SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
Een discours-historische analyse van ‘de natie’ in het discours van Milton Obote en Uganda Argus
Jos
Van Steelandt
Wat is de betekenis van Nationale identiteit? Het is misschien niet de vraag die ieder van ons tergt aan de ontbijttafel, maar het blijft in tijden van succes van nationalisme doorheen Europa en de wereld zeker en vast een uiterst relevante vraag. Masterstudent geschiedenis aan de Universiteit Gent Jos Van Steelandt onderzocht welke kenmerken de nationale identiteit had in de pas onafhankelijk geworden Republiek Oeganda in de jaren ’60. Hij vergeleek het taalgebruik over nationale identiteit in speeches van de Oegandees-nationalistische president Obote met het taalgebruik dat gehanteerd werd in de belangrijkste Oegandese krant ‘The Uganda Argus’ doorheen twee periodes tussen 1962 en 1971. De conclusies die hij trekt uit deze case-studie kunnen ons heel wat vertellen over hoe nationale identiteit in elkaar zit.
Op 9 oktober 1962 werd het Protectoraat Oeganda officieel omgedoopt tot de Republiek Oeganda. Hierbij eindigde meer dan een halve eeuw Brits koloniaal gezag over het gebied in Oost-Afrika. De eerste premier, die later via een coup ook het presidentschap opeiste, was Apollo Milton Obote. Hij en zijn partij, de UPC, hingen het Oegandees nationalisme aan en zagen de republiek Oeganda het liefst één en ongedeeld de toekomst van de onafhankelijkheid tegemoet gaan. Dit was echter buiten onder andere de Baganda en hun koninkrijk Buganda gerekend. Deze deelnatie binnen Oeganda, niet de enige overigens, was sterk gekant tegen de unitaire Republiek Oeganda en probeerde liever onafhankelijk van de rest van Oeganda te blijven. We zien dus verschillende visies binnen Oeganda op welke natie de voorkeur krijgt, de Oegandese of de Bugandese. We kunnen het, om het te verduidelijken, eventueel vergelijken met de Belgische situatie, waarbij inwoners van België eveneens hun voorkeur hebben op het vlak van welke natie zij aanhangen, de Belgische of de Vlaamse.
De ‘Uganda Argus’, een kritische krant?
De meest gelezen krant ten tijde van deze periode net na de onafhankelijkheid van Oeganda was de ‘Uganda Argus’. Deze krant specialiseerde zich vooral in nationaal en regionaal nieuws en kon op een relatief grote oplage van 27.000 kranten per dag rekenen. Bovendien was het in Afrika ook de gewoonte dat de krant werd voorgelezen en zo een nog groter publiek werd bereikt. Over het algemeen hebben kranten in de toen pas onafhankelijk geworden staten van Afrika niet zo’n goede reputatie. Dikwijls legden journalisten niet echt een kritische geest aan de dag, maar werd meestal gewoon rechtstreeks geciteerd zonder enige kritiek. In zijn thesis trachtte Jos Van Steelandt, onder begeleiding van zijn promotor, Professor Baz Lecocq, eveneens te onderzoeken of dit beeld voor de ‘Uganda Argus’ klopt.
Bij het maken van zijn analyse selecteerde Van Steelandt enerzijds speeches en ideologische traktaten van Apollo Milton Obote, toenmalig president van Oeganda, en anderzijds krantenartikels uit de ‘Uganda Argus’. Voor dit laatste ging hij 5 dagen op verplaatsing naar de prestigieuze British Library in Londen, de enige plaats in Europa waar men de Oegandese krant kan terugvinden.
Nationale identiteit?
In de literatuur over ‘natie’ en ‘nationale identiteit’ is de laatste decennia de ponering in opkomst dat deze concepten niet moeten gezien worden als stabiel, coherent en onveranderbaar, maar net dynamisch, incoherent en fragiel. Daarnaast is er ook onder anderen door Van Steelandt’s promotor, professor Baz Lecocq, de stelling geponeerd dat binnen een bepaalde staat verschillende naties kunnen bestaan, competing nationalisms, zoals hij ze benoemt. Deze verschillende naties worden vervolgens discursief tegen elkaar uitgespeeld door hun aanhangers. Van Steelandt onderzocht in zijn thesis eveneens of deze nieuwe theoretische aannames ondersteund worden door de casus van Oeganda’s vroeg-onafhankelijke periode.
