SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
De impact van shelf space en productverpakking op het aankoopgedrag van duurzame producten.
Yasmin
Haegeman
- YasminHaegeman
- KirstenGabrio
Journalistiek artikel
Masterproef Masteropleiding Toegepaste Economische Wetenschappen: Marketing – Universiteit Gent
De impact van shelf space en productverpakking op het aankoopgedrag van duurzame producten.
Door Yasmin Haegeman en Kirsten Gabrio
“Ik koop enkel biologische/milieuvriendelijke producten aan wanneer ik ze zie staan in de winkel.”
De huidige modewoorden zijn ‘duurzaam’ en ‘bio’. Beide concepten herbergen heel wat milieu- en toekomstgerelateerde interpretaties en zijn bijgevolg niet weg te denken uit onze omgeving. Een rechtstreeks gevolg is dat de groene beweging zijn opmars maakt. Duurzame en fair trade producten zijn niet meer weg te denken uit de winkelrekken. Uit onderzoek blijkt dat ruim 30% procent van de consumenten in Nederland op duurzaamheid let bij hun aankopen. In België is dezelfde trend zichtbaar. In 2010 steeg de omzet van de biosector met maar liefst 20%. Bovendien is 18% van de Belgische bevolking een frequente biogebruiker. Steeds meer consumenten ontdekken de functionele en duurzame kenmerken van deze producten. Toch is dit niet voldoende. In Nederland verkiest 71% het prijsvoordeel van gewone producten boven het duurdere duurzame product. De functionele, duurzame kenmerken zijn vaak te abstract voor consumenten. Daarom is er nood aan een grotere focus op de psychologische en sociale voordelen van deze producten.
In bovengenoemde thesis werd een eerste stap gezet met een onderzoek naar de impact van shelf space en productverpakking op het aankoopgedrag van duurzame producten. Voorheen werd dit niet nader onderzocht. Er werd in dit onderzoek niet gefocust op de impact van de psychologische en sociale voordelen van duurzame producten. Het duurzame product zelf werd meer in de kijker gezet door het op een bepaalde plaats in het schap te zetten en door de verpakking aantrekkelijker te maken. Er moet meer aandacht getrokken worden door deze producten. Er werd nagaan of dit kan gedaan worden door het product op een bepaalde plaats in het schap te zetten of door de verpakking aantrekkelijker te maken. In het onderzoek werd duurzame producten gedefinieerd als bio-koekjes, waarbij er een fictief bio-merk, namelijk Bio Break, door bovenvermelde auteurs werd uitgevonden.
Er werd al heel wat onderzoek gedaan omtrent in-store marketing, waaronder de invloed van shelf space op de aandacht en het aankoopgedrag van consumenten. Daaruit resulteerde dat top- en middle shelf space posities meer aandacht trekken dan low shelf space posities. Bovendien leidt top shelf space tot betere merkevaluatie. Deze onderzoeken werden alleen uitgevoerd met betrekking tot consumptiegoederen. In deze masterproef werd getracht om de impact van verticale shelf space weer te geven op de besteedde aandacht voor duurzame producten van consumenten. Dit werd voorheen nog niet eerder onderzocht. Toch is shelf space management van cruciaal belang vandaag de dag, zowel voor de retailers als voor de producenten. De retailers willen hun winkelrekken zo efficiënt mogelijk inrichten, terwijl de producenten zoveel mogelijk brand awareness willen tegen de laagste kosten. In het experiment, werd we nagegaan wat de optimale positie is in het winkelrek, voor duurzame producten. Daarbij werden bio-koekjes als doelproduct gekozen.
De resultaten
Plaats
Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat duurzame producten die onderaan in het winkelrek uitgestald werden, het meest aandacht verkregen van de consument. De verklaring hiervoor is dat consumenten bij het naar beneden kijken zich focussen op één productaspect. In het geval van bio-koekjes, is dit het bio-label. Bovendien bestaat er een significant verband tussen de positie van duurzame producten in het winkelrek en de lengte van de consument. Grote mensen hebben het moeilijker om naar beneden te kijken, terwijl kleine mensen dit probleem ervaren bij het naar boven kijken.
Productverpakking
Daarnaast werd nagegaan of de productverpakking van duurzame goederen een rol van betekenis heeft met betrekking tot de aandacht die consumenten er aan besteden. De resultaten van het experiment gaven weer dat consumenten de originele, monotone bio-verpakking verkiezen boven een kleurrijke, aantrekkelijke duurzame verpakking. Dit was een opmerkelijke bevinding. Duurzame consumenten worden aangetrokken door een sobere productverpakking die het bio-aspect (via een bio-label) van het product benadrukt.
