Economische analyse van de relatie tussen de bouwsector en de binnenvaart in België

Michèle
Van Spilbeeck
  • Michèle
    Van Spilbeeck
  • Magali
    Slaets

Potentieel van transport bouwsector via de binnenvaart in kaart gebracht

 

Het fileprobleem is algemeen gekend en komt vaak met een negatieve bijklank. Aan de grond van dit probleem kan de oorzaak gevonden worden in het vrachtverkeer dat onze wegen teistert. Bijgevolg kan gezegd worden dat bij minder vrachtverkeer, ook het fileprobleem zal verdwijnen. Dus wat als men zou starten met alle bouwmaterialen voor de bouwsector niet meer in vrachtwagens over de weg maar via de binnenvaart te vervoeren?

Het aandeel van de bouwsector in het Bruto Binnenlands Product (BBP) van België bedroeg 19 miljard of 5,15% in 2011. Dit geeft de sterke aanwezigheid van deze sector in de Belgische economie duidelijk weer. Ook de infrastructuur in België voor vervoer via binnenvaart is reeds aanwezig. Ons land is rijk aan kanalen en rivieren die de mogelijkheid bieden voor zowel nationaal als internationaal vervoer per binnenschip. Wat betreft de rest van Europa, wordt binnenvaarttransport meer en meer als alternatief bekeken door de schaalvoordelen die ermee gepaard gaan.

 

Kwalitatief onderzoek heeft uitgewezen dat transport per binnenschip een goede transportmodus is voor bouwmaterialen. De reden hiervoor kan teruggevonden worden in de grote hoeveelheden die in bulk, containers of per pallet vervoerd kunnen worden via de binnenvaart. Vandaag de dag zijn 25 tot 30% van deze bulkgoederen bouwmaterialen die vervoerd worden over grote afstand en aan een lage gemiddelde kost.

 

Binnen België situeren de vervoersstromen van bouwmaterialen zich vooral vanuit het zuiden naar het noorden. De oorzaak hiervan kan gevonden worden in de aanwezigheid van grondstoffen in de provincies Luik, Namen en Henegouwen. De aankomst van de vervoersstromen is echter niet eenduidig aangezien deze afhankelijk is van de aantrekkingskracht van regio’s en de economische situatie die aanleiding geeft tot bouwactiviteit. Vanuit België vertrekken eveneens veel vervoersstromen via het water naar andere landen in Europa.

 

Ondanks de relatief goede omstandigheden van het binnenvaartnetwerk in België, zijn er alsnog enkele problemen waar rond gewerkt kan worden om het aandeel van het transport van bouwmaterialen via de binnenvaart te doen vergroten. Dit gaat zowel om interne problemen in de binnenvaarsector als zaken die samenhangen met de bouwsector. Er kunnen hieromtrent aanbevelingen gemaakt worden rond infrastructuur, innovatie en steunprogramma’s, regelgeving, aanpassingen bij de bedrijven en rond een modal shift.

 

In een kwantitatieve studie werd tenslotte aan de hand van statistische modellen met data voor België van 1960 tot 2012 de relatie tussen de binnenvaart en de bouwsector geschetst. Hieruit kan men afleiden dat er een significante relatie bestaat waarin een stijging van 1% in de productie in de bouwsector een stijging van 0,20% toont in het vervoer van goederen via de binnenvaart. Dit betekent dat er weldegelijk een belangrijke economische relatie bestaat tussen de bouw- en de binnenvaartsector in België, en dat het effect hiervan aanzienlijk is. Inspelen op één van beide sectoren zal bijgevolg belangrijke gevolgen hebben voor de andere.