Discoursanalyse voor gevorderden
De methode die Van Steelandt gebruikte in zijn thesis was de Discours-historische methode, die werd uitgedacht door ondermeer Ruth Wodak en Martin Reisigl. Deze academici binnen de stroming van de Critical Discourse Analysis bouwen hun discoursanalyse op vanuit drie lagen: sociale theorie, historische context en concrete tekstuele analyse. Voor deze tekstuele analyse ontworpen Wodak en Reisigl een handige checklist, waarbij rekening gehouden wordt met verscheidene aspecten die bij de discursieve constructie van naties naar voor komen. Van Steelandt analyseerde bijvoorbeeld hoe actoren op het politieke veld werden benoemd en beschreven, welke argumentaties werden aangevoerd en vanuit welk perspectief het discours wordt geschreven. Dit deed hij telkens voor de teksten van President Obote en de artikels van de ‘Uganda Argus’.
Dynamische en incoherente naties troef
Uit de analyse die Van Steelandt uitvoerde, bleek duidelijk dat er sprake was van verschillende naties, de Oegandese en onder anderen de Bugandese, die met elkaar in competitie treden. Net na de onafhankelijkheid in 1962 was er nog sprake van een relatieve rust en eenheid, maar naar het einde van het presidentschap van Obote onderscheidde Van Steelandt meer conflict over de naties in de verschillende discourses. Daarnaast concludeerde hij dat President Obote en de ‘Uganda Argus’ een gelijkaardig discours gebruiken met gelijklopende argumentaties, benoemingen en perspectief. Dit lijkt het beeld te bevestigen van de ‘Uganda Argus’ als krant in post-onafhankelijk Afrika die niet zeer kritisch staat ten opzichte van het heersende regime. Maar de belangrijkste conclusie die Van Steelandt kon trekken uit zijn analyse betreft de aard van nationale identiteit. De Oegandese natie zoals ze in 1962 wordt gezien door Milton Obote en de ‘Uganda Argus’ zijn fundamenteel anders dan de Oegandese natie die Van Steelandt in teksten en artikels van 1970 onderscheidde. Dit leidt Van Steelandt ertoe te stellen dat nationale identiteit dynamisch, incoherent en veranderbaar is. Een conclusie die vast en zeker aan het denken zet.
Bibliografie
Krantenartikels
“Akena Adoko’s book on lea” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“All equally important in Uganda” Uganda Argus, april 12, 1968.
“As Uganda enters fourth year as a republic: Hope and Confidence” Uganda argus, september 9, 1970.
“Bataka leader returns home” Uganda Argus, oktober 12, 1962.
“Be dedicated to your country” Uganda Argus, augustus 1, 1970.
“Buganda emergency extended” Uganda Argus, april 1, 1969.
“Charter in action” Uganda Argus, november 17, 1970.
“Charter is a bridge-builder” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“Conference of creation” Uganda Argus, juni 13, 1968.
“Congratulations, Mr President” Uganda Argus, augustus 1, 1970.
“Criminals must not be able to go free” Uganda Argus, november 11, 1968.
“Danger of tribal hegemony” Uganda Argus, juli 18, 1970.
“Defying an out of date custom – the spread of UPC in Buganda” Uganda Argus, november 7, 1968.
“Dr Obote ‘the wise leader’ sets out reasons behind revolution” Uganda Argus, oktober 16, 1968.
“Dr Obote alone has this power” Uganda Argus, maart 31, 1969.
“Dr Obote cautions Britain” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“Election fever” Uganda Argus, december 17, 1970.
“Emergency extended” Uganda Argus, april 1, 1969.
“For All the People” Uganda Argus, april 11, 1968.
“Four phases of Move to the left” Uganda Argus, augustus 10, 1970.
“Guard against enemies, the president warns.” Uganda Argus, mei 6, 1968.
“Here’s the spirit of common man’s charter” Uganda Argus, juli 9, 1970.
“Home ownership by the people – our goal” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“Independence!” Uganda Argus, oktober 9, 1962.
“Kabaka greets his People – and plants a tree” Uganda Argus, oktober 12, 1962.
“maximum efficiency for Common man” Uganda Argus, juli 4, 1970.
“National service – the final touches” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“No puppets here” Uganda Argus, augustus 3, 1970.
“Now we have free hand” Uganda Argus, juli 7, 1970; “Let the charter inspire you to great deeds” Uganda Argus, juli 18, 1970.
”Odaka’s advice – read” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“People who are a danger to Uganda” Uganda Argus, augustus 19, 1970.
“President opens new hospital” Uganda Argus, juni 3, 1968.
“President starts four-day tour of Ankole” Uganda Argus, april 6, 1968.
President is sworn in” Uganda Argus, oktober 10, 1963.
“The Land o Unity and Assets” Uganda Argus, oktober 9, 1962.
“The nation must control its own marketing” Uganda Argus, oktober 5, 1970.
“This wonderful document but divisions must go” Uganda Argus, september 28, 1970.
