Mechelen, 22 september 2015, www.vvsg.be/kalender/PublishingImages/Paginas/Drones/WS2-WS6_DGLV.pdf.

BOOGAARD, F., “Drones krijgen kentekens om eigenaar te achterhalen.”, 27 oktober 2015, www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/4171558/2015/10/27/Drones…- eigenaar-te-achterhalen.dhtml.

CAMMAERT, F., “Evaluatie van de toepassing van de wet betreffende de Administratieve Sancties in de gemeenten – 7 jaar Gemeentelijke Administratieve sancties, www.mi- is.be/sites/default/files/documents/eindrapport-gas.pdf.

COLLINS, B., “Police: drones used for harassment and voyeurism”, 18 november 2014, www.alphr.com/peripherals/1000042/police-drones-used-for-harassment-and….

112

COUGHLIN, S., “It’s here. The first porn shot on a drone”, 5 november 2015, www.refinery29.com/2014/11/77365/drone-porn-video.

DAWSON, R., “Federal Way women upset with neighbor’s drone stalkin”, www.federalwaymirror.com/news/286124441.html.

DE JAGER, W., “Drones steeds vaker ingezet voor smokkelpraktijken”, 31 juli www.dronewatch.nl/2014/07/31/drones-steeds-vaker-ingezet-voor-smokkelpr….

DE JAGER, W., “Waarom overheden zich zorgen maken over hobbydrones”, 6 februari www.dronewatch.nl/2015/02/06/waarom-overheden-zich-zorgen-maken-over-ho….

2014,

2015,

2014,

2014,

DE JAGER, W., “Eerste erotische dronefilm een feit”, 5 www.dronewatch.nl/2014/11/05/eerste-erotische-dronefilm-een-feit/.

DE JAGER, W., “Seksend stel betrapt door drone”, 4 www.dronewatch.nl/2014/12/04/seksend-stel-betrapt-door-drone/.

november

december

DE JAGER, W., “Verplichte registratie van drones”, 29 www.dronewatch.nl/2015/10/29/europees-parlement-akkoord-met-verplichte-….

DE JAGER, W., “Privé-detectives zetten drones in om ontrouwe echtelieden te betrappen”, 17 juli 2014, www.dronewatch.nl/2014/07/17/prive-detectives-zetten-drones-in-om-ontro…- betrappen/.

DE JAGER, W., “Vliegtuig bijna op drone gebotst bij Heathrow”, 7 december 2014, http://www.dronewatch.nl/2014/12/07/vliegtuig-bijna-op-drone-gebotst-bi….

DE LEUR, T., “Drones vaak gebruikt, maar verboden.”, De Standaard 5 september 2015. DOURADO, E., en HAMMOND, S., “Do Consumer Drones Endanger the National Airspace?”, 14

maart 2016, http://mercatus.org/sites/default/files/Dourado-Wildlife-Strikes-MOP-v2….

DE PRETER, W., “1 ambtenaar moet duizenden drone-verzoeken verwerken”, De Tijd 2 februari 2016.

EECKHOUT, F., “Verzekeringsmaatschappij dekt schade door drones”, Het Laatste Nieuws 24 april 2016.

oktober

2015,

113

HENDRIKMAN, M., “Google wil in 2017 met Project Wing-drones pakketten bezorgen, 2 november 2015, http://tweakers.net/nieuws/106107/google-wil-in-2017-met-project-wing-d…- bezorgen.html.

HOFKENS A., “Hoe kan je wettelijk dronen”, Serius Legal, 13 augustus 2015, http://siriuslegaladvocaten.be/hoe-kan-je-wettelijk-dronen/.

HOUDIJK J., “De regulering van drones vanuit Europa: welke stappen onderneemt de EU?”, 4 september 2015, AKD, www.akd.nl/b/Paginas/De-regulering-van-drones-vanuit-Europa-welke- stappen-onderneemt-de-EU.aspx

KIM J.J., “Dji unveils Phantom 3 drone.”, 8 april 2015, www.freshnessmag.com/2015/04/08/dji- unveils-phantom-3-drone/.