 

Gezien de positieve effecten die samenhangen met het vervoeren van bouwmaterialen via de binnenvaart, is het interessant om deze relatie verder te onderzoeken. Dit wordt eveneens bevestigd door de schaalvergroting die in de binnenvaart in Europa en België plaatsvindt en door de grote vraag naar duurzamer transport. Het meer transporteren van bouwmaterialen via de binnenvaart zou een goede eerste stap kunnen zijn naar het doen verminderen van het aantal vrachtwagens over de wegen in België. Naar de toekomst toe vereist dit echter eveneens de nodige aandacht indien België op de lange termijn zijn ‘binnenvaarttroef’ volledig wenst te benutten en behouden.

Bibliografie

Literatuurlijst

1.       AIS special Binnenvaart magazine (2009), AIS in 12 vragen, 12 blz.

2.       Amez, B. (2007), Ruimtelijke economische analyse van de overslagmogelijkheden langsheen binnenvaart in Vlaanderen, Scriptie voorgedragen aan Universiteit van Gent, 107 blz.

3.       ARCADIS Belgium (2009), ‘Onderzoek duurzame bevoorrading: gebruik lokale oppervlaktedelfstoffen of import van minerale grondstoffen’, 157 blz. Gelezen op 15 mei 2013: http://www.lne.be/themas/natuurlijke-rijkdommen/pdf-oppervlaktedelfstof…

  1. Beelen, M. (2011), Capacity utilization of Inland Vessels. In: Future challenges for inland navigation – a scientific appraisal of the consequences of possible strategic and economic developments up to 2030, 17 blz.
  2. Beelen, M. (2011), Structuring and modeling decision making in the inland navigation sector. University Press Antwerp.

6.       Biesemans, N. (2009), Innovaties in intermodaal transport via de binnenvaart, Universiteit Hasselt, 107 blz.

7.       Binnenvaart Magazine (2012), 20 jaar: reis door de tijd. Editie nr. 58 oktober 2012, 6 blz.

8.       Blauwens, G., De Baere, P., Van de Voorde, E. (2009), Transport Economics. Vierde editie, Uitgeverij De Boeck, 519 blz.

9.       Broeckmeyer, I. & Snoeck, D. (2012), ‘Sluiting hoogovens kost Luik nog meer jobs’, De Tijd 01/08/2012. Gelezen op 15 maart 2013: http://www.tijd.be/nieuws/ondernemingen_grondstoffen/Sluiting_hoogovens…

10.   Bruyninckx, E. , Clinkers, L., Portugaels, E. (2012), Investeren in doordachte mobiliteit. Artikel in Binnenvaart Magazine, editie nr. 58 oktober 2012, 4 blz.

11.   Burggraeve, K. & De Sloover, F. & Dresse, L. (2012), ‘De Belgische bedrijfsinvesteringen in het licht van de crisis’. Gelezen op 16 mei 2013: http://www.nbb.be/doc/ts/publications/EconomicReview/2012/ecotijdII2012…

12.   CEMT (1992), Resolution No. 92/2 on New Classification of Inland Waterways. Conférence Européenne des Ministres des Transports, Athene, 5 blz.

13.   Centrale raad voor het bedrijfsleven (1995), ‘Strategieën voor de bouwsector’, Mededeling van de raadgevende commissie voor het bouwbedrijf, volume 2 - 1995, blz. 3-14

14.   Centrum voor Sociaal Beleid – Herman Deleeck (2008), ‘4.1. Aantal huishoudens (privaat en collectief), België en Gewesten, 1970-2008’. Gelezen op 14 november 2012: http://www.centrumvoorsociaalbeleid.be/indicatoren/index.php?q=node/176

15.   Cloostermans, G. (2010), ‘Golf faillissementen in Limburgse bouw’, Made in Limburg. Gelezen op 6 april 2013: http://www.madeinlimburg.be/nieuws/golf-faillissementen-in-limburgse-bo…

16.   Constructiv (2011), ‘De bouw in cijfers – cijfers per gewest’. Gelezen op 14 november 2012: http://www.constructiv.be/nl/De_bouw_in_cijfers/Algemeen/Gewest.aspx

17.   Cornillie, I., Macharis, C., (2006), Palletvervoer – een haalbaar alternatief ?, Vrije Universiteit Brussel, 31 blz.

