Crowdsurfers, tentsletjes en polsbandjesverzamelaars: een onderzoek naar de motivaties van festivalbezoekers in Vlaanderen

Pieter

Vanbosseghem

Waarom tentsletjes en crowdsurfers naar festivals gaan

Muziekfestivals zijn een booming business, maar hoe valt deze populariteit te verklaren? In mijn masterscriptie onderzocht ik de verschillende redenen waarom mensen aanwezig willen zijn op deze evenementen en kwam tot enkele verrassende conclusies. Veel festivals zijn grote evenementen geworden die verder gaan dan enkel muziek programmeren. Uit het onderzoek blijkt nu zelfs dat ontdekken van nieuwe muziek slechts voor weinig mensen een reden is om zich naar de festivalweide te begeven. Jongeren zoeken vooral avontuur en sfeer op festivals, cultuur is bijkomstig.

Op basis van vergelijkbare onderzoeken in het buitenland werd een enquête opgesteld die bestond uit 47 vragen. Deze werd op het internet verspreid op verschillende muziek- en festivalfora en blogs. Uiteindelijk vulden 513 muziekliefhebbers deze ook in. Zesentwintig stellingen over festivals vormden de kern van deze vragenlijst. De respondenten werden gevraagd om voor elk van deze stellingen aan te duiden in hoeverre ze akkoord of niet akkoord gingen. Verschillende onderwerpen als cultuur, avontuur en sfeer kwamen aan bod. Daarnaast werd ook gepolst naar meer algemene topics, onder andere welke festivals men bezoekt, wat de favoriete muziekgenres zijn en welke media men gebruikt.

Op avontuur!

Na een eerste analyse van de verzamelde enquêtes stelden we vast dat er vijf grote redenen zijn om naar festivals te gaan. Hoewel de mate van belangrijkheid van elk van deze redenen verschilt voor iedere respondent, zijn toch enkele algemene trends zichtbaar.

Algemeen is de belangrijkste motivatie voor jongeren om naar een muziekfestival te gaan het avontuur. Dit betekent bijvoorbeeld dat men niet veel op voorhand gaat plannen en dat men het leuk vindt als er iets onverwachts gebeurt, maar ook dat men weinig rekening houdt met wat anderen over hen denken. Uit verdere analyse van de resultaten bleek dat personen die veel avontuur zoeken gemiddeld jonger zijn dan zij die avontuur minder belangrijk vinden.

Twee andere concepten die voor festivalgangers belangrijk zijn, zijn de aantrekkingskracht van het evenement en het sociale aspect. Onder aantrekkingskracht van het evenement verstaan we het belang van sfeer en het showgehalte van de optredens. Net als bij avontuur zien we dat ook sfeer belangrijker is voor de jongste bezoekers dan voor de iets ouderen. Daarnaast is het ook zo dat vrouwen sfeer belangrijker vinden dan mannen.

De conclusies voor het sociale aspect lopen grotendeels samen met deze van sfeer: ook hier zijn het jongere festivalgangers en vrouwen die sociaal contact belangrijk vinden op een festival. Het sociale aspect heeft betrekking op het zoeken van sociale omgang zowel binnen een groep vrienden als daarbuiten.

Wat minder hoog staat aangeschreven bij de meeste festivalgangers is het ontsnappen aan stress en routine en het herstellen van het mentale evenwicht. Concreet betekent dit dus dat men het festival ziet als een soort vakantie. Ook hier is de conclusie dat de jongste festivalbezoekers het meest belang hechten aan dit concept dan de al iets ouderen. Dit wordt mede ondersteund doordat mensen met een universitair diploma minder willen ontstressen dan personen die nog student zijn.

Van de vijf grote redenen om een festival te bezoeken, scoorde culturele ontdekking verrassend genoeg het laagste, hoewel dit nochtans een van de belangrijkste eigenschappen van een festival lijkt te zijn. In tegenstelling tot de andere concepten zijn het de oudere festivalbezoekers die meer belang hechten aan het culturele aspect.

Pleziermakers en socializers

Naast uitzoeken waarom festivals populair zijn, wilden we ook onderzoeken of de bezoekers van deze evenementen in profielen konden worden opgedeeld en uit hoeveel mensen deze profielen elk bestaan. Het onderzoeken van deze profielen werd via statistische software gedaan. Het computerprogramma bekijkt voor de 26 stellingen over festivals welke respondenten gelijkaardige antwoorden gaven en groepeert hen vervolgens. Deze analyse leverde vijf profielen op die aan de hand van hun eigenschappen ook een passende naam kregen opgespeld.

