SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
Leidt echo-endoscopie (EUS) tot een betere prognose bij de 4de frequentste dodelijke kanker?
Nesrin
Diren
Leidt echo-endoscopie (EUS) tot een betere prognose bij de 4de frequentste dodelijke kanker?
Pancreaskanker leidt jaarlijks tot 100.000 sterfgevallen in Europa en de Verenigde Staten. De aanpak bestaat uit verschillende beeldvormingstechnieken en indien mogelijk een operatieve ingreep. De vraag die rijst, is in welke mate de preoperatieve onderzoekstechnieken de prognose beïnvloeden. Zijn deze beeldvormingstechnieken meer dan een overbelasting van de al zwakke pancreaskankerpatiënt?
Waarom werd er gestart met dit onderzoek?
De incidentie van pancreaskanker is 7.2%, m.a.w. de kans dat u of iemand in uw familie pancreaskanker krijgt, is 7.2 op 100. Dit klinkt misschien weinig, maar aangezien het een zeer agressieve kanker is, krijgt de betekenis van deze cijfers meer waarde. De 5-jaarsoverleving is 7.7%, m.a.w. van de 100 patiënten gediagnosticeerd met pancreaskanker overleven op 5 jaar tijd slechts 7 à 8 patiënten.
Het doel van dit onderzoek was om na te gaan wat de rol van EUS (1 van de beeldvormingstechnieken) is in de aanpak van pancreaskanker. EUS is een endoscopische techniek waarbij men via de maagwand de pancreas kan beoordelen via echografische beelden en is minimaal invasief voor de patiënten.( Bijlage figuur 1: De lokalisatie van de pancreas.) Het heeft weinig complicaties. Pancreaskanker is een zeer dodelijke kanker. Om de prognose te optimaliseren, is naast een operatieve ingreep met wegname van de tumor, de voorspelling van de operabiliteit zeer belangrijk. Dit om onnodige ingrepen te vermijden. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van verschillende beeldvormingstechnieken. De huidige gouden standaardtechnieken (technieken die bij elke patiënt worden uitgevoerd tenzij er tegenindicaties zijn) zijn CT en MRI. In de wetenschappelijke literatuur was er heel wat discussie omtrent de rol van EUS in de voorspelling van operabiliteit. Dit was de aanleiding tot de start van dit onderzoek. Ons hoofddoel bij de start was de behandeling van de patiënten te optimaliseren en de overbelasting door onderzoek te minimaliseren.
Eén van de meest gevreesde kankers
Pancreaskanker is de 4de frequentste oorzaak van kanker gerelateerde sterfte, zowel bij mannen als bij vrouwen in Europa en in de Verenigde Staten. Het is wereldwijd gekend met zijn agressieve karakter. Pancreaskanker manifesteert zich eerder op latere leeftijd. Het kenmerkt zich door een geniepige ontwikkeling, waardoor deze kanker zich vaak in een zeer laattijdige stadium manifesteert. Dit leidt daarom tot een slechtere prognose. Rekening houdend hiermee, wordt minimaliseren van overbelasting van de patiënt ook zeer belangrijk t.o.v. verlengen van het leven.
Beeldvorming speelt een zeer cruciale rol in de aanpak van pancreaskanker. Dit vakgebied kent een continue evolutie en verbetering, maar desondanks heerst er een onduidelijkheid over de meest correcte protocol voor aanpak. Men moet de beste techniek(en) hanteren, maar ook tegelijk rekening houden met de onnodige overbelasting van de patiënt. Want dit leidt op zich tot een verdere verzwakking van de patiënt. Naast de ethische overwegingen spelen tegenwoordig economische overwegingen en besparingen ook een rol. Dus het doel moet van de eerste keer de beste combinatie van onderzoekstechnieken gebruiken zijn.
Een 2 jaar durende zoektocht naar het antwoord
Gedurende het onderzoek werd een grondige analyse gedaan omtrent de voorspellende kracht van EUS. Hierbij werden zowel de bevindingen op de EUS, als deze van de chirurg en anatomopatholoog (APD) gebruikt. Dit laatste onderzoekt macroscopisch en microscopisch het weefsel, dat wordt verkregen tijdens de operatie. De analyse werd soms bemoeilijkt door de onvolledigheid van de verslagen. Dit noodzaakt op zich een aparte analyse en verbetering, maar in onze studie werd hierop niet verder ingegaan.
Hoe goed scoort EUS?