18.   Crevits, H. (2012), Een sterk en slim netwerk. Artikel in Binnenvaart Magazine, editie nr. 58 oktober 2012, 3 blz.

19.   Dagblad Transport (2013). Gelezen op 23 april 2013: http://www.dagbladtransport.nl/staking-binnenvaart-extra-druk-op-belgis…

20.   De Pauw, C. (2011), Boeiend bouwen: bouwen voor 9 miljard mensen, Gent, Borgerhoff & Lamberigts, 304 blz.

21.   Dekempeneer HFW (2013). Gelezen op 12 maart 2013: http://www.dekempeneer.be/nl

22.   Delepeleire Y. (2011), ‘9/11 voor de laatste twee hoogovens’, De Standaard 14/10/2011, Gelezen op 14 maart 2013: http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=2S3H1M5G

23.   Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (2008),  ‘Algemeen Oppervlaktedelfstoffenplan, Hoofdstuk 7’. Gelezen op 30 april 2013 op: http://www.lne.be/themas/natuurlijke-rijkdommen/oppervlaktedelfstoffen/…

24.   Derksen, J.H. (1970), Bouwen: groei en fluctuaties in de bouwnijverheid, Rotterdam, 81 blz.

  1. Dulalaert, W., Meersman, H., Moglia, F., Van de Voorde, E. (1999) Regulation and deregulation in inland navigation. Paper for: Selected Proceedings of the 8th World Conference on Transport Research, 13 blz.

26.   ECMT (2003), ‘ECMT- classificatie’. Gelezen op 22 november 2012 op: http://www.unece.org/press/execsec/2003/bs030424.html

27.   Europees Parlement (2008), ‘Hoge inflatie in België’. Gelezen op 16 mei 2013: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+QT+H-2…

28.   Europese Commissie (2009), Europese Binnenvaart: Marktobservatie. 115 blz.

29.   Europese Commissie (2010), ‘Het stabiliteitsprogramma van België (2009-2012)’. Gelezen op 16 mei 2013: http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/sgp/pdf/20_scps…

30.   Europese Commissie (2011), Binnenvaart, een vervoerswijze die werkt.  8 blz.

31.   Europese Unie, (1996), Verordening nr. 1356/96 van de Raad tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor het vervoer van goederen of personen over de binnenwateren, tussen Lidstaten, om voor dit vervoer het vrij verrichten van diensten te verzekeren. Artikel 1.

32.   Federaal Planbureau (2013), ‘Transportdatabanken – gegevens’, Gelezen op 14 maart 2013: http://www.plan.be/databases/database_det.php?lang=nl&TM=27&IS=60&DB=TR…

33.   Federale Overheidsdienst Budget en Beheerscontrole (2006), ‘Algemene Gegevensbank Jaarverslag 2005’, blz. 125, 157, 189, 221. Gelezen op 15 december 2012: http://www.begroting.be/portal/page/portal/INTERNET_pagegroup/INTERNET_…

34.   Federale Overheidsdienst Budget en Beheerscontrole (2008), ‘Algemene Gegevensbank Jaarverslag 2005’, blz. 184. Gelezen op 15 december 2012: http://www.begroting.be/portal/page/portal/INTERNET_pagegroup/INTERNET_…

35.   Federale Overheidsdienst Budget en Beheerscontrole (2011), ‘Algemene Gegevensbank Jaarverslag 2005’, blz. 118, 149, 180, 211. Gelezen op 15 december 2012: http://www.begroting.be/portal/page/portal/INTERNET_pagegroup/INTERNET_…

36.   Federale Overheidsdienst Economie (2001), ‘Persbericht: huishoudens en gezinnen in België’, 8 blz.

37.   Federale Overheidsdienst Economie (2009), Is de bouwsector nog altijd een stuwende kracht voor de Belgische economie?, 100 blz.