“Trust us, students told” Uganda Argus, juli 6, 1970.
“Two ‘tried to assassinate Vice-President’” Uganda Argus, oktober 19, 1968.
“Uganda asks to join UN” Uganda Argus, oktober 11, 1962.
“Uganda must come first” Uganda Argus, maart 29, 1968.
“Uganda robbed of nation-builders” Uganda Argus, oktober 27, 1970.
“Unite for progress – kabaka” Uganda Argus, april 6, 1963.
“Unity behind Kingdoms Act” Uganda Argus, maart 20, 1963.
“Viewpoint” Uganda Argus, augustus 1, 1970.
“Viewpoint” Uganda Argus, augustus 3, 1970.
“Viewpoint” Uganda Argus, augustus 15, 1970.
“Viewpoint” Uganda Argus, september 9, 1970.
“Wake up and build Uganda says student” Uganda argus, oktober 9, 1970.
“Watchword: Peace” Uganda Argus, april 1, 1969.
“We will seek to live in harmony – Queen” Uganda Argus, oktober 11, 1962.
“What is reliable, runs like a lion and means so much to the common man?” Uganda Argus, november 20, 1970.
“You – the people – are our masters” Uganda Argus, april 29, 1968.
Ado Marina, “Let the charter inspire you to great deeds” Uganda Argus, juli 18, 1970.
Tumushime- Mutebile, “Now we have free hand” Uganda Argus, juli 7, 1970.
Internetkranten
‘UN condems police siege of media houses’, The Monitor (25/05/2013). Laatst bekende locatie: http://www.monitor.co.ug/News/National/UN-condemns-police-siege-of-media-houses/-/688334/1862872/-/mb31b2/-/index.html. Laatst geraadpleegd op 25/05/2013.
Frederic Musisi en Ismail Musa Ladu. ‘Monitor Publications under Police Siege’. The Monitor (20/05/2013). Laatst bekende locatie: http://www.monitor.co.ug/News/National/Monitor-Publications-under-Police-Siege/-/688334/1857798/-/jaknkmz/-/index.html. Laatst geraadpleegd op 20/05/2013.
Jeanne Dear. ‘Police interrogate Monitor journalists’ , The Monitor (15/05/2013). Laatst bekende locatie: http://www.monitor.co.ug/News/National/Police-interrogate-Monitor-journalists/-/688334/1853038/-/84npfr/-/index.html. laatst geraadpleegd op 20/05/2013.
Websites
“Obote’s independence speech”, Laatst bekende locatie: http://lwani.blogspot.be/2009/10/president-obotes-1962-independence.html, laatst geraadpleegd op 30/03/2013.
“Obote’s last word to MP’s”, Laatst bekende locatie http://groups.yahoo.com/group/ChatAfriK/message/9197, laatst geraadpleegd op 2/5/2013.
Andere primaire bronnen
Obote, M. “A Plan for Nationhood” Transition 6, no.7 (1962): 15-18.
Obote, M. “Appendix: The Common Man’s Charter” In: Ideology and Politics in Uganda door James Mittelman, 273-281. Ithaca, 1975.
Mayanja, A. “The Government’s Proposals for a New Constitution of Uganda.” Transition 32 (1967): 20-25.
Mayanja, Abu. “The Fact That We Hate Apartheid Should Have No Relevance in the Way We Punish Traffic Offenders.” Transition 37 (1968): 14-15.
Nelson, D. “Newspapers in Uganda.” Transition 35 (1968): 29-33.
Secundaire literatuur
Political Handbook and Atlas of the World. New York: McGraw-Hill, 1964.
Political Handbook and Atlas of the World. New York: McGraw-Hill, 1965.
Political Handbook and Atlas of the World. New York: McGraw-Hill, 1967.
Allman, Jean Marie. The Quills of the Porcupine: Asante Nationalism in an Emergent Ghana. Madison: University of Wisconsin Press, 1993.
Anderson, Benedict. Imagined communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. Londen: Verso, 1991.
Apter, David. The Political Kingdom in Uganda. Princeton: Princeton University Press, 1967.
Beattie, John. The Nyoro State. Oxford: Clarendon Press, 1971.
Bourdieu, P. “Rethinking the State: Genesis and Structure of the Bureaucratic Field” Sociological Theory 12, no. 1 (1994): 1-18.
Cillia de, Rudolf, Martin Reisigl, en Ruth Wodak. “The Discursive Construction of National Identities.” Discourse and Society 10, no. 2 (1999): 149-173.
Cooper, Frederick. Africa since 1940: The Past of the Present. (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 2.
