Afrikaanse geschiedenis tussen feit en fictie

Ewout
Decoorne

Postmoderne denkers wisten het al: een geschiedkundig werk is eigenlijk weinig anders dan een roman. In beide gevallen gaat het om een narratief met een begin en einde, verbonden door een causale opeenvolging van plottwists en verwikkelingen, gestoffeerd met welomlijnde protagonisten en motieven en hoe dan ook resulterend in een boodschap aan de lezer. Het zijn belles lettres die een werkelijkheid construeren. Eén werkelijkheid tussen vele. Geschiedenis en verhaal delen dus éénzelfde verhaaltechnisch DNA. In het Frans huizen ze zelfs onder één noemer: histoire. Hier willen we geenszins een dergelijk relativistisch statement maken over het historische  métier. Eerder stellen we vragen over het omgekeerde traject, dat van het literaire naar het historische aspect leidt. We vragen ons af waarom historici zo zelden geneigd lijken om over het muurtje te kijken dat het terrein van de wetenschap scheidt met dat van de kunst. Literatuur zegt namelijk niet alleen onnoemelijk veel over het verleden en hoe culturen haar een betekenis toeschrijven, het biedt als expliciete fictie ook een ondubbelzinnige kijk op het functioneren en opereren van histoires.   

 

Deze verhandeling wil de relatie tussen feitelijke en fictionele verhalen over het verleden verkennen aan de hand van een experimentele denkoefening. Plaats van het gebeuren is Afrika, een continent van welke de historische studie traditioneel zeer bewust omgaat met de aard van het bronmateriaal. Afrika wordt immers verondersteld een mondeling continent te zijn. Enige creativiteit vanwege doorgaans archiefminnende historici wordt er al langer aan de dag gelegd. Bovendien is de roman in Afrika geen vrijblijvende leverancier van cultureel verantwoorde ontspanning. De roman in Afrika is grotendeels een Europees importproduct dat mogelijkheden biedt om de sociale en politieke realiteit van commentaar te voorzien door haar te transponeren naar een fictieve setting, zonder daarbij ‘de waarheid’ te monopoliseren zoals historici wel eens lijken te doen. De historische context is het proces van de dekolonisatie. Een periode van ontluikend politiek bewustzijn, gevolgd door achtereenvolgens hoop op een rechtvaardigere samenleving en desillusie vanwege het uitblijven daarvan.

 

De auteurs wiens werk als staal dient voor dit experiment zijn niet van de minste. Beiden stellen ze nadrukkelijk tot doel om in hun oeuvre de samenleving te fileren en daarbij een morele wegwijzer te plaatsen, richtend op de toekomst en voortgaand op het verleden. Die analytische en ideologisch geïnspireerde opzet maakt hen net zo geschikt voor deze proef. De romanschrijver, theatermaker, academicus en bovenal polemist, Ngũgĩ wa Thiong’o, is zonder twijfel Kenia’s beroemdste literator. Zijn romans omvatten het emotionele leven van allerhande individuen binnen alle échelons van de (post)koloniale samenleving, dit vanuit een onmiskenbaar marxistisch geïnspireerde visie op maatschappelijke verandering. Ngũgĩ heeft naast zijn romans en theaterstukken een aanzienlijke hoeveelheid essays en literatuurwetenschappelijke bespiegelingen nagelaten. Hierin roemt hij als voorbeeld van de geëngageerde auteur de andere stem die in deze scriptie aanhoren wordt: Ousmane Sembène. Deze Senegalese cineast en auteur belichaamt de sociaal realistische tendens in de artistieke representatie van Afrika’s wedervaren in de twintigste eeuw. Beide auteurs leveren in deze verhandeling twee romans aan, een ‘vroeg’ en een ‘laat’ werk uit hun oeuvre, die volgens enkele recepten uit diverse wetenschappelijke disciplines vanuit historiografische optiek opnieuw worden geëvalueerd. Door tegenstellingen tussen Oost en West-Afrika, Engelstalig en Franstalig, en het koloniale en postkoloniale tijdvak, wil deze bijdrage een zo groot mogelijke geografische, culturele en sociaal-politieke verscheidenheid omvatten.  