We onderzochten ook of er een significant verband bestaat tussen de combinatie van bovenstaande bevindingen. Helaas kon dit niet worden bevestigd via het experiment. Er werden geen significante verschillen gevonden tussen de attitude (waaronder aandacht) van de consument voor de originele en de aangepaste productverpakking, ten opzichte van de positie in het winkelrek en de productverpakking. Een mogelijke verklaring is dat, ongeacht de plaats van het bio-product in het winkelrek, bio-producten steeds de aandacht van de consument zullen trekken door hun sobere verpakking.
Clusters
Ter aanvulling van het onderzoek werden de respondenten opgedeeld in categorieën naargelang hun aangegeven duurzaam gedrag. Hierbij maakten we het onderscheid tussen drie groepen, namelijk ‘ProBio’s’, ‘AntiBio’s’ en ‘GapBio’s’. De ‘ProBio’s’ zijn consumenten die actief op zoek gaan naar duurzame producten, en ze ook effectief aankopen. De ‘GapBio’s’ zijn consumenten die wel de intentie hebben om duurzame producten aan te kopen, maar het niet daadwerkelijk doen. Zij vormen het bewijs van de ‘attitude-behaviour-gap’ in de ‘Theory of Planned Behaviour’ van Ajzen (2002). Als derde groep zijn er de ‘AntiBio’s’. Dit zijn consumenten die resoluut tegen bio- en duurzame producten zijn. Zij zullen weinig of nooit uit eigen overweging zulke producten aankopen.
Een opmerkelijke bevinding uit het onderzoek is dat ‘AntiBio’s’ aangaven, dat ze via endorsement (via experts of celebrities) van duurzame producten wel zouden overwegen om duurzame producten aan te kopen. Bovendien focussen ‘ProBio’s’ zich op de aanwezigheid van een bio-label (op de productverpakking).
Prijs
Als laatste keken we naar de prijs. Uit de vragen hieromtrent leiden we af dat voornamelijk de ‘ProBio’s’ bereid zijn tot het betalen van een meerprijs die varieert van € 0.30 tot € 0.60 per pakje bio-koekjes (100 g).
Promotie
Promotie zou voor de ‘AntiBio’s’ een afbreuk doen aan het bio-aspect en zou hen niet aanzetten tot het aankopen van duurzame producten. De ‘ProBio’s’ daarentegen, gaven aan dat promoties hen zouden aanzetten tot het kopen van meer duurzame producten.
We concluderen dat er nog veel inspanningen nodig zijn om consumenten aan te zetten tot duurzame aankopen. Deze inspanningen moeten zowel van de consument als van de producent komen.
Bibliografie
1. Ajzen, I (2002). Perceived Behavioral Control, Self-Efficacy, Locus of Control, and the Theory of Planned Behavior. Journal of Applied Social Psychology, 32, 4, 665-683.
2. Anderson, T. W., Cunningham W.H. (1972). The socially conscious consumer. Journal of marketing, 36, 23-31.
3. Arnot, C., Boxall, P. C., Cash, S. B. (2006). Do Ethical Consumers Care About Price? A Revealed Preference Analysis of Fair Trade Coffee Purchases. Canadian Journal of Agricultural Economics, 54, 555-565.
4. Auger, P., Burke, P.F, Devinney, T.M., Louviere, J.J. (2008). Do social product features have value to consumers? International Journal of Research in Marketing, Vol.25, 183-191.
5. Bemmaor, A.C., Mouchoux, D. (1991). Measuring the short-term effect of in-store promotion and retail advertising on brand sales: a factorial experiment. Journal of Marketing Research, Vol.28 No.2, 202-214.
6. Bradlow, E. T., Chandon, P., Hutchinson, J. W., Young, S. H. (2009). Does In-Store Marketing Work? Effects of the Number and Position of Shelf Facings on Brand Attention and Evaluation at the Point of Purchase. Journal of Marketing, Vol. 73, 1-17.
7. Brown, E., Dury, S., Holdsworth, M. (2009). Motivations of consumers that use local, organic fruit and vegetable box schemes in Central England and Southern France. Elsevier Appetite, 183-188.
8. Brown, M. G., Lee, J. (1996). Allocation of Shelf Space: A Case Study of Refrigerated Juice Products in Grocery Stores. Agribusiness, Vol. 12 No. 2, 113-121.