KIRBY , M., “Pervert! The rise of Drone V oyeurism”, 14 april 2014, www.konbini.com/en/lifestyle/drone-half-naked-woman-seattle/.

KOEBLER, J., “Kartels gebruiken nu ontraceerbare drones om drugs te smokkelen”, 23 januari 2015, http://motherboard.vice.com/nl/read/kartels-gebruiken-nu-ontraceerbare-…- smokkelen.

KRAAN, J., “DHL bezorgt post met autonome drone op Waddeneiland”, 24 september 2014, www.nu.nl/gadgets/3886221/dhl-bezorgt-post-met-autonome-drone-waddeneil….

LEE, G.D., Global drug enforcement, London, CRC Press, 2004, 244.

MACQUIRE, E., “Is this the world’s first ‘stalker drone’?”, CNN, 26 november 2014,

http://edition.cnn.com/2014/11/26/tech/innovation/drones-mind4-pictures…. MORRIT, A.,Impromptu Scribe, 2014, Paxanax Press.

PEL, A.F., “Hobbyfilmers verjagen vogels met hun drones”, 9 september 2015, www.metronieuws.nl/binnenland/2015/09/hobbyfilmers-verjagen-vogels-met-….

114

PUBLIUS, G., “Stalker drones can look through windows, read lips, see through walls”, 2 augustus 2013, Americablog, http://americablog.com/2013/02/stalker-drones-they-will-look-through-wi…- read-your-lips-see-through-walls.html.

S. McNEAL, G., “Alleged drone ‘Peeping Tom’ photo reveals perils of drone related journalism”, 14 juli 2014, www.forbes.com/sites/gregorymcneal/2014/07/14/alleged-drone-peeping-tom…- reveals-perils-of-drone-related-journalism/#2e98fee71402.

SCHIEVINK, B., “DJI maakt drone die akkers kan besproeien”, 28 november 2015, http://tweakers.net/nieuws/106545/dji-maakt-drone-die-akkers-kan-bespro….

SCHILDERMANS, J., “Nieuwe versie Bepop Drone vliegt langer.”, Knack 10 december 2015. SOENENS, D., “Gevonden op straat: uw privacy.”, De Morgen 4 april 2015.

RUSSON, M.A., “Are flying drones a peeping Tom’s dream tool?”, International Business Times, 11 juni 2014, www.ibtimes.co.uk/are-flying-drones-peeping-toms-dream-tool-1452278.

RUSSON, M.A., “Peeping Tom drone spotted hovering outside woman’s window in Devon”, International Business Times, 6 oktober 2015, www.ibtimes.co.uk/peeping-tom-drone-spotted- hovering-outside-womans-window-devon-1522778.

VAN CAMPENHOUT, C., “Wel in de winkel, maar verboden in de tuin.”, De Standaard 30 september 2015.

VAN ITTERBEEK, B., CHRISTIAENS, T., VAN NIEUWENHOVE, J., “De drone-wetgeving is er – eindelijk is commerciële exploitatie mogelijk”, Monard Law 28 april 2016, http://www.monardlaw.be/nl/home/-/asset_publisher/3DwqCLLTN4YX/content/…- is-er-eindelijk-is-commerciele-exploitatie-mogelijk/maximized.

VATTEROTH B., “Mensen beseffen onvoldoende dat het privacy-debat draait om fundamentele vrijheden.”, 5 mei 2014, Liga voor Mensenrechten,www.mensenrechten.be/index.php/site/nieuwsberichten/mensen_beseffen_onv… e_dat_het_privacy_debat_draait_om_fundamentele_vr.

VERVOORT, D., “Drone levert drugs aan gevangenis”, 5 augustus 2015, www.zdnet.be/nieuws/170324/drone-levert-drugs-aan-gevangenis/.