38.   FeMa – Beroepsvereniging van de Bouwhandelaar (2012), ‘Persconferentie Build over Water. Gelezen op 15 maart 2013: http://www.fema.be/images/stories/Build_over_water/bow%20persconferenti…

39.   FOD Economie (2008), Vervoer Binnenscheepvaart. Algemene Directie Statistiek en Economische informatie, 132 blz.

40.   Fonds der Belgische Rijnvaart (2013), Gelezen op 12 maart 2013: http://www.fondsbr.be/nederland.html

41.   Franken, M. (2009), Bedrijventerreinen, de regio aan zet, Paper gepubliceerd in het kader van Masterthesis, Utrecht, 83 blz.

42.   Geuens, S. (2007), Onderzoek naar de mogelijkheiden van de overschakeling van het wegtransport naar de binnenvaart. Universiteit Hasselt, 117 blz.

43.   Goossens, L. & Thomas, I. & Vanneste, D. (2007), Sociaal-Economische Enquête 2001; Monografieën; Woning en woonomgeving in België, Scriptie gepubliceerd in het kader van het onderzoeksproject ‘Monografie huisvesting en leefomgeving, 197 blz.

  1. Gujarati, D.N. (2003). Basic Econometrics, New York, McGraw-Hill Higher Education, 1027 blz. 
  2. Hekkenberg, R. (2011), Who will build tomorrow’s Inland Ships? – A glimpse into the future of the inland shipbuilding sector. In: Future challenges for inland navigation – a scientific appraisal of the consequences of possible strategic and economic developments up to 2030, 13 blz.

46.   Henry, F. (1965), Evolutie van de bouwnijverheid, Brussel, 99blz.

47.   Instituut voor het transport langs de binnenwateren VZW (2009), De Belgische Binnenscheepvaart: Statistisch Verslag 2008-2009, 61 blz.

48.   Internationaal Monetair Fond (2012), ‘Gegevens’. Gelezen op 26 september 2012: www.imf.org/external/data.htm

49.   Kredietverstrekkers.eu (2012), ‘Het ontstaan van de kredietcrisis’. Gelezen op 6 april 2013: http://www.kredietverstrekkers.eu/uitleg-over-kredietcrisis/

50.   Kreps, R., Ronse, J., Vandierendonck, J., Vernaeve, D. (2010), ‘Hoe binnenvaartvriendelijk zijn onze havens?’, Binnenvaart Magazine, editie nr. 46 maart 2010, blz. 2

51.   Lagneaux, F. (2006), Economisch belang van de Belgische havens: Vlaamse zeehavens en Luiks havencomplex. 180 blz.

52.   Lauwers, K. (2012), ‘Wienerberger vervoert zijn bakstenen over het water’, Het Nieuwsblad, 14 november 2012

53.   Macharis, C., Verbeke, A., (2004), Economische en strategische aspecten van het intermodaal binnenvaartvervoer in Vlaanderen. Antwerpen, Garant, 169 blz.

54.   Meersman, H. (2012), mondeling gesprek op 18/12/2012

55.   Meersman, H., Sys, C., Van de Voorde, E., Vanelslander, T., Verberght, E. (2012), Indicatorenboek 2010-2011, Duurzaam goederenvervoer Vlaanderen.

56.   Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2007). Benutting binnenvaart en vaarwegen, Beleidsdoorlichting van de begrotingsartikelen 34.02 en 35.04. 27 blz.

57.   Ministerie van Verkeer en Waterstraat (2010), Beknopte geschiedenis van binnenvaart en vaarwegen. Nederland, 43 blz.

58.   Mobimix (2011), ‘Financiële steun voor binnenvaart’. Gelezen op 3 maart 2013: http://www.mobimix.be/inhoud/2011/9/9/2608

59.   Mobimix (2013), ‘Watertruck proefproject’. Gelezen op 14 maart 2013: http://www.mobimix.be/tags/binnenvaart

60.   Nationaal Instituut voor de Statistiek (2012), ‘Gegevens omtrent de binnenvaart in ton en tonkm in België’. Ontvangen via mail van Steven Dubaere op 20 september 2012.