9. Buenstorf, G., Cordes, C. (2008). Can sustainable consumption be learned? A model of cultural evolution. Ecological Economics, 67, 646-657.
10. Chakravarti, A., Morwitz, V. G., Ülkümen, G. (2010). Categories Create Mind-Sets: The Effect of Exposure to Broad Versus Narrow Categorizations on Subsequent, Unrelated Decisions. Journal of Marketing Research, Vol. XLVII, 659-671.
11. Chen, M., Lin, C. (2007). A data mining approach to product assortment and shelf space allocation. Expert Systems with Applications, 32, 976-986.
12. Cochrane, C., Davies, A., Titterington, A. J. (1995). Who buys organic food? A profile of the purchasers of organic food in Northern Ireland. British Food Journal, Vol. 97 No. 10, 17-23.
13. Curhan, R. C. (1972). The relationship between shelf space and unit sales in supermarkets. Journal of Marketing Research, Vol.9 No. 4, 406-412.
14. De Barcellos, De Melo Saab, M.S., Grunert, K.G., M.D., Krystallis, A., Kügler, J.O. (2011). Investigating the gap between citizens’ sustainability attitudes and food purchasing behaviour: empirical evidence from Brazilian pork consumers. International Journal of Consumer Studies, Vol. 35, 391-402.
15. De Clercq, M. (2006). Economie Toegelicht. Garant-Uitgevers n.v., 139 e.v. .
16. De Pelsmacker, P., Geuens, M., Van Den Bergh, J. (2010). Marketing Communications: A European Perspective, 4/E., Financial Times Press, 97-100.
17. De Pelsmacker, P., Van Kenhove, P. (2010). Marktonderzoek methoden en toepassingen. Pearson Education, 217 e.v. .
18. Deweer, A. (2011). Wat is het effect van bio-labelling en volgorde van informatie: een onderzoek naar de invloed van labels en de volgorde van informatie op het aankoopgedrag van de consument.
19. Drèze, X., Hoch, S.J., Purk, M.E (1994). Shelf Management and Space Elasticity. Journal of Retailing, Vol. 70 No. 4, 301-326.
20. Earth Matters. (2012). Bouwen en wonen – biologische winkels. Online available on: http://www.earth-matters.nl/36/2076/bouwen-en-wonen/biologische-winkels…. (09/10/2011).
21. Encyclopedia. (2012). Betekenis duurzame goederen. Online available on: http://www.encyclo.nl/begrip/duurzame%20goederen. (09/10/2011).
22. Evans, D. (2011). Consuming conventions: sustainable consumption, ecological citizenship and the worlds of worth. Journal of Rural Studies, 27, 109-115.
23. Evans, D. (2011). Thrifty, green or frugal: Reflections on sustainable consumption in a changing economic climate. Geoforum, 42, 550-557.
24. Faber, M., Petersen, T., Schiller, J. (2002). Homo economicus and homo politicus in ecological economies. Ecological Economies, 40, 323-333.
25. FOD Economie, K.M.O, Middenstand en Energie. (2012). Duurzame ontwikkeling met betrekking tot energie. Online available on: http://economie.fgov.be/nl/consument/Energie/Duurzame_ontwikkeling/. (08/12/2011).
26. Van Kerckhove, A., Geuens, M., Vermeir, I. (2012). Looking Down Is The Way Up – The Influence of Looking Down versus Up on the Scope of the Evoked Processing Style. Proceedings of the de 2012 Society for Consumer Psychology Annual Winter Conference (SCP), 2012, February 16-18, Las Vegas, Nevada, (forthcoming).
27. GGF - Hanzestad. Duurzame Ontwikkeling. Online available on:
http://www.ggf.be/hanzestad/duurzameontwikkeling.htm. (14/04/2011).
28. Goodrich, K. (2010). What’s Up? Exploring Upper and Lower Visual Field Advertising Effects. Journal of advertising research, 91-106.
29. Hartman, C.L., Ottman, J.A., Stafford, E. R. (2006). Avoiding green marketing myopia. Environment, Vol. 48 Issue 5, 22-36.
30. Hoorcolleges Bedrijfskundige vaardigheden, Prof. Dr. Herman Van den Broeck, Academiejaar 2010-2011, Gent.
31. Jobat – Actualiteit. (2012). Mooi ingepakt: "Zo weinig plaats, zoveel te vertellen". Online available on: http://www.jobat.be/nl/artikels/mooi-ingepakt-zo-weinig-plaats-zoveel-t… (06/04/2011).