115

VVSG , “Samenvatting studie toepassing GAS”, file:///C:/Users/User/Downloads/gasoverzicht- onderzoekvvsg.pdf.

WINTERMAN, P., en VAN MERSBERGEN, S., Drones zijn het nieuwste dievenspeelgoed”, 14 augustus 2015, www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/4128120/2015/08/24/Drones…- nieuwste-dievenspeelgoed.dhtml.

WOKKE, A., “Amazon toont prototype van drone voor bezorging pakketjes”, 30 november 2015, http://tweakers.net/nieuws/106552/amazon-toont-prototype-van-drone-voor…- pakketjes.html.; www.nu.nl/tech/3642996/amazon-ontwikkelt-drones-bezorging.html.

X, “In Australië worden drones gebruikt om drugs in gevangenis te smokkelen”, Metro, 10 maart 2014. X, “Steeds vaker: met drones spullen binnensmokkelen in gevangenis”, Het Laatste Nieuws, 19

september 2015.

X, “Drones zorgen voor overlast op de Veluwe”, www.drones.nl/nieuws/2015/09/drones-zorgen-voor- overlast-op-de-veluwe.

X, “Onbemande telegeleide luchtvaartuigen boven het Zwin”, http://knokke- heist.be/nieuws/onbemande-telegeleide-luchtvaartuigen-boven-het-zwin.

X, “Drone met drugs stort neer in Mexico”, 22 januari 2015, www.dronemagazine.nl/drone-met-drugs- stort-neer/

X, “ISIS wil drones gebruiken om aanslagen te plegen in het westen”, 4 augustus 2015, Terrorisme monitor, https://terrorismemonitor.nl/isis-wil-drones-gebruiken-om-aanslagen-te-…

X, “Zijn drones de nieuwe terroristische wapen?”, 20 september http://motherboard.vice.com/nl/read/drones-het-nieuwe-terroristische-wa…;

X, “Voyeurisme en wraakporno voortaan strafbaar”, De Standaard 21 januari 2016.

X, “Inbrekers gebruiken drones om hun huizen te kiezen”, 19 mei www.drones.nl/nieuws/2015/05/inbrekers-gebruiken-drones-om-huizen-te-ki….

2013,

2015,

116

X, “Ongelofelijk: inbrekers gebruiken drones om te checken of je thuis bent”, Gazet van Antwerpen, 24 augustus 2015.

X, “Drones ‘reële bedreiging’ voor burgerluchtvaart”, Het Laatste Nieuws 15 februari 2016., www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/2617254/2016/02/15/Dron…- burgerluchtvaart.dhtml.

X, “Weer drone-incident met drone bij Parijse luchthaven, Het Laatste Nieuws 21 april 2016

X, “Drones botsen eens per 1,87 miljoen jaar met vliegtuig”, 17 maart 2016,

http://droneblog.be/2016/03/drone-botst-eens-per-187-miljoen-jaar-met-v….

X, “Koppel spot filmende drone aan slaapkamerraam”, Het Laatste Nieuws, 26 januari 2015.

X, “De nieuwe drone wetgeving: onze visie! - deel 2”,www.drone-kopen.be/wetgeving/de-nieuwe-

drone-wetgeving-onze-visie-deel-2/.

X, “Europa eensgezind over regels voor Drones.”, www.vliegend.nl/nieuwe-dji-uit-in-nederland/;

X, “Riga V erklaring legt basis voor algemeen gebruik van drones.”, Flows 10 maart 2015, www.flows.be/nl/transport/riga-verklaring-legt-basis-voor-algemeen-gebr….

X, “Drones hoog op de Europese agenda geplaatst.”, Flows 13 oktober 2014, www.flows.be/nl/logistics/drones-hoog-op-de-europese-agenda-geplaatst.