Naar aanleiding van de 2 jaar durende studie ondervonden we dat EUS wel een zekere, maar geen baanbrekende rol heeft. M.a.w., het heeft nog tekorten. Als EUS vergeleken wordt met de bevindingen van de chirurg, kan geconcludeerd worden dat EUS een goede techniek is in het uitsluiten van aantasting van de bloedvaten, wat op zich een zeer belangrijke factor is in bepaling van operabiliteit van de tumoren. Hoe agressiever de ingroei van de bloedvaten, hoe slechter de prognose. Toch was er in onze studiepopulatie ook sprake van overschatting, dus er waren patiënten waarbij de ingroei niet bevestigd kon worden (6 van de 14 patiënten). Dit betekent dat je de conclusie van EUS toch steeds in vraag moet stellen en niet enkel stappen ondernemen o.b.v. EUS. Hetzelfde geldt ook voor het besluit omtrent de operabiliteit. Ook hier was er sprake van een overschatting.
Is EUS alleen voldoende?
Er dient duidelijk vermeld te worden dat dit onderzoek, zoals elke studie, tekorten heeft. Bij de interpretatie van de besluiten moet hier zeker rekening mee worden gehouden. Onze algemene conclusie betreft dat EUS een techniek is met sterktes en zwaktes, en dat het een aanvullende rol heeft naast de gouden standaardtechnieken. Toekomstgericht kunnen we concluderen dat EUS samen geanalyseerd moet worden met CT en MRI; zo kunnen we een meer representatieve beeld krijgen over de meest correcte aanpak.
Tot besluit is EUS een techniek die een bijkomende geruststelling en gevoel van zekerheid geeft aan de behandelende arts. Maar om met één beeldvormingstechniek onmiddellijk correct te mikken en antwoorden te vinden op alle vragen, moet nog verder gewerkt en onderzocht worden. Op dit moment kan EUS best situatiespecifiek gebruikt worden. Dus afhankelijk van de vragen en onzekerheden die nog heersen na toepassing van de gouden standaardtechnieken, kan EUS een aanvullende rol spelen in de diagnostiek.
Nesrin Diren 3°Master Geneeskunde
Bibliografie
Bibliografie
1. Paulsen F, Waschke J. Sobotta Atlas of Human Anatomy: Internal Organs. Urban & Fischer, München, 2011.
2. Kerckaert I. Pancreas: uit CURSUS GASTRO-INTESTINAAL STELSEL EN ENDOCRIENE KLIEREN. Universiteit Gent, 2013; 87-90
3. Porta M, Fabregat X, Malats N, Guarner L, Carrato A, de Miguel A, et al. Exocrine pancreatic cancer: Symptoms at presentation and their relation to tumour site and stage. Clin Transl Oncol. 2005;7(5):189-97.
4. Mujica VR, Barkin JS, Go VL. Acute pancreatitis secondary to pancreatic carcinoma. Study Group Participants. Pancreas. 2000;21(4):329-32.
5. Vincente E, Quijano Y, Ielpo B. Arterial resection for pancreatic cancer: a modern surgeon should change its behavior according to the new therapeutic options. G Chir. 2014;35(1-2):5-14.
6. Bao PQ, Johnson JC, Lindsey EH, Schwartz DA, Arildsen RC, Grzeszczak E, et al. Endoscopic ultrasound and computed tomography predictors of pancreatic cancer resectability. J Gastrointest Surg. 2008;12(1):10-6; discussion 6.
7. Deerenberg EB, Poley JW, Hermans JJ, Ganesh S, van der Harst E, van Eijck CH. Role of endoscopic ultrasonography in patients suspected of pancreatic cancer with negative helical MDCT scan. Dig Surg. 2011;28(5-6):398-403.
8. Yeo TP. Demographics, epidemiology, and inheritance of pancreatic ductal adenocarcinoma. Seminars in oncology. 2015;42(1):8-18.
9. World Health Organisation: Cancer Country Profiles 2014 Belgium. Online 2014. Available from: http://www.who.int/cancer/country-profiles/bel_en.pdf?ua=1.
10. Tamburrino D, Partelli S, Crippa S, Manzoni A, Maurizi A, Falconi M. Selection criteria in resectable pancreatic cancer: a biological and morphological approach. World J Gastroenterol. 2014;20(32):11210-5.
11. Kim CB, Ahmed S, Hsueh EC. Current surgical management of pancreatic cancer. J Gastrointest Oncol. 2011;2(3):126-35.
12. SEER Stat Fact Sheets: Pancreas Cancer: Surveillance, Epidemiology, and End Results (SEER) Program. Available from: http://seer.cancer.gov/statfacts/html/pancreas.html.
13. Rosenthal MH, Lee A, Jajoo K. Imaging and Endoscopic Approaches to Pancreatic Cancer. Hematology/oncology clinics of North America. 2015;29(4):675-99.
14. Seufferlein T, Bachet JB, Van Cutsem E, Rougier P. Pancreatic adenocarcinoma: ESMO-ESDO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol. 2012;23 Suppl 7:vii33-40.
