SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
The EU Energy Efficiency Directive and thermal retrofits of residential buildings in Flanders
joris
depouillon
Energie besparen: is Vlaamse regering ambitieus genoeg?
Europese directieve biedt hefbomen om hoog energieverbruik terug te dringen
Het Vlaams beleid ter bevordering van energiebesparing in bestaande gebouwen mist visie. Een nieuwe Europese directieve biedt de kans voor een meer ambitieuze en coherente aanpak. Hoe ambitieus is Vlaanderen bij de omzetting van de directieve naar het Vlaams beleid?
Gebouwen die minder energie verbruiken hebben een dubbel voordeel. Ten eerste daalt de uitstoot van broeikasgassen door een lager verbruik van fossiele brandstoffen. Ten tweede draagt het bij tot lagere energiekosten en een meer competitieve economie. Er is echter nog werk aan de winkel in Vlaanderen. Het is namelijk de op een na meest energie-intense regio van West-Europa.
Het Vlaamse en federale energie-efficiëntiebeleid was de voorbije jaren allesbehalve stabiel en duidelijk te noemen. De plotse afschaffing van de federale belastingaftrek voor energiebesparende maatregelen in 2011, de wirwar van steunmaatregelen bij allerhande instanties, het kluwen aan regelgeving en het gebrek aan coördinatie tussen de beleidsvelden van wonen en energie getuigen van een gebrek aan visie en lange termijnperspectief.
Opvallend is dat de overheid bij bestaande huizen vooral gebruik maakt van steunmaatregelen in plaats van regelgeving. Dat maakt het beleid onvoorspelbaar. ‘Subsidies zijn nu eenmaal minder stabiel dan regelgeving, aangezien ze tijdens budgettaire beslissingen herbekeken worden’, zegt Jan Schaerlaekens, adviseur van minister Freya Van den Bossche. Ingrid Holmes, expert op het vlak van energiebeleid van de toonaangevende NGO E3G, merkt op dat coherent beleid noodzakelijk is. ‘Toekomstig beleid moet voor investeerders en eigenaars van gebouwen een coherent verhaal zijn dat de nodige verandering in de markt drijft.’
De nieuwe Energie-Efficiëntie Directieve (EED) van de Europese Unie reikt Vlaanderen noodzakelijke hefbomen aan om het volume bestaande huizen minder energie te doen verbruiken. De directieve verplicht de overheid om op lange termijn te denken. Zo moet de overheid onder andere een analyse maken van de huidige drempels die verhinderen dat gezinnen investeren in energie-efficiëntie, daarop een visie baseren die tegemoet komt aan de CO2-reductiedoelen van 2050 en meteen een (niet-bindende) doelstelling poneren om het energieverbruik terug te dringen in 2020. Bovendien kan Vlaanderen nu haar eigen energie-efficiëntiebeleid uitstippelen. De zesde staatshervorming hevelt namelijk zo goed als alle belangrijke instrumenten over naar Vlaanderen.
De EED bevat echter bindende en niet-bindende maatregelen. Een van die facultatieve maatregelen is een certificatieschema voor uitvoerders van isolatie en dubbel glas. De kennis en het vakmanschap van plaatsers van deze maatregelen is momenteel onvoldoende. ‘Slechts 25% van de vaklui hebben een adequate kennis van energiebesparende maatregelen en technieken’, aldus Geert Ramaekers van Bouwunie. Europa laat echter ruimte voor interpretatie aan de Vlaamse regering of deze maatregel noodzakelijk is.
De vraag is dus hoe ambitieus Vlaanderen de Europese directieve zal omzetten. De verplichte maatregelen uit de EED zullen Vlaanderen hoe dan ook vooruit helpen om energie te besparen. Het lijkt echter noodzakelijk om verder te durven gaan dan die minimale verplichtingen. Concrete en doelgerichte maatregelen zijn nodig. Vlaanderen moet vermijden gebruik te maken van de achterpoortjes in de directieve. In het licht van de dreigende klimaatcrisis en de aanslepende economische crisis zal Vlaanderen anders in slechte papieren geraken. De Vlaamse regering moet nu de politieke moed aan de dag leggen die nodig is om Vlaanderen uit de benarde situatie van energie-intensieve regio te halen.