X, “België nog niet klaar voor drones”, DroneBlog, 20 januari 2016, http://droneblog.be/2016/01/belgie-nog-niet-klaar-voor-drones-3/

X, “Camerawet te beperkt voor mobiele camera’s met nummerplaatherkenning en uniformcamera’s, 27 mei 2013, www.privacycommission.be/de/node/15056.

X, “UNIZO en EUKA vragen aanpassing ontwerp KB over gebruik van drones”, 29 mei 2015, www.unizo.be/nieuws-pers/unizo-en-euka-vragen-aanpassing-ontwerp-kb-ove….

X, “Drones zorgen voor overlast op de V eluwe”, 14 september 2015, www.drones.nl/nieuws/2015/09/drones-zorgen-voor-overlast-op-de-veluwe.

117

X, “Texel is overlast drones zat na crash vuurtoren”, 12 juni 2015, www.drones.nl/nieuws/2015/06/texel-is-overlast-drones-zat-na-crash-vuur….

X, “skiër ontsnapt ternauwernood aan vallende drone”, De Redactie, 23 december 2015.

X, “Drones ‘reële bedreiging’ voor veiligheid burgerluchtvaart”, De Redactie, 15 februari 2016.

X, “Drone smokkelt drugs gevangenis in”, Het Laatste Nieuws 28 april 2016.

X, “What to do when your neighbor has a drone”, www.nolo.com/legal-encyclopedia/what-do-when- your-neighbor-has-drone.html.

X, “The Impending Use of Commercial Drones in Stalking, Hacking and Terrorist Attacks”, Secure Your Workplace Network, 27 juli 2015, http://workplacetablet.com/2015/07/27/the-impending-use-of- commercial-drones-in-hacking-and-terrorist-attacks/

X, “Pervert turns his drone into a peeping Tom”, 19 oktober 2014, www.ebaumsworld.com/videos/pervert-turns-his-drone-into-a-peeping-tom/8…;

X, “RPAS binnenkort allemaal uitgerust met een traceerchip?”, www.drone-kopen.be/wetgeving/rpas- binnenkort-allemaal-uitgerust-met-een-traceerchip/.

X, “Kijk, daar vliegt little brother!”, De Morgen 9 februari 2013.

X, “In onze moderne controlemaatschappij zijn alle ogen op u gericht.”, De Morgen 20 april 2013. X, “De drone-industrie is klaar om te exploderen.”, De Redactie 14 december 2014.

X, “Doodsbang voor drones.”, De Morgen 11 februari 2016.

X, “Nederland gooit roofvogels in de strijd tegen drones.”, De Redactie 1 februari 2016.

X, “The sky heeft nog altijd een limit.”, De Standaard 31 maart 2015.

X, “Parijs wil illegale drones temmen met ‘digitale nummerplaat’.”; De Standaard 6 maart 2015.

118

X, “Belgische wetten helemaal nog niet klaar voor drones voor consumenten.”, De Morgen 28 november 2014.

X, “Drones racen om de wereldtitel in Dubai.”, De Redactie 11 maart 2016.

X, “Brengen drones weldra pakjes aan huis?”, De Redactie 1 december 2015.

X, “Nog steeds 28 vermisten na dubbele dambreuk in Brazilië.”, De Redactie 8 november 2015.

X, “Gebruik van drones eindelijk wettelijk geregeld in België.”, De Tijd 15 april 2016.

ZIJLSTRA, J., “Luchtvaart eist snel strenge maatregelen voor drones”, 22 april 2016, http://nos.nl/artikel/2100831-luchtvaart-eist-snel-strenge-maatregelen-….