 

Het project is daarmee tweeledig. Eerst komt een theoretische reflectie over de waarde van literatuur als bron, waar een antwoord wordt gezocht op het waarheidsvraagstuk omtrent fictie. Een eerste deel gaat daarom op zoek naar technieken die op consequente wijze ‘waarheden’ distilleren uit een fictioneel discours. Ook wordt stilgestaan bij de positie die de roman inneemt in Afrika, zijnde als ventilator van intellectuele stellingnames en registrator van heersende sociale en politieke mechanismen. In een tweede deel volgt de toepassing. De vier romans worden contextueel geanalyseerd, intertekstueel geduid en literatuurwetenschappelijk in verband gebracht met de poëtica die beide auteurs aanhangen. De ultieme doelstelling is niet alleen het duiden van de historische contexten waarbinnen hun werk zich situeert vanuit een alternatief perspectief, maar ook het blootleggen van de mechanismen waarmee de romans de realiteit percipiëren en (re)presenteren.

 

Een zoektocht naar alternatieve discoursuitingen dat tegelijk de relativiteit van hen allen onderstreept lijkt nogal snel te verzanden in een oeverloos postmodernistisch gepalaver. Deze these wil echter geen bestaande aannames reduceren, maar veeleer pleiten voor het naast elkaar laten gedijen van strijdige visies. Het is slechts veelvormigheid die waarheid tot kennis kan doen leiden. Daarom is het net belangrijk zich bewust te tonen van het narratieve karakter van betekenis-geven aan heden en verleden. Weinig geschreven discoursvormen spelen daarbij zo sterk met de consequenties van het aangenomen perspectief als de roman. Zij neemt de vrijheid om invalshoeken om te keren, om de realiteit anders te kadreren, om betekenissen te doen conflicteren en waarheden te laten contrasteren. In al haar subversiviteit helpt literatuur vermijden dat één perspectief op de werkelijkheid, vertaald in één discours over die werkelijkheid, zo dominant wordt dat het een allesoverheersende proportie aanneemt. Wanneer vandaag op heel wat plaatsen in de wereld de grenzen van de artistieke vrijheid worden aangespannen, is het misschien noodzakelijker dan ooit om fictie als vorm van kritiek op de werkelijkheid te koesteren en te beschermen, niet in het minst binnen het wetenschappelijk onderzoek.

Bibliografie

Bibliografie

 

Abrams (M. H.) The Mirror and the Lamp: Romantic Theory and the Critical Tradition, New York: Oxford University Press, 1953.

 

Achebe (C.) “The Truth of Fiction” (1978) in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (ed.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Agho (J. A.) “Class Conflict and the Rise of the ‘Proletarian’ Novel in Africa” in: University of Bucharest Review 1 nr. 2 (2011) pp. 95-104.

 

Aire (V. O.) “Didactic Realism in Ousmane Sembene’s Les Bouts de Bois de Dieu” in: The Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne des Études Africaines 11 nr. 2 (1977) pp. 283-94.

 

Appiah (K. A.) In my father’s house: Africa in the philosophy of culture, New York: Oxford University Press, 1992.

 

Assensoh (A. B.) en Alex-Assensoh (Y.) “A Farewell Salute to Ousmane Sembène: Distinguished Filmmaker, Author, and Activist, 1923-2007” in Black Camera 22 nr. 1 (2007) pp. 27-8.

 

Auerbach (E.) Mimesis, De weergave van de werkelijkheid in de westerse literatuur, vert. Oranje (W.), Amsterdam: Olympus, 1946, 2004.

 

Bâ (A. H.) Oui mon commandant!, Parijs: Éditions J’ai lu, 1994, 2012.

 

Bakhtin (M. M.) Rabelais and His World, vert. Iswolsky (H.), Bloomington: Indiana University Press, 1941, 1965, 1993.

 

Bal (M.), Crewe (J. V.) en Spitzer (L.) (eds.)  Acts of Memory: Cultural Recall in the Present, Hanover: Dartmouth College, 1999.

 

Bal (M.) De Theorie Van Vertellen En Verhalen: Inleiding In De Narratologie, 5de editie, Muiderberg: Coutinho, 1990.

 

Barber (K.) I Could Speak until Tomorrow: “Oriki,” Women and the Past in a Yoruba Town, Edinburgh and Washington, DC: Edinburgh University Press and Smithsonian Institute Press for the International Africa Institute, 1991.

 

Barber (K.) (ed.) Readings in African Popular Culture, Londen: The International African Institute, 1997.