Bibliografie
Bachus, K.and Van Ootegem, L. (2011). Determinants of energy saving behaviour by households. Research paper INESPO.
Baetens, M.and Bursens, P. (2005). Onderzoeksrapport: De Europeanisering van de bestuurlijke structuur en cultuur in Vlaanderen en België. Coördinatiemechanismen en aandacht voor de Europese beleidsvorming op administratief en politiek niveau. Antwerpen: Universiteit Antwerpen.
Bartiaux, F. (2008). Does environmental information overcome practice compartmentalisation and change consumers' behaviours? Journal of Cleaner Production, 16(11), 1170-1180.
BBL. (2011). Platform Stop and Go: de kost van kernenergie Retrieved 30 March, 2013, from http://www.stop-and-go.be/nl/waarom/5
BECO. (2010a). Appartementen in mede-eigendom. Antwerpen: VEA Retrieved from http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/reg/doc/erp2020_appart….
BECO. (2010b). Huurder – verhuurder studie. Uitwerking van een actieplan ter remediëring van de problema-tiek inzake energie-efficiënte investeringen in verhuurde woningen. Antwerpen.
Bieseman, W.and Tanghe, T. (2013, 4 January). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Blackley, D. M.and Shepard, E. M. (1996). The Diffusion of Innovation in Home Building. Journal of Housing Economics, 5(4), 303-322. doi: http://dx.doi.org/10.1006/jhec.1996.0016
Bonnarens, M. (2013, 28 February). Personal interview by J. Depouillon. Gent.
BUILD UP Skills. (2011). About BUILD UP Skills Retrieved 13 April, 2013, from http://www.buildupskills.eu/en/about
Building Performance Institute Europe (BPIE). (2011). BPIE data hub or the energy performance of buildings. http://www.buildingsdata.eu/
Claes, G. (2013, 11 March). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Claessens, C.and Ledeganck, P. (2012, 10 December). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Copenhagen Economics. (2012). Multiple benefits of investing in energy efficient renovation of buildings. Renovate Europe Retrieved from http://www.renovate-europe.eu/uploads/Multiple%20benefits%20of%20EE%20r….
Council, W. E. (2010). Energy Efficiency: A Recipe for Success. London: World Energy Council.
De Smet, L.and Bachus, K. (2011). Overview of EU Directives and Belgian Policies and Measures regarding Energy Savings at the household level. Research paper INESPO.
Ecofysand WWF. (2011). EU Climate Policy Tracker 2011 - Belgium.
Economidou, M., Atanasiu, B., Despret, C., Maio, J.and Nolte, I. (2011). Europe's Buildings under the Microscope. Country-by-country review of the energy performance of Europe's buildings. (9789491143014). Buildings Performance Institute Europe (BPIE).
eu.ESCO. (2012). Energy Contracting. Successful energy services business models. Retrieved 7 December, 2012, from http://www.eubac.org/fileadmin/eu.bac/Downloads/101006_euesco_Contracti…
Euractiv. (2012). Energy Efficiency Directive: Completing an energy policy puzzle Retrieved 1 January, 2013, from http://www.euractiv.com/energy-efficiency/energy-efficiency-directive-l…
European Commission. (2010). Europe 2020: a strategy for smart, sustainable and inclusive growth, COM(2010) 2020 final of 3 March 2010. Publications Office.
European Commission. (2011a). The Commission's new Energy Efficiency Directive.
European Commission. (2011b). Communication "Energy Efficiency Plan 2011", COM/2011/0109 of 8 March 2011.
European Commission. (2011c). Energy roadmap 2050, COM(2011) 885 final of 15 December 2011.
European Commission. (2011d). A Roadmap for moving to a competitive low carbon economy in 2050, COM(2011) 112 final of 8.3.2011. Brussels.
European Parliamentand Council of the European Union. (2002). Directive 2002/91/EC on the energy performance of buildings.