Geconsulteerde websites

www.beuas.be

http://www.euka.org/nl/home.aspx

http://www.icao.int/Pages/default.aspx

www.vergelijk.be/drones/

www.spywebshop.nl/spy-drone-quadcopter-camera.html

http://flynixie.com/

www.privacycommission.be/ www.aerolink.es/blog/difference-between-fixed-wing-aircraft-and-a-rotar… www.airforce-technology.com/projects/rq11braven/

www.dronekopenonline.nl/parrot-drone

www.dronewinkel.eu/brands/parrot/ www.sportvliegen.nl/drone-met-camera/onbemande-luchtvaartuigjes-van- parrot/www.parrot.com/usa/products/ www.centralpoint.be/nl/nieuws/parrot-drones-introduceert-nieuwe-geavanc…- 4851/

www.hetccv.nl/nieuws/2015/08/inbrekers-zetten-drones-in.html http://www.modelvliegenalmere.nl/wp- content/uploads/2013/08/Fact_sheet_Onbemande_luchtvaartuigen_31.pdf www.flyingtoys.com/index.php?route=product/category&path=107 www.drones.nl/drones/parrot-ar-drone-2-0

119

www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/drone/vraag-en-antwoord/regels-drone-z… http://mobilit.belgium.be/nl/luchtvaart/drones

www.eurocae.net/organisation/about/. www.europa-nu.nl/id/vga3f0zfuhzf/europese_organisatie_voor_de_veiligheid.; www.eurocontrol.int/articles/who-we-are.

http://jarus-rpas.org/.

www.drone-insurance.be/. www.amma.be/nl/pdf/resp_aansp/rcf_baf/cg_av/01-FA-AV-PDF-0211-V06-NL.pdf., www.ethias.be/part/pdf/nl/Algemene_voorwaarden/av_familiale_nl.pdf.

https://easa.europa.eu/

http://economie.fgov.be/nl/consument/V erzekering/Assurance_auto/Omniumverzekering/#.VxtJhjCL TIU.

www.aviabel.com/nl-be/aboutus/Documents/A VIA_fiche_luchtvaartuig_NL_102014.pdf. http://noordzeedrones.be/wp-content/uploads/2013/10/recreatief.jpg.

http://noordzeedrones.be/ www.lokalepolitie.be/5446/nieuws/345-onbemande-telegeleide-luchtvaartui…. https://stad.gent/natuur-milieu/meldpunt/geluidshinder www.bigbrotherawards.be/bestanden/uploads/BBA2013_dossier_GAS.pdf. http://mobilit.belgium.be/sites/default/files/downloads/2015_03%20DGLV%… eiligheidsbeleid.pdf. www.aginsurance.be/Retail/nl/gezin/gezin/Paginas/drone-reglementering-e… http://mobilit.belgium.be/nl/luchtvaart/ongevallen_en_incidenten/onderz…. www.drones.nl/nieuws/2015/10/europees-parlement-gaat-akkoord-met-voorst…- aan-drones-toe-te-voegen https://europa.d66.nl/2015/10/29/d66-wil-chip-voor-drones-als-kentekenp….

www.idronect.com/

http://gps-tracker-info.weebly.com/

www.drone-kopen.be/product/mini-gps-tracker/ http://wetten.overheid.nl/BWBR0019147/2015-11-07 www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/drone/vraag-en-antwoord/regels-drone-p… http://dronelaw.in/

www.lily-drone.nl/ http://datanews.knack.be/ict/reviews/de-lucht-in-met-parrots-quadricopt… https://www.privacycommission.be/nl/hoe-moet-ik-een-geautomatiseerde-ge…- aangeven

www.drones.nl/nieuws/2016/04/weer-incident-met-drone-bij-parijse-luchth…. www.modelaircraft.org/gov/docs/AMAAnalysis-Closer-Look-at-FAA-Drone-Dat…. http://www.politie.be/fed/nl/over-ons/bestuurlijke-politie/directie-van….

120

www.airpoleuropa.eu/node/3. www.juridat.be/statistique_dsb/inhoud/nl/nl_rapport_00064_main.htm. www.beuas.be/index.php/nl/. www.dutchcowboys.nl/gadgets/dhl-bezorgt-pakketjes-met-een-drone.