 

Barber (K.) The Anthropology of Texts, Persons and Publics. Oral and written culture in Africa and Beyond, Cambridge: Cambridge University Press, 2007.

 

Barthes (R.) “La mort de l’auteur” in: Oeuvres complètes, tome 3, Parijs: Seuil, 2002.

 

Belsey (C.) Critical Practice, 2de editie, Londen: Routledge, 1980, 2002.

 

Berman (B. J.) en Lonsdale (J. M.) “The Labors of “Muigwithania:” Jomo Kenyatta as Author, 1928-45” in: Research in African Literatures 29 nr. 1 (1998) pp. 16-42.

 

Bernardin (J.) Images socio-politiques dans le roman négro-africain, Québec: Éditions Naaman de Sherbrooke, 1983.

 

Bhabha (H. K.) “DissemiNation: time, narrative, and the margins of the modern nation” in: Bhabha (H. K.) (ed.) Nation and Narration, Londen: Routledge, 1990, 2000.

 

Bhabha (H. K.) “Introduction: narrating the nation” in: Bhabha (H. K.) (ed.) Nation and Narration, Londen: Routledge, 1990, 2000.

 

Blair (D. S.) African Literature in French, Cambridge: Cambridge University Press, 1976.

 

Borges (J. L.) De aleph en andere verhalen, vert. van de Pol (B.), Amsterdam: De Bezige Bij, 1989, 2013.

 

Booker (M. K.) “African Literature and the World System: Dystopian Fiction, Collective Experience, and the Postcolonial Condition” in: Research in African Literatures 26 nr. 4 (1995) pp. 58-75.

 

Booth (W. C.) The Rhetoric of Fiction, Chicago: University of Chicago Press, 1983.

 

Bourdieu (P.) Les règles de l'art. Genèse et structure du champs littéraire, Parijs: Éditions du Seuil, 1992.

 

Brink (A.) “Languages of the Novel: A Lover’s Reflections” in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Butor (M.) Essais sur le roman, Parijs: Gallimard Collection “Idées”, 1969.

 

Caminero-Santagnelo (B.) “Neocolonialism and the Betrayal Plot in A Grain of Wheat: Ngũgĩ wa Thiong’o’s Re-Vision of Under Western Eyes” in: Research in African Literatures, 29 nr. 1 (1998) pp. 139-52.

 

Cantalupo (C.) (ed.) Ngugi wa Thiong’o: Texts and Contexts, Trenton N.J.: Africa World Press, 1995.

 

Casanova (P.) La république mondiale des lettres, Parijs: Seuil, 2008.

 

Cebik (L. B.) Fictional Narrative and Truth, An Epistemic Analysis, Lanham, New York en Londen: University Press of America, 1984.

 

Clough (M. S.) “Mau Mau & the Contest for Memory” in: Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) (eds.) Mau Mau & Nationhood, Oxford: James Currey, 2003.

 

Coates (C. F.) “A Fictive History of Côte d’Ivoire: Kourouma and “Fouphouai”” in: Research in African Literatures 38 nr. 2 (2007) pp. 124-39.

 

Coetzee (J. M.) Elizabeth Costello, Londen: Vintage, 1999, 2004.

 

Compagnon (A.) Le démon de la théorie: littérature et sens commun, Parijs: Seuil, 1998.

 

Cook (D.) African Literature, A Critical View, Londen: Longman Group Ltd., 1977.

 

Cook (D. A.) A History of Narrative Film, 4de editie, New York: W. W. Norton, 2004.

 

Cooper (B. M.) “Oral Sources and the Challenge of African History” in: Philips (J. E.) Writing African History, Rochester: Rochester University Press, 2005.

 

Cooper (F.) Africa Since 1940: The Past of the Present, New York: Cambridge University Press, 2002, 2009.

 

Cooper (F.) “Conflict and Connection” in: American Historical Review, 99 nr. 5 (1994), pp. 1516-45.

 

Cooper (F.) Decolonization and African Society: The Labor Question in French and British Africa, Cambridge: Cambridge University Press, 1996.

 

Cooper (F.) “‘Our Strike’: Equality, Anticolonial Politics and the 1947-48 Railway Strike in French West Africa” in: The Journal of African History 37 nr. 1 (1996) pp. 81-118.

 

Coplan (D. B.) In the Time of Cannibals: The Word Music of South Africa’s Basotho Migrants, Chicago: University of Chicago Press, 1994.