15. Tanaka S, Kitamra T, Yamamoto K, Fujikawa S, Imaoka T, Nishikawa S, et al. Evaluation of routine sonography for early detection of pancreatic cancer. Jpn J Clin Oncol. 1996;26(6):422-7.
16. Kinney T. Evidence-based imaging of pancreatic malignancies. The Surgical clinics of North America. 2010;90(2):235-49.
17. Callery MP, Chang KJ, Fishman EK, Talamonti MS, William Traverso L, Linehan DC. Pretreatment assessment of resectable and borderline resectable pancreatic cancer: expert consensus statement. Ann Surg Oncol. 2009;16(7):1727-33.
18. Nino-Murcia M, Jeffrey RB, Jr., Beaulieu CF, Li KC, Rubin GD. Multidetector CT of the pancreas and bile duct system: value of curved planar reformations. AJR Am J Roentgenol. 2001;176(3):689-93.
19. NCCN Clinical practice guidelines in oncology. [March 1, 2014]. Available from: http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/f_guidelines.asp.
20. Siquini W. Surgical Treatment of Pancreatic Diseases (Updates in Surgery). Italia: Springer 2009.
21. Murakami Y, Satoi S, Motoi F, Sho M, Kawai M, Matsumoto I, et al. Portal or superior mesenteric vein resection in pancreatoduodenectomy for pancreatic head carcinoma. Br J Surg. 2015;102(7):837-46.
22. Adamek HE, Albert J, Breer H, Weitz M, Schilling D, Riemann JF. Pancreatic cancer detection with magnetic resonance cholangiopancreatography and endoscopic retrograde cholangiopancreatography: a prospective controlled study. Lancet. 2000;356(9225):190-3.
23. Fernandez-del Castillo C. Clinical manifestations, diagnosis, and staging of exocrine pancreatic cancer [updated 2015 may 11]. Available from: http://www.uptodate.com/contents/clinical-manifestations- diagnosis-and-staging-of-exocrine-pancreatic-cancer.
24. Peeters M VJ, Stordeur S, Mambourg F, Boterberg T, de Hemptinne B, et al. Wetenschappelijke ondersteuning van het College voor Oncologie: een nationale praktijkrichtlijn voor de aanpak van pancreaskanker. Brussel: 2009 Feb. Report No.: 105A.
25. Nawaz H, Fan CY, Kloke J, Khalid A, McGrath K, Landsittel D, et al. Performance characteristics of endoscopic ultrasound in the staging of pancreatic cancer: a meta-analysis. JOP. 2013;14(5):484-97.
26. Varadarajulu S, Eloubeidi MA. The role of endoscopic ultrasonography in the evaluation of pancreatico-biliary cancer. Gastrointest Endosc Clin N Am. 2005;15(3):497-511, viii-ix.
27. Virtue MA, Mallery S, Li R, Sielaff TD. Clinical utility of endoscopic ultrasound in solid pancreatic mass lesions deemed resectable by computer tomography. JOP. 2008;9(2):167-71.
28. DeWitt J, Devereaux B, Chriswell M, McGreevy K, Howard T, Imperiale TF, et al. Comparison of endoscopic ultrasonography and multidetector computed tomography for detecting and staging pancreatic cancer. Ann Intern Med. 2004;141(10):753-63.
29. Cancer AJCo. AJCC Cancer Staging Atlas: A Companion to the Seventh Editions of the AJCC Cancer Staging Manual and Handbook. Second ed: Springer; 2012.
30. Allen DC. Ampulla of Vater and Head of Pancreas Carcinomas. Histopathology Reporting. 3 ed. London: Springer-Verlag London; 2013. p. 29-39.
31. Compton CC, Byrd DR, Garcia-Aguilar J, Kurtzman SH, Olawaiye A, Washington MK, editors. AJCC Cancer Staging Atlas: A Companion to the Seventh Editions of the AJCC Cancer Staging Manual and Handbook. 2 ed. New York: Springer-Verlag New York; 2012.
32. Gong Y, Zhang L, He T, Ding J, Zhang H, Chen G, et al. Pancreaticoduodenectomy combined with vascular resection and reconstruction for patients with locally advanced pancreatic cancer: a multicenter, retrospective analysis. PLoS One. 2013;8(8):e70340.
33. Hsueh CT. Pancreatic cancer: current standards, research updates and future directions. J Gastrointest Oncol. 2011;2(3):123-5.
34. Tamm EP, Bhosale PR, Vikram R, de Almeida Marcal LP, Balachandran A. Imaging of pancreatic ductal adenocarcinoma: State of the art. World J Radiol. 2013;5(3):98-105.