32. MarketRespons, (2011). Duurzame merken zijn nog niet relevant genoeg. Online available on: http://www.marketresponse.nl/columns/duurzame-merken-niet-relevant-geno…. (14/04/2012).
33. MarketResponse, Schuttelaar & Partners. (2011), Duurzaamheidscompas. Online available on: http://www.marketresponse.nl/nieuws/persberichten/consumenten-verwachte…. (10/11/2011).
34. Maxwell, D., van der Vorst, R. (2003). Developing sustainable product sans services. Journal of Cleaner Production, 11, 883-895.
35. Meier, P., Robinson, M. D. (2004). Why the Sunny Side Is Up: Associations Between Affect and Vertical Position. Psychological Science, Vol. 15 No. 4, 242-247.
36. Meulenberg, M. (2003). Consument en burger, betekenis voor de markt van landbouwproducten en voedingsmiddelen. Tijdschrift voor Sociaal Wetenschappelijk onderzoek van de Landbouw TSL, Vol. 18 (1), 43-56.
37. Nafari, M., Shahrabi J. (2009). A temporal data mining approach for shelf-space allocation with consideration of product price.Elsevier Ltd, Vol.37,4066-4072.
38. Ngobo, P.V (2011). What drives household choice of organic products in grocery stores?Journal of Retailing, Vol. 87, 90-100.
39. Nogales, A. F., Suarez, M. G. (2005). Shelf space management of private labels: a case study in Spanish retailing.Journal of Retailing and Consumer Services, 12, 205-216.
40. Programmatorische Federale Overheidsdienst (PODDO). (2011). Duurzame Ontwikkeling. Duurzame voeding, 5 kenmerken – 5 voordelen. Online available on: http://www.poddo.be/nl/inhoud/5-kenmerken-5-voordelen. (10/11/2011).
41. Raghabir, P., Valenzuela,A. (2006). Center-of-inattention: Position biases in decision-making.Organizational behavior and human decision processs, 66-80.
42. Robinson, R., Smith, C. (2002). Psychosocial and demographic variables associated with consumer intention to purchase sustainably produced Foods as defined by the Midwest Food Alliance.Journal of Nutrition Education and Behavior, Vol. 34 No. 6, 316-325.
43. Samborski, V., Van Bellegem, L. (2010). De biologische landbouw. Departement Landbouw en Visserij afdeling Monitoring en studie, 28-33. Online available on: http://lv.vlaanderen.be/nlapps/data/docattachments/20110331_biorapport_…. (10/11/2011).
44. Shamdasani, P., Chon-lin, G.O., Richmond D. (1993). Exploring green consumers in an oriental culture: role of personal and marketing mix factors. Advances in Consumer Research, Vol. 20, 488-493.
45. Shepherd, R., Sparks, P. (1992). Self-Identity and the Theory of Planned Behaviour: Assesing the Role of Identification with "Green Consumerism". Social Psychology Quarterly, Vol. 55 No. 4, 388-399.
46. Stolz, H., Stolze, M., Janssen, M., Hamm, U., Ruto, E. (2010). Consumer attitudes towards organic versus conventional food with specific quality attributes. Journal of life sciences, Vol. 58, 67-72.
47. Stolz, H., Stolze, M., Janssen, M., Hamm, U. (2011). Preferences and determinants for organic, conventional and conventional-plus products – the case of occasional organic consumers. Journal of food quality and preference, Vol.22, 772-779.
48. Soron, D. (2010). Sustainability, Self-Identity and the Sociology of Consumption. Sustainable Development, 18, 172-181.
49. The Roper Organization, Inc. (1990). The environment: Public attitudes and individual behavior. July.
50. Van der Plas, K. (2011). Triple bottom line: de sterkste pijlers inzake duurzaamheidsprincipe.
51. Van Nierop, E., Van Herpen E., Sloot, L. (2010). The relationship between in-store marketing and observed Sales of sustainable products: A shopper marketing view. University of Groningen, 1-22.
52. Verbeke, W., Vermeir, I. (2006). Sustainable food consumption: exploring the consumer "attitude-behavioral intention" gap. Journal of Agriculture and Environmental Ethics, Vol. 19, 169-194.
53. Verbeke, W., Vermeir, I. (2008). Sustainable food consumption among young adults in Belgium: Theory of planned behavior and the role of confidence and values. Ecological Economics, 64, 542-553.
54. Wikipedia. (2011). Verpakkingen. Online available on: http://nl.wikipedia.org/wiki/Verpakking. (06/04/2012).