 

Coundouriotis (E.) Claiming History: Colonialism, Ethnography, and the Novel, New York: Colombia University Press, 1999.

 

Darnton (R.) De kus van Lamourette: bespiegelingen over mentaliteitsgeschiedenis, vert. Jonkheer (C.), Amsterdam: Bakker, 1990.

 

de Certeau (M.) L’écriture de l’histoire, Parijs: Éditions Gallimard, 1975.

 

De Cervantes Saavedra (M.) De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha, vert. van de Pol (B.), Amsterdam: Athenaeum – Polak & Van Gennep, 1605, 2012.

 

de Goncourt (E.) en (J.) Journal des Goncourt: mémoires de la vie littéraire, Tome I (1851-1861), Parijs: G. Charpentier et Cie, 1887.

 

Derricourt (R.) Inventing Africa: History, Archaeology and Ideas, Londen en New York: Pluto Press, 2011.

 

Diagne (I.) Les sociétés africaines au miroir de Sembène Ousmane, Parijs: L’Harmattan, 2004.

 

Diamond (L.) “Review: Fiction as Political Thought” in: African Affairs 88 nr. 352 (1989) pp. 435-445.

 

Eco (U.) Lector in fabula ou la Coopération interprétative dans les textes narratifs, vert. Bouzaher (M.), Parijs: Grasset, 1985.

 

Eco (U.) Les limites de l’interprétation, vert. Bouzaher (M.), Parijs: Librairie générale française, 1994.

 

Ellis (S.) “Writing Histories of Contemporary Africa” in: The Journal of African History 43 nr. 1 (2002) pp. 1-26.

 

Fairclough (N.) Discourse and Social Change in Society, Cambridge: Polity Press, 1992, 2012.

 

Fall (B.) “Orality and Life Histories: Rethinking the Social and Political History of Senegal,” in: Africa Today 50 nr. 2 (2003) pp. 55-65.

 

Fox (R. E.) “Engaging Ngugi” (Review essay) in: Research in African Literatures 34 nr. 4 (2003) pp. 115-128.

 

Fussell (P.) The Great War and Modern Memory, Oxford: Oxford University Press, 1975, 1982.

 

Gadjigo (S.) “Literature and History: The Case of Cheikh Hamidou Kane’s Ambiguous Adventure” in: Research in African Literatures 22 nr. 4 (1991) pp. 29-38.

 

Gadjigo (S.) “Ousmane Sembène: La lutte continue! A Personal Tribute” in: Research in African Literatures 38 nr. 4 (2007) pp. 1-3.

 

Gadjigo (S.) Ousmane Sembène: The Making of a Militant Artist, vert. Diop (M.), voorwoord Glover (D.), Bloomington: Indiana University Press, 2010.

 

Gadjigo (S.) Ousmane Sembène: une conscience africaine, Parijs: Éditions Homnisphères, 2007.

 

Gakwandi (S. A.) The Novel and Contemporary Experience in Africa, Londen: Heinemann, 1977.

 

Gal (S.) “Linguistic Anthropology” in: Brown (K.) (ed.) Encyclopedia of Languages and Linguistics, 2de editie, Vol. 7, Elsevier Ltd, 2006.

 

Gikandi (S.) “African Literature and the Colonial Factor” (2004) in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Gikandi (S.) “The Politics and Poetics of Nation-Formation” in: Rutherford (A.) (ed.) From Commonwealth to Postcolonial, Sydney: Dangaroo Press, 1992.

 

Gordimer (N.) “Three in a Bed: Fiction, Morals and Politics” (1988) in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Gugler (J.) en Diop (O. C.) “Ousmane Sembène’s Xala: The Novel, the Film, and their Audiences” in: Research in African Literatures 29 nr. 2 (1998) pp. 147-58.

 

Gurnah (A.) “Introduction” in: Ngũgĩ wa Thiong’o A Grain of Wheat, Londen: Penguin Books, 2002.

 

Gurr (A.) Writers in Exile: The Identity of Home in Modern Literature, Atlantic Highlands: Humanities Press, 1981.

 

Habila (H.) “Introduction” in: Habila (H.) (ed.) The Granta Book of the African Short Story, Londen: Granta Books, 2011, 2012.

 

Herman (L.) en Vervaeck (B.) Vertelduivels: Handboek verhaalanalyse, Brussel en Nijmegen: VUBPRESS en Vantilt, 2001.