Doyle, S. “Immigrants and Indigines: The Lost Counties Dispute and the Evolution of Ethnic Identity in Colonial Buganda.” Journal of Eastern African Studies 3, no. 2 (2009): 284-302.
Earle, J.L. “Reading Revolution in Late Colonial Buganda.” Journal of Eastern African Studies 6, no. 3 (2012): 507-526.
Ellis, S. “Writing Histories of Contemporary Africa” Journal of African History 43 (2002): 1-26.
Hancock, Ian. “Patriotism and Neo-Traditionalism in Buganda: The Kabaka Yekka(‘The King Alone’)” The Journal of African History 11, no. 3 (1970): 419-434.
Hancock, Ian. “The Buganda Crisis of 1964” African Affairs 69, no. 275 (1970): 109-123.
Harrison, Charles. “Uganda: The Expulsion of the Asians.” In Case studies on human rights and fundamental freedoms : a world survey, geredigeerd door Willem Adriaan Veenhoven, 287-315, Den Haag, 1975.
Ingham, Kenneth. Obote, a political biography. Londen: Routledge, 1994.
Jäger, Siegfried. “Discourse and Knowledge: Theoretical and Methodological Aspects of a Critical Discourse and Dispositive Analysis.” In Methods of Critical Discourse Analysis, geredigeerd door Ruth Wodak en Michael Meyer, 32-62. Londen, 2005.
Jiwani, Yasmin en John E. Richardson. “Discourse, Ethnicity and Racism.” In Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, geredigeerd door Teun A. Van Dijk, 241-262. Londen, 2011.
Kuo, S. “Reported Speech in Chinese Political Discourse.” Discourse Studies 3, no. 2 (2001): 181-202.
Lecocq, Baz. Disputed Desert: Decolonisation, Competing Nationalisms and Tuareg Rebellions in Northern Mali. Leiden: Brill, 2010.
Low, Donald Anthony. History of East Africa: Vol 3. Oxford: Clarendon Press, 1976.
Low, Donald Anthony. The Mind of Buganda. Londen: Heinemann, 1971.
Mazrui, A.A. “The Social Origins of Ugandan Presidents: From King to Peasant Warrior.” Canadian Journal of African Studies /Revue Canadienne des Études Africaines 8, no. 1 (1974): 3-23.
Mittelman, James. Ideology and Politics in Uganda. Ithaca: Cornell University Press, 1975.
Morris, H.F. “Sir Philip Mitchell and 'Protected Rule' in Buganda” The Journal of African History 13, no. 2 (1972): 305-323.
Mujaju, A. “The Role of the UPC as a Party of Government in Uganda” Canadian Journal of African Studies/Revue Canadienne des Etudes Africaines 10, no.3 (1976): 443-467.
Mwesige, P. “Disseminators, Advocates and Watchdogs.” In Journalism 5, no. 1 (2004): 69-96.
Reisigl, Martin en Ruth Wodak. Discourse and Discrimination: Rethorics of racism and anti-Semitism. Londen: Routledge, 2001.
Sathyamurthy, T. “The Social Base of the Uganda Peoples’ Congress” African Affairs 74 (1975): 442-460.
Savarese, R. “’Infosuasion’ in European Newspapers: A Case Study on the War in Kosovo” European Journal of Communication 15, no.3 (2000): 363-381.
Scollon, R. “Attribution and Power in Hong Kong News Discourse.” World Englishes 16, no. 3 (1997): 383-393.
Scotton, J. “The First African Press in East Africa: Protest and Nationalism in Uganda in the 1920’s.” The International Journal of African Historical Studies 6, no. 2 (1973): 211-228.
Summers, C. “Radical Rudeness: Ugandan Social Critiques in the 1940’s.” Journal of Social History 39, no. 3 (2006): 741-770.
Summers, C. “Young Buganda and Old Boys: Youth, Generational Transition, and Ideas of Leadership in Buganda, 1920-1949.” Africa Today 51, no. 3 (2005): 109-128.
Tabaire, B. “The Press and Political Repression in Uganda: Back to the Future?” Journal of Eastern African Studies 1, no. 2 (2007): 193-211.
Tripp, A. “The Changing Face of Authoritarianism in Africa: The Uganda Case.” Africa Today 50, no. 3 (2004): 3-26.
Van Dijk, Teun. News as Discourse. Hillsdale: Lawrence Erlbaum associates, 1988.
Wodak, Ruth, Rudolf De Cillia, en Martin Reisigl. The Discursive Construction of national identity (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2009), 22.
Wodak, Ruth, en Michael Meyer, eds. Methods of Critical Discourse Analysis. Londen: Sage Publications, 2001.
Wrigley, Christopher. Kingship and State: The Buganda Dynasty. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