Het profiel met de meeste leden zijn de meerdere doelenzoekers. Ze omvatten 28,6% van de festivalgangers en zoals hun naam al doet vermoeden vinden zij de vijf onderzochte redenen allemaal belangrijk, in die mate dat ze voor elk van deze vijf redenen het profiel zijn dat het hoogst scoort. De leden van deze groep zijn vooral de jongere leeftijdscategorieën. De meesten van hen zijn dan ook nog scholier of student.

Het profiel pleziermakers is met een omvang van 27,1% bijna even groot als de meerdere doelenzoekers. Ook hier was het niet mogelijk om één specifieke reden aan een profiel te koppelen. De belangrijkste redenen om naar festivals te gaan, zijn voor hen het avontuur, de aantrekkingskracht van het evenement en het sociale aspect. Ook deze groep bestaat voornamelijk uit jongeren waarvan de meesten nog niet afgestudeerd zijn. Bij de pleziermakers zijn ook opvallend meer vrouwen dan mannen aanwezig.

Zo’n 22,3% van de ondervraagden krijgt het label van ontstresser. Zij vinden het heel belangrijk om te ontsnappen aan de stress en dagelijkse routine en willen hun mentale evenwicht herstellen door vakantie te nemen op het festival. De leden uit dit profiel zijn iets ouder dan gemiddeld en hebben meestal al een job. Dit lijkt een tegenstrijdigheid met de eerdere beweringen rond dit onderwerp, maar dit kunnen we verklaren doordat de jongeren die aan stress willen ontsnappen ook de andere aspecten belangrijk vinden en dus in de groep van de meerdere doelenzoekers geplaatst werden. De groep ontstressers hecht alleen belang aan dit ene aspect en deze groep heeft gemiddeld een oudere leeftijd.

De 14,4% van de festivalgangers die onder het label socializers vallen, hebben voor elk van de vijf redenen om aanwezig te zijn op festivals de laagste motivatie, maar het sociale aspect is voor hen het belangrijkste. Zij gaan vooral naar festivals om samen te zijn met hun vrienden.

Het minst populaire profiel omvat slechts 7,6% van de ondervraagden. Zij komen in de eerste plaats naar een festival om culturele ontdekkingen te doen. Dat leverde het profiel de naam culturele meerwaardezoekers op. Deze meerwaardezoekers zijn ouder dan gemiddeld en het zijn ook hoofdzakelijk mannen. Veel van deze personen hebben ook een universitair diploma en een job.

Bibliografie

American Academy of Audiology. (2003). Position statement: preventing noise-induced occupational hearing loss. Cincinnati, OH: American Academy of Audiology.

Axelsson, A. & Prasher, D. (2000). Tinnitus induced by occupational and leisure noise. Noise & Health, 2(8), 47-54.

Backman, K., Backman, S., Uysal, M. & Sunshine, K. (1995). Event tourism: an examination of motivations and activities. Festival Management & Event Tourism, 3(1), 15-24.

Billiet, J. & Waege, H. (2008). Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Antwerpen: De Boeck.

Bogoch, I., House, R. & Kudla, I. (2005). Perceptions about hearing protection and noise-included hearing loss of attendees of rock concerts. Canadian Journal of Public Health, 96(1), 69-72.

Bowen, H. & Daniels, M. (2005). Does the music matter? Motivations for attending a music festival. Event Management, 9(3), 155.

Bronzaft, A. (1996). The increase in noise pollution: what are the health effects? Nutrition Health Review, 78(78), 2-7.

Centrum voor Informatie over de Media (2011). De echtverklaring. Geraadpleegd op 20 april 2011 op het World Wide Web: http://cim.be/media/pers/de-echtverklaring

Centrum voor Informatie over de Media (2011). NL radio's. Geraadpleegd op 20 april 2011 op het World Wide Web: http://cim.be/media/radio/openbare-resultaten/nl-radio-039-s

Centrum voor Informatie over de Media (2010). Openbare resultaten. Geraadpleegd op 20 april 2011 op het World Wide Web: http://cim.be/media/televisie/openbare-resultaten

Chang, J. (2006). Segmenting tourists to aboriginal cultural festivals: an example in the Rukai tribal area, Taiwan. Tourism Management, 27(6), 1224–1234.

Chung, J., Des Roches, C., Meunier, J. & Eavey, R. (2005). Evaluation of noise-induced hearing loss in young people using a web-based survey technique. Pediatrics, 115(4), 861-867.

Coleman, J. (1961). The adolescent society. New York, NY: Free Press of Glencoe.

Crandell, C., Mills, T. & Gauthier, R. (2004). Knowledge, behaviors, and attitudes about hearing loss and hearing protection among racial/ethnically diverse young adults. Journal of the National Medical Association, 96(2), 176-186.

Crompton, J. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research, 6(4), 408-424.

Crompton, J. & McKay, S. (1997). Motives of visitors attending festival events. Annals of Tourism Research, 24(2), 425-439.