 

Homer (S.) Frederic Jameson. Marxism, Hermeneutics, Postmodernism, Cambridge: Polity Press, 1998.

 

Hountondji (P. J.) “True and False Pluralism” (1973) in: African Literature: An Anthology of Criticism and Theory, Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.), Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Hvidt (K.) “Fact and Fiction: A Case for the Complementary Study of History and Literature” in: American Studies in Scandinavia 16 nr. 2 (1984) pp. 67-71.

 

Fairclough (N.) Discourse and Social Change, Cambridge en Malden: Polity Press, 1992, 2012.

 

Fanon (F.) The Wretched of the Earth, vert. Farrington (C.), Londen: Penguin Books, 1961, 2001.

 

Irele (A.) African Lectures, Londen: Heinemann, 1969.

 

Irele (A.) The African Experience in Literature and Ideology, Londen: Heinemann, 1981.

 

Iser (W.) The Range of Interpretation, New York: Columbia University Press, 2000.

 

Izevbaye (D.) “Issues in the Reassessment of the African Novel” in: African Literature Today 10 (1979) pp. 7-31.

 

Jahn (J.) Neo-African Literature, New York: Grove Press, 1969.

 

Jameson (F.) The Political Unconscious: Narrative as a Socially Symbolic Act, Ithaca: Cornell University Press, 1981.

 

Jameson (F.) “Third-World Literature in the Era of Multinational Capitalism’ in: Social Text nr. 15 (1986) pp. 65-88.

 

JanMohamed (A. R.) Manichean Aesthetics: The Politics of Literature in Colonial Africa, Amherst: University of Massachusetts Press, 1983.

 

Jewsiewicki (B.) en Mudimbe (V. Y.) “Africans’ Memories and Contemporary History of Africa” in: History and Theory  32 nr. 4 (1993) pp. 1-11.

 

Jeyifo (B.) “The Nature of Things: Arrested Decolonization and Critical Theory” in: Research in African Literatures 21 nr. 1 (1990) pp. 33-48.

 

Jones (J. A.) “Fact and Fiction in God’s Bits of Wood” in: Research in African Literatures 31 nr. 2 (2000) pp. 117-131.

 

Julien (E.) “African Literature” in: Martin (P.), O’Meara (P.) en Lombardi (C. L.) (eds.) Africa, 3de ed., Bloomington: Indiana University Press, 1997.

 

Julien (E.) African Novels and the Question of Orality, Bloomington en Indianapolis: Indiana University Press, 1992.

 

Kane (M.) Roman africain et tradition, Dakar: Les nouvelles éditions africaines, 1992.

 

Karlström (M.) “On the Aesthetics and Dialogics of Power in the Postcolony” in: Africa: Journal of the International African Institute 73 nr. 1 (2003) pp. 57-76.

 

Kenyatta (J.) Facing Mount Kenya, Londen: Mercury Books, 1961.

 

Kenyatta (J.) Suffering Without Bitterness: The Founding of the Kenyan Nation, Nairobi:  East African Publishing House, 1968.

 

Keunen (B.) Ik en de stad: Fantasmagorie-, ideologie- en utopiekritiek in literatuur en cultuur 1800-2010, Gent: Academia Press, 2015.

 

Killam (G. D.) An Introduction tot he Writings of Ngugi, Londen: Heinemann, 1980.

 

Killam (G. D.), Rowe (R.), Lindfors (B.), Moser (G. M.) en Ricard (A.) The Companion to African Literatures, Oxford: James Currey, 2000.

 

Le Guin (U.) The Left Hand of Darkness, New York: Ace, 1969.

 

Le Vine (V.) Political Leadership in Africa, Redwood City: Stanford University Press, 1967.

 

Leezenberg (M.) en De Vries (G.) Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2001, 2007.

 

Lindfors (B.) “Politics, Culture and Reform” (1979) in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Linkhorn (R.) “L’Afrique de demain: Femmes en marche dans l’œuvre de Sembène Ousmane” in: Modern Language Studies 16 nr. 3 (1986) pp. 69-76.

 

Loflin (C.) “Ngugi wa Thiong’o’s Visions of Africa” in: Research in African Literatures 26 nr. 4 (1995) pp. 76-93.