35. Cheng C, Duppler D, Jaremko BK. Can pancreaticoduodenectomy performed at a comprehensive community cancer center have comparable results as major tertiary center? J Gastrointest Oncol. 2011;2(3):143-50.
36. Kawai M, Tani M, Hirono S, Miyazawa M, Shimizu A, Uchiyama K, et al. Pylorus ring resection reduces delayed gastric emptying in patients undergoing pancreatoduodenectomy: a prospective, randomized, controlled trial of pylorus-resecting versus pylorus-preserving pancreatoduodenectomy. Ann Surg. 2011;253(3):495-501.
37. Bhayani NH, Miller JL, Ortenzi G, Kaifi JT, Kimchi ET, Staveley-O'Carroll KF, et al. Perioperative outcomes of pancreaticoduodenectomy compared to total pancreatectomy for neoplasia. J Gastrointest Surg. 2014;18(3):549-54.
38. Yekebas EF, Bogoevski D, Cataldegirmen G, Kunze C, Marx A, Vashist YK, et al. En bloc vascular resection for locally advanced pancreatic malignancies infiltrating major blood vessels: perioperative outcome and long-term survival in 136 patients. Ann Surg. 2008;247(2):300-9.
39. Soriano A, Castells A, Ayuso C, Ayuso JR, de Caralt MT, Gines MA, et al. Preoperative staging and tumor resectability assessment of pancreatic cancer: prospective study comparing endoscopic ultrasonography, helical computed tomography, magnetic resonance imaging, and angiography. The American journal of gastroenterology. 2004;99(3):492-501.
40. Buchs NC, Frossard JL, Rosset A, Chilcott M, Koutny-Fong P, Chassot G, et al. Vascular invasion in pancreatic cancer: evaluation of endoscopic ultrasonography, computed tomography, ultrasonography, and angiography. Swiss Med Wkly. 2007;137(19-20):286-91.
41. Tellez-Avila FI, Chavez-Tapia NC, Lopez-Arce G, Franco-Guzman AM, Sosa-Lozano LA, Alfaro-Lara R, et al. Vascular invasion in pancreatic cancer: predictive values for endoscopic ultrasound and computed tomography imaging. Pancreas. 2012;41(4):636-8.
42. Mansfield SD, Scott J, Oppong K, Richardson DL, Sen G, Jaques BC, et al. Comparison of multislice computed tomography and endoscopic ultrasonography with operative and histological findings in suspected pancreatic and periampullary malignancy. Br J Surg. 2008;95(12):1512-20.
43. Arabul M, Karakus F, Alper E, Kandemir A, Celik M, Karakus V, et al. Comparison of multidetector CT and endoscopic ultrasonography in malignant pancreatic mass lesions. Hepatogastroenterology. 2012;59(117):1599-603.
44. Ahmad NA, Kochman ML, Lewis JD, Kadish S, Morris JB, Rosato EF, et al. Endosonography is superior to angiography in the preoperative assessment of vascular involvement among patients with pancreatic carcinoma. J Clin Gastroenterol. 2001;32(1):54-8.
45. Yusoff IF, Mendelson RM, Edmunds SE, Ramsay D, Cullingford GL, Fletcher DR, et al. Preoperative assessment of pancreatic malignancy using endoscopic ultrasound. Abdom Imaging. 2003;28(4):556-62.
46. Aslanian H, Salem R, Lee J, Andersen D, Robert M, Topazian M. EUS diagnosis of vascular i nvasion in pancreatic cancer: surgical and histologic correlates. The American journal of gastroenterology. 2005;100(6):1381-5.
47. Palazzo L, Godchaux JM. EUS: state of the art in Europe. Gastrointest Endosc. 2009;69(2 Suppl):S220-5.
48. Kaneko M, Katanuma A, Maguchi H, Takahashi K, Osanai M, Yane K, et al. Prospective, randomized, comparative study of delineation capability of radial scanning and curved linear array endoscopic ultrasound for the pancreaticobiliary region. Endosc Int Open. 2014;2(3):E160-70.
49. Gress FG, Hawes RH, Savides TJ, Ikenberry SO, Cummings O, Kopecky K, et al. Role of EUS in the preoperative staging of pancreatic cancer: a large single-center experience. Gastrointest Endosc. 1999;50(6):786-91.
50. Rosch T, Braig C, Gain T, Feuerbach S, Siewert JR, Schusdziarra V, et al. Staging of pancreatic and ampullary carcinoma by endoscopic ultrasonography. Comparison with conventional sonography, computed tomography, and angiography. Gastroenterology. 1992;102(1):188-99.
51. Tio TL, Tytgat GN, Cikot RJ, Houthoff HJ, Sars PR. Ampullopancreatic carcinoma: preoperative TNM classification with endosonography. Radiology. 1990;175(2):455-61.