61.   Nationale Bank van België (datum onbekend), ‘Is de impact van een olieprijsstijging op de inflatie mettertijd gewijzigd en, zo ja, waarom?’. Gelezen op 16 mei 2013: http://www.nbb.be/doc/ts/indexation/annex7.pdf

62.   NV De Scheepvaart (2012). Gelezen op 10 november 2012: http://www.descheepvaart.be

63.   OECD (2012), Gegevens gehaald uit de databank op 15 september 2012

64.   Peeters, C., (1992), De Belgische scheepsbouw en scheepvaart: Economische analyse en evaluatie van het overheidsbeleid. Leuven/Apeldoorn, Garant, 381 blz.

65.   Peter, B. (2011), ‘Build over Water test schipvervoer in bouwsector’, Artikel 14 december 2011. Gelezen op 20 november 2012:  http://www.mobimix.be/inhoud/2011/12/14/2834

66.   Peter, B. (2011), ‘Kandidaten voor palletvervoer per schip gezocht’, Artikel 28 december 2011. Gelezen op 10 november 2012: http://www.mobimix.be/inhoud/2011/12/28/2849

67.   Peter, B. (2012), ‘Record aantal goederen per binnenschip in 2011’, Artikel 25 mei 2012. Gelezen op 16 december 2012: http://www.mobimix.be/inhoud/2012/5/25/3154

68.   Peter, B. (2012), ‘Watertruck maakt eerste vaart’, Artikel 23 mei 2012. Gelezen op 16 december 2012: http://www.mobimix.be/inhoud/2012/5/23/3147

69.   Policy Research Corporation, (2007). Beleidsstrategie Binnenvaart: Een landelijke markt- en capaciteitsanalyse. 44 blz.

70.   Portaalsite Belgium.be (2012), ‘Binnenlands product’. Gelezen op 16 mei 2013: http://www.belgium.be/nl/economie/economische_informatie/nationaal_prod…

71.   Portaalsite Belgium.be (2012), ‘De inflatie’. Gelezen op 16 mei 2013: http://www.belgium.be/nl/economie/economische_informatie/inflatie/

  1. Poty E. en E. Chevalier (2004), L’activité extractive en Wallonie. Situation actuelle et perspectives, Studie uitgevoerd voor la Ministère de la Région Wallonne, Direction générale de l’Aménagement du territoire, du logement et du Patrimoine.

73.   Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2001), ‘Zand, grind en kalksteen: marktonderzoek’, gepubliceerd in mei 2001. Gelezen op 2 december 2012: http://www.binnenvaart.be/nl/downloads/documents/zand%20grind%20kalkste…

74.   Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (2011), ‘Indeling van de werkgevers naar dimensie en activiteitstak voor het vierde kwartaal 2011’. Gelezen op 10 november 2012: http://www.rsz.fgov.be/nl/statistieken/publicaties/loontrekkende-tewerk…

  1. Schaffers, H. (2011), Financing Inland Navigation, In: Future challenges for inland navigation – a scientific appraisal of the consequences of possible strategic and economic developments up to 2030, 13 blz.

76.   Secretariaat van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (2009), Europese Binnenvaart Marktobservatie: Situatie van vraag en aanbod in 2007 en conjunctuuranalyse aan het einde van 2008, Straatsburg, 129 blz.

77.   Serruys, L. (2010), De belemmeringen en Groeikansen van de Belgische Binnenvaart, Katholieke Universiteit Leuven, 61 blz.

78.   Sprenger, J.J.C. (1993), Bouwnijverheid en installatiebedrijven: een geschiedenis en bronnenoverzicht, Amsterdam, NEHA, 185 blz.