 

Lonsdale (J.) “Agency in tight corners: Narrative and initiative in African history” in: Journal of African Cultural Studies 13 nr. 1 (2000) pp. 5-16.

 

Lonsdale (J.) “Authority, Gender & Violence: The War within Mau Mau’s Fight for Land & Freedom” in: Lonsdale (J.) en Odhiambo (A.) (eds.) Mau Mau and Nationhood: Arms, Authority & Narration, Oxford: James Currey, 2003.

 

Loomba (A.) Colonialism / Postcolonialism, Londen en New York: Routledge: The New Critical Idiom, 1998.

 

Lorenz (C.) De constructie van het verleden. Een inleiding in de theorie van de geschiedenis, Boom, 2002.

 

Lyons (H. D.) “The Uses of Ritual in Sembene’s Xala” in: Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne des Études Africaines 18 nr. 2 (1984) pp. 319-28.

 

Makward (E.) “Literature and Ideology” in: Issue: A Journal of Opinion 2 nr. 2 (1972) pp. 25-31.

 

Maloba (W. O.) “Ngugi and Kenya’s History,” in: Lovesay (O.) Approaches to Teaching the Works of Ngugi was Thiong’o (2012) pp. 60-63.

 

Mateso (L.) La littérature africaine et sa critique, Parijs: A.C.C.T. – Éditions KARTHALA, 1986.

 

Mbembe (A.) On the Postcolony, Berkeley: University of California Press, 2001.

 

Mbembe (A.) “Provisional Notes on the Postcolony” in: Africa: Journal of the International African Institute 62 nr. 1 (1992) pp. 3-37.

 

Messier (V.) “Decolonizing National Consciousness Redux: Ousmane Sembène’s Xala as Transhistorical Critique” in: Postcolonial Text 6 nr. 4 (2011) pp. 1-21.

 

Moretti (F.) Distant Reading, Londen: Verso, 2013.

 

Mortimer (M.) Journeys Through the French African Novel, Portsmouth: Heinemann, 1990.

 

Mudimbe (V. Y.) The Invention of Africa: Gnosis, Philosophy, and the Order of Knowledge, Bloomington: Indiana University Press, 1988.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o A Grain of Wheat, Londen: Penguin Books, 1967, 1986, 2002.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature, London: James Currey Ltd, 1981, 1991.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o Devil on the Cross, Harlow: Heinemann, 1982, 1987.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o Homecoming: Essays on African and Caribbean Literature, Culture and Politics, London: Heinemann, 1972.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o Moving the Centre: The Struggle for Cultural Freedoms, Oxford: James Currey, 1993

 

Ngũgĩ wa Thiong’o “Writers in Politics: The Power of Words and the Words of Power” (1997) in: African Literature: An Anthology of Criticism and Theory, Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.), Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Ngũgĩ wa Thiong’o “Writing Against Neo-Colonialism” (1988) in: African Literature: An Anthology of Criticism and Theory, Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.), Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Nyaigotti-Chacha (C.) “History and Literature: reflections on historical issues in Swahili literature” in: Transafrican Journal of History 16 (1987) pp. 140-50.

 

Obiechina (E.) Culture, Tradition and Society in the West African Novel, Cambridge: Cambridge University Press, 1975.

 

Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) “Introduction” in: Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) (eds.) Mau Mau & Nationhood, Oxford: James Currey, 2003.

 

Odhiambo (E. S. A.) “Matunda ya Uhuru Fruits of Independence: Seven Theses on Nationalism in Kenya” in: Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) (eds.) Mau Mau & Nationhood, Oxford: James Currey, 2003.

 

Ogude (J.) “The Nation & Narration: ‘The Truths of the Nation’ & the Changing Image of Mau Mau in Kenyan Literature” in: Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) (eds.) Mau Mau & Nationhood, Oxford: James Currey, 2003.

 

Ogundokun (S. A.) “Revolutionary Aesthetics in Sembene Ousmane’s God’s Bits of Wood” in: Global Journal of Arts, Humanities and Social Sciences 2 nr. 4 (2014) pp. 72-9.

 

Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Olende (K.) “The Literature of a ravished continent: Achebe, Sembène and Ngugi” in: International Socialism, nr. 115, 02.07.2007, URL: http://isj.org.uk/the-literature-of-a-ravished-continent-achebe-sembne-…, geraadpleegd op 19.10.2015.