Daniel, E. (2007). Noise and hearing loss: a review. Journal of School Health, 77(5), 225-231.

Dann, G. (1981). Tourism motivation: an appraisal. Annals of Tourism, 8(2), 187-219.

De Bens E. & Raeymaeckers, K. (2007). De pers in België. Het verhaal van de Belgische dagbladpers. Gisteren, vandaag en morgen. Leuven: LannooCampus.

Declercq, M. (2010, 24 juni). Muzieksector ondertekent charter voor beperking gehoorschade. De Morgen, 14.

Dewar, K., Meyer, D. & Wen, M. (2001). Harbin, laterns of ice, sculptures of snow. Tourism Management, 22(5), 523-532.

Ennis, P. (1992). The seventh stream: the emergence of rock-n-roll in American popular music. Middletown, CN: Wesleyan University Press.

Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen (n.d.). Home. Geraadpleegd op 6 april 2011 op het World Wide Web: http://www.fmiv.be

Federatie voor Muziekfestivals in Vlaanderen. (2010, 23 juni). Charter met betrekking tot het beperken van gehoorschade tijdens muziekactiviteiten. Gent, België.

Federatie voor Muziekfestivals In Vlaanderen (2011, 10 februari). Reactie van de sector op het "voorstel Vlaamse reglementering maximaal geluidsniveau van muziek".

Feenstra, L. (1992). Tinnitus: suizen, ruisen, fluiten, gillen of brullen in het oor. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 136(7), 317-319.

Formica, S. & Uysal, M. (1996). A market segmentation of festival visitors: Umbria Jazz Festival in Italy. Festival Management & Event Tourism, 3(4), 175-182.

Formica, S. & Uysal, M. (1998). Market segmentation of an international cultural historical event in Italy. Journal of Travel Research, 36(4), 16-24.

Getz, D. (1991). Festivals, special events and tourism. New York, NY: Van Nostrand Reinhold.

Gibson, C. & Connell, J. (2005). Music and tourism: on the road again. Clevedon: Channel View Publications.

Hannan, M., Polos, L. & Carroll, G. (2007). Logics of organization theory: audiences, codes and ecologies. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Heerwegh, D. (2001). Survey-onderzoek middels het internet. Een exploratie van het terrein. Leuven: Departement Sociologie, Afdeling Dataverzameling en Analyse.

Hirsch, P. (1972). Processing fads and fashions: an organization-set analysis of cultural industry systems. American Journal of Sociology, 77(4), 639-659.

Hsu, G. (2006). Jacks of all trades and master of none: audiences' reactions to spanning genres in feature film production. Administrative Science Quarterly, 16(5), 420-450.

Hsu, G. & Hannan, M. (2005). Identities, genres, and organizational forms. Organization Science, 51(3), 474-490.

International Festival and Event Association (2008, 9 december). Industry overview.

Lampel, J., Lant, T. & Shamsie, J. (2000). Balancing act: learning from organizing practices in cultural industries. Organization Science, 11(3), 263-269.

Lee, C. (2000). A comparative study of Caucasian and Asian visitors to a cultural Expo in an Asian setting. Tourism Management, 21(2), 169-176.

Lee, C., Lee, Y. & Wicks, B. (2004). Segmentation of festival motivation by nationality and satisfaction. Tourism Management, 25(1), 61-70.

Lee, T. & Crompton, J. (1992). Measuring novelty seeking in tourism. Annals of Tourism Research, 19(4), 732-751.

Lena, J. & Peterson, R. (2008). Classification as culture: types and trajectories of music genres. American Sociological Review, 73(5), 697-718.

Li, M., Huang, Z. & Cai, L. (2009). Benefit segmentation of visitors to a rural community-based festival. Journal of Travel & Tourism Marketing, 26(5-6), 585-598.

Li, X. & Petrick, J. (2006). A review of festival and event motivation studies. Event Management, 9(4), 239-245.

Luz, G., Fletcher, J., Fravel, W. & Mosko, J. (1973). The relation between temporary threshold shift and permanent threshold shift in rhesus monkeys exposed to impulse noise. Acta Oto-laryngologica, 76(312), 1-15.

Mattson, J., Peltoniemi, M. & Parvinen, P. (2010). Genre-deviating artist entry: the rol of authenticity and fuzziness. Management Decision, 48(9), 1355-1364.

Mayfield, T. & Crompton, J. (1995). Development of an instrument for identifying community reasons for staging a festival. Journal of Travel Research, 33(3), 37-44.

Mercier, V. & Hohmann, B. (2002). Is electronically amplified music too loud?: what do young people think? Noise & Health, 4(16), 47-55.

Mill, R. & Morrison, A. (2002). The tourism system. Dubuque, IA: Kendall/Hunt Publishing Company.