  1. Stock, J.H.,  Watson, M.W. (2003). Introduction to Econometrics, Addison-Wesley, Pearson Education, 840 blz.
  2. Sys, C., Vanelslander, T. (2011), Future Challenges for Inland Navigation: a Scientific Appraisal of the Consequences of Possible Strategic and Economic Developments up to 2030, Uitgeverij UPA University Press Antwerp, 231 blz.
  3. Transport Research Knowledge Center & European Commission (2010), River Information Services, Modernising inland shipping through advanced information technologies, Europese Unie, 40 blz.

82.   Trends (2013), 3000 jobs minder in bouwsector, Trends, 39ste jaargang, nr. 19 – 9 mei 2013, blz. 10

  1. Troegl, J. (2011), Organisational Improvement Potential – River Information Service, State-of-the-art and Future Trends. In: Future challenges for inland navigation – a scientific appraisal of the consequences of possible strategic and economic developments up to 2030, 15 blz.

84.   Van de Voorde, S. (2008), Beton in de Belgische architectuur, Scriptie gepubliceerd voor Open Monumentendag door de Vakgroep Architectuur en Stedenbouw UGent, 16 blz.

85.   Van der Herten, B. (2004), België onder stoom, Leuven, University Press, 515 blz.

  1. Van Hassel, E. (2011), Decreased Supply on the Small Inland Waterway Network: causes and consequences. In: Future challenges for inland navigation – a scientific appraisal of the consequences of possible strategic and economic developments up to 2030, 31 blz.

87.   Van Mierlo, J.,  Macharis, C. (2005), Alternatieven voor een milieuvriendelijker vervoer, 48 blz.

88.   Vanherle, M. (2013). Gelezen op 25 april 2013: http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/economie/1.1612934

89.   Verberght, E. (2008), Shortsea shipping en binnenvaart in de Europese Unie, Universiteit Antwerpen, 134 blz.

90.   Verberght, E.(2007) Analyse  van de naiades – mededeling van de Europese Commissie ter bevording van de binnenvaart, Antwerpen, 67 blz.

91.   Vlaams Ministerie Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (2010), ‘Bestemmingsplannen’. Gelezen op 10 november 2012: http://www.ruimtelijkeordening.be/NL/Beleid/Planning/Plannen/Bestemming…

92.   Vlaamse Confederatie Bouw (2012), ‘Persberichten: 22% minder vergunningen voor nieuwe woningen begin 2009’. Gelezen op 15 maart 2013: http://www.vcb.be/berichten/bericht_204.asp?id_kamer=20&nav=berichten

93.   Vlaamse Overheid, (2012), ‘Beheer van bevaarbare wegen in Vlaanderen’. Gelezen op 2 december 2012: http://www.vlaanderen.be/nl/mobiliteit-en-openbare-werken/lucht-en-sche…

94.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2001), Zand, grind & Kalksteen Marktonderzoek, 27 blz.

95.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2003), Palletvervoer: Inventaris van de lopende Europese initiatieven, 18 blz.

96.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2011), Binnenvaart voor snelheid, volume en efficiëntie. 8 blz.

97.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2011), Steun voor palletvervoer, Binnenvaart magazine nummer 54, 20 blz.

98.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2012), ‘De binnenvaart’. Gelezen op 10, 22, 18 november 2012: http://www.binnenvaart.be/

99.   VZW Promotie Binnenvaart Vlaanderen (2012), Bouwmaterialen aan boord, Binnenvaart magazine nummer 55, 20 blz.

100.                      Waterwegen en Zeekanaal NV (2012). Gelezen op 10 november 2012: http://www.wenz.be/nl/

101.                      Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (2012), ‘Basisnormen – Ontwikkeling van de wetgeving’, Brandeisen in België. Gelezen op 6 april 2013: http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=services&sub=standards_regula…

Download scriptie (2.99 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Antwerpen
Thesis jaar
2013
Promotor(en)
Prof. dr. H. Meersman en Prof. dr. E. Van de Voorde
Thema('s)
Economische en toegepaste economische wetenschappen
Kernwoorden
transport,
mobiliteit,
bouwsector,
binnenvaart,
scheepvaart,
industrie