 

Omuteche (J.) “Historification and Kenya’s Plural Identities: Re-reading Ngugi’s Historiography” in: Eastern African Literary and Cultural Studies 1 nrs. 1 & 2 (2014) pp. 107-116.

 

Opicho (A.) “There Is Common Cultural Heritage Between Sembene Ousmane And Ngugi Wa Thiong’o” in: The Nigerian Voice, 17.06.2015 URL: http://www.thenigerianvoice.com/lifestyle/182770/50/there-is-common-cul…, geraadpleegd op 08.12.2015.

 

Otto (T.) en Pedersen (P.) “Disentangling Traditions: Culture, Agency and Power” in: Otto (T.) en Pedersen (P.) (eds.) Tradition and Agency: Tracing cultural continuity and invention, Aarhus: Aarhus University Press, 2005.

 

Ousmane Sembène “Camarade Sembène, l’aîné des anciens Sembène Ousmane” interview door Levieux (M.) in: L’Humanité, 15.05.2004 URL: http://www.humanite.fr/node/305580 , geraadpleegd op 25.03.2016.

 

Ousmane Sembène “Filmmakers and African Culture” in: Africa 71 (1977) p. 80.

 

Ousmane Sembène Le docker noir, Parijs: Nouvelles Editions Debresse, 1956.

 

Ousmane Sembène Les bouts de bois de Dieu, Parijs: POCKET, 1960, 2013.

 

Ousmane Sembène “Ousmane Sembène: An Interview” interview door Perry (G. M.) en McGillan (P.) in: Film Quarterly 26 nr. 3 (1973) pp. 36-42.

 

Ousmane Sembène Xala, Parijs en Dakar: Présence africaine, 1973, 1995.

 

Peel (J. D. Y.) “For Who Hath Despised the Day of Small Things? Missionary Narratives and Historical Anthropology” in: Comparative Studies in Society and History 37 nr. 3 (1995), pp. 581-607.

 

Perec (G.) “En dialogue avec l’époque” in: Bertelli (D.) en Ribière (M.) (eds.) Entretiens et conferences, Vol. II 1979-1981, Nantes: Joseph K., 2003.

 

Peterson (D.) Creative Writing: Translation, Bookkeeping, and the Work of Imagination in Colonial Kenya, Portsmouth: Heinemann, 2004.

 

Peterson (D.) “Translating the Word: Dialogism and Debate in Two Gikuyu Dictionaries” in: The Journal of Religious History 23 nr. 1 (1999) pp. 31-50.

 

Pieters (J.) Beste lezer, Een inleiding in de algemene literatuurwetenschap, Gent: Academia Press, 2010.

 

Proust (M.) Contre Sainte-Beuve suivi de Nouveaux mélanges, voorwoord door Fallois (B.), Parijs: Gallimard, 1954.

 

Pugliese (C.) “Complementary or Contending Nationhoods? Kikuyu Pamphlets & Songs 1945-52” in: Odhiambo (E. S. A.) en Lonsdale (J.) (eds.) Mau Mau & Nationhood, Oxford: James Currey, 2003.

 

Ranger (T.) “Colonial and postcolonial identities” in: Werbner (R.) en Ranger (T.) (eds.) Postcolonial Identities in Africa, Londen en New Jersey: Zed Books Ltd, 1996.

 

Ranger (T.) “Concluding Comments” in: Yeros (P.) (ed.) Ethnicity and Nationalism in Africa: Constructivist Reflections and Contemporary Politics, Londen: Macmillan, 1999.

 

Raymond (J.) La littérature et le reel. De Diderot au Nouveau Roman, Parijs: Albin Michel, 1965.

 

Riesz (J.) “Astres et désastres”: histoire et récits de vie africains de la colonie à la postcolonie, Hildesheim: Georg OLMs Verlag, 2009.

 

Riffaterre (M.) Fictional Truth, Baltimore en Londen: The John Hopkins University Press, 1990.

 

Said (E. W.) Culture and Imperialism, New York: Vintage, 1993, 1994.

 

Salmon (P.) Histoire et critique, Brussel: Éditions de l’Université de Bruxelles, 1987.

 

Schipper (M.) Afrikaanse Letterkunde, ’s-Gravenhage: Ambo, 1990.