Mohr, K., Backman, K., Gahan, L. & Backman, S. (1993). An investigation of festival motivations and event satisfaction by visitor type. Festival Management & Event Tourism, 1(3), 89-97.

Moore, D. & McCabe, G. (2005). Statistiek in de praktijk. Den Haag: Sdu.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) (1998). Criteria for a recommended standard: occupational noise exposure, revised criteria. Cincinnati, OH: U.S. Department of Health and Human Services.

Negus, K. (1999). Music genres and corporate cultures. New York, NY: Routledge.

Niskar, A., Kieszak, S., Holmes, A., Esteban, E., Rubin, C. & Brody, D. (2001). Estimated prevalence of noise-induced hearing threshold shifts among children 9 to 19 years of age: the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. Pediatrics, 108(1), 40-43.

OMD Belgium (2010, 19 februari). Audimetrie Januari 2010. Brussel.

Park, H. (2010). Communicating with audiences: the strategic marketing of music festivals. Eugene, OR: University of Oregon.

Pealer, L., Weiler, R., Pigg, R. J., Miller, D. & Dorman, S. (2001). The feasibility of a web-based surveillance system to collect health risk behavior data from college students. Health Education & Behavior, 28(5), 547-559.

Peters, R. (2003). The role of hearing protectors in leisure noise. Noise & Health, 5(18), 47-55.

Ralston, L. & Crompton, J. (1988). Motivation, service quality and economic impact of visitors to the 1987 Dickens on the Strand emerging from a mail-back survey. College station: Texas A&M University.

Schaefer, D. & Dillman, D. (1998). Development of a standard e-mail methodology. The Public Opinion Quarterly, 62(3), 378-397.

Schauvliege, J. (2011, 19 januari). Minister Schauvliege presenteert voorstel reglementering maximale geluidsniveaus van muziek. Persmededeling. Brussel, België.

Schneider, I. & Backman, S. (1996). Cross-cultural equivalence of festival motivations: a study in Jordan. Festival Management & Event Tourism, 4(3-4), 139-144.

Schofield, P. & Thompson, K. (2007). Visit or motivation, satisfaction and behavioral intention: the 2005 Naadam Festival, Ulaanbaatar. International Journal of Tourism Research, 9(5), 329-344.

Scott, D. (1996). A camparison of visitors' motivations to attend three urban festivals. Festival Management & EventTourism, 3(3), 121-128.

Serra, M., Biassoni, E. & Richter, U. (2005). Recreational noise exposure and its effects on the hearing of adolescents. Part I: an interdisciplinary long-term study. International Journal of Audiology, 44(2), 65-73.

Suter, A. (1994). The relationship of the exchange rate to noise-induced hearing loss. The Journal of the Acoustical Society of America, 95(5), 2861.

Uysal, M., Gahan, L. & Martin, B. (1993). An examination of event motivations: A case study. Festival Management & Event Tourism, 1(1), 5-10.

Van der Merwe, P. (1989). Origins of popular style: the antecedents of twentieth-century popular music. Oxford: Oxford University Press.

Van Dyck, F. (2010, 24 augustus). Crisis maakt gelukkig. De Standaard, 21.

Van Zyl, C. & Botha, C. (2004). Motivational factors of local residents to attend the Aardklop National Arts Festival. Event Management, 8(4), 213-222.

Vanwoensel, S. (2011, 29 april). Strijd tegen gehoorschade begint ten vroegste volgend jaar. Gazet van Antwerpen, 45.

Vlaamse Regulator voor de Media (2009). Omroepen. Geraadpleegd op 21 april 2011 op het World Wide Web: http://vlaamseregulatormedia.be/nl/omroepen.aspx

Vogel, I., Brug, J., Van der Ploeg, C. & Raat, H. (2010). Discotheques and the risk of hearing loss among youth: risky listening behavior and its psychosocial correlates. Health Education Research, 25(5), 737-747.

VRT (2011). Canvas. Geraadpleegd op 9 mei 2011 op het World Wide Web: http://www.vrt.be/wat-doen-we/netten/canvas

VRT (2010). Studio Brussel. Geraadpleegd op 3 mei 2011 op het World Wide Web: http://www.vrt.be/wat-doen-we/netten/studio-brussel

Witte, J., Amoroso, L. & Howard, P. (2000). Research methodology. method and representation in internet-based survey tools - mobility, community, and cultural identity in Survey2000. Social Science Computer Review, 18(2), 179-195.

Yuan, J., Cai, L., Morrison, A. & Linton, S. (2005). An analysis of wine festival attendees' motivations: a synergy of wine, travel and special events. Journal of Vacation Marketing, 11(1), 41-58.

Zuckerman, E. (1999). The categorical imperative: securities analysts and the illegitimacy discount. American Journal of Sociology, 104(5), 1398-1438.