 

Schipper (M.) “Sociaal realisme in een Afrikaanse context: Xala en andere romans van Sembène Ousmane” in: Weenink (J. B.) (ed.) Boeken van zwarte schrijvers: Chinua Achebe – Sembène Ousmane – James Baldwin – Ralph Ellison, Amsterdam: VU Uitgeverij, 1987.

 

Schipper (M.) “Toward a Definition of Realism in the African Context” in: New Literary History: On Writing Histories of Literature 16 nr. 3 (1985), pp. 559-575.

 

Schoentjes (P.) Poétique de l’ironie, Parijs: Éditions du Seuil, 2001.

 

Scholes (R.) en Kellogg (R.) The Nature of Narrative, New York: Oxford University Press, 1966.

 

Scott (J. C.) The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia, New Haven: Yale University Press, 2009.

 

Searle (J.) “The Logical Status of Fictional Discourse” in: New Literary History 6 nr. 2 (1975) pp. 319-32.

 

Shillington (K.) History of Africa, 3de editie, Londen: Palgrave Macmillan, 2012.

Sicherman (C.) Ngugi wa Thiong’o: The Making of a Rebel. A Source Book in Kenyan Literature and Resistance, Londen: Hans Zell Publishers, 1990.

 

Snead (J.) “European pedigrees / African contagions: nationality, narrative, and communality in Tutuola, Achebe, and Reed” in: Bhabha (H. K.) (ed.) Nation and Narration, Londen: Routledge, 1990, 2000.

 

Soyinka (W.) “A Voice That Would Not Be Silenced” (2001) in: Olaniyan (T.) en Quayson (A.) (eds.) African Literature: An Anthology of Criticism and Theory Malden, MA: Blackwell Publishing, 2007.

 

Starobinski (J.) Jean-Jacques Rousseau: la transparence et l'obstacle suivi de Sept essais sur Rousseau, Parijs: Gallimard, 1976.

 

Stone (L.) “The revival of the narrative: Reflections on a new old history” in: Past and Present: A journal of historical studies 85 (1979) pp. 3-24.

 

Stroeken (K.) De ondeelbare mens: Antropologie ingeleid, Antwerpen en Apeldoorn: Garant, 2013.

 

Sullivan (J.) “Redefining the Novel in Africa” in: Research in African Literatures 37 nr. 4 (2006) pp. 177-88.

 

Teyifo (B.) “The Nature of Things: Arrested Decolonization and Critical Theory” in: Research in African Literatures 21 nr. 1 (1990) pp. 33-48.

 

Thomas (D.) Nation Building, Propaganda and Literature in Francophone Africa, Bloomington: Indiana University Press, 2002.

 

Tsabedze (C.) African independence from francophone and anglophone voices : a comparative study of the post-independence novels by Ngugi and Sembène, New York: Peter Lang, 1994.

 

Vansina (J.) “History in Novels and Memoirs: Alfons Vermeulen on Rural Congo (1899-1904)” in: History in Africa 39 (2012) pp. 123-142.

 

Veyne (P.) Writing History: Essay on Epistemology, vert. Moore-Rinvolucri (M.), Middletown: Wesleyan University Press, 1984.

 

Walter (E.) “Federico Fellini: Wizard of Film” in: Atlantic, Greenwich, Connecticut, December (1965)

 

Watson (J.) “Ousmane Sembene: A Memorial Tribute” in: Research in African Literatures 38 nr. 4 (2007) pp. 4-6.

 

Werbner (R.) “Multiple identities, plural arenas” in: Werbner (R.) en Ranger (T. O.) (eds.) Postcolonial Identities in Africa, Londen en New Jersey: Zed Books Ltd, 1996.

 

White (H.) “The value of narrativity in the representation of reality”, in: White (H.) (ed.), The content of the form: Narrative, discourse and historical representation, Baltimore: The John Hopkins University Press, 1987. 

 

White (L.) “Telling More: Lies, Secrets, and History” in: History and Theory, Theme Issue: “Not Telling”: Secrecy, Lies, and History 39 nr. 4 (2000), pp. 11-22.

 

Wright (H. K.) A Prescience of African Cultural Studies, The Future of Literature in Africa is Not What It Was, New York: Peter Lang Publishing, 2004.

 

Zhu Ying, Fiction and the Incompleteness of History: Toni Morrison, V.S. Naipaul, and Ben Okri, Bern: Peter Lang Publishing, 2006.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Download scriptie (1.35 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2016
Promotor(en)
Inge Brinkman
Thema('s)