European Parliamentand European Council. (2006). DIRECTIVE 2006/32/EC of of 5 April 2006 on energy end-use efficiency and energy services and repealing Council Directive 93/76/EEC. Retrieved from http://europa.eu/legislation_summaries/energy/energy_efficiency/l27057_….
European Parliamentand European Council. (2010). Directive 2010/31/EU of 19 May 2010 on the energy performance of buildings. Retrieved from http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:153:001….
European Parliamentand European Council. (2012). Directive 2012/27/EU of 25 October 2012 on energy efficiency, amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC. Retrieved from http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:315:000….
FOD Economie K.M.O. Middenstand en Energie. (2011). De energiemarkt in 2009. Brussels: Retrieved from http://statbel.fgov.be/nl/binaries/1585-11-01%20De%20energiemarkt%20in%….
FOD Economie K.M.O. Middenstand en Energie. (2012). Kadastrale statistiek van het gebouwenpark, België en gewesten, 2012. Retrieved 6 April 2013 http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/economie/bouw_industrie/…
FOD Financiën. (2012). Groene lening Retrieved 27 April, 2013, from http://www.minfin.fgov.be/portail2/nl/themes/dwelling/energysaving/gree…
Hendrickx, M., Smets, L.and Van der Wilt, A. (2011). Registratie van drempels inzake REG-toepassingen en energiezuinige investeringen bij maatschappelijk kwetsbare huishoudens via bevraging tijdens huisbezoeken. Antwerpen: Samenlevingsopbouw Antwerpen Retrieved from http://www.samenlevingsopbouw-antwerpenprovincie.be/uploads/publicaties….
Hermelink, A. H.and Müller, A. (2010). Economics of deep renovations. Implications of a set of case studies. Berlin: Ecofys.
Heylen, K.and Winters, S. (2009). Isolatieniveau van private huurwoningen en woonuitgaven. KU Leuven Retrieved from http://steunpuntwonen.be/Documenten/steunpunt-ruimte-en-wonen-2007-2011….
IMF. (2013). Energy Subsdiy Reform: Lessons and implications. Retrieved from http://www.demorgen.be/dm/nl/5378/Global-Warming/article/detail/1605108….
Inslegers, G. (2013, 5 March). Personal interview by J. Depouillon. Berchem.
Intelligent Energy Europe. (2011). IEE at a glance.
International Energy Agency. (2008). Promoting Energy Efficiency Investments - case studies in the residential sector: OECD Publishing.
IPCC. (2007). Climate Change 2007-Mitigation of Climate Change: Working Group III Contribution to the Fourth Assessment Report of the IPCC (Vol. 4): Cambridge University Press.
Jaffe, A. B.and Stavins, R. N. (1994). The energy-efficiency gap. What does it mean? Energy Policy, 22(10), 804-810.
Jollands, N., Waide, P., Ellis, M., Onoda, T., Laustsen, J., Tanaka, K., de T’Serclaes, P., Barnsley, I., Bradley, R.and Meier, A. (2010). The 25 IEA energy efficiency policy recommendations to the G8 Gleneagles Plan of Action. Energy Policy, 38(11), 6409-6418. doi: 10.1016/j.enpol.2009.11.090
Kuckshinrichs, W., Kronenberg, T.and Hansen, P. (2011). Wirkungen der Förderprogramme im Bereich Energieeffizientes Bauen und Sanieren der KfW auf öffentliche Haushalte. Kurzgutachten im Auftrag der KfW. Forschungszentrum Jülich. Institut für Energie-und Klimaforschung, Systemforschung und technologische Entwicklung (IEK-STE).
Labay, D. G.and Kinnear, T. C. (1981). Exploring the consumer decision process in the adoption of solar energy systems. Journal of Consumer Research, 271-278.
Lees, E. (2012). Energy efficiency obligations – the EU experience. eceee briefing for DG Energy on EU energy efficiency obligations on energy companies and their importance in meeting climate change and energy security challenges. UK: eceee.
Levine, M., Ürge-Vorsatz, D., Blok, K., Geng, L., Harvey, D., Lang, S., Levermore, G., Mongameli Mehlwana, A., Mirasgedis, S.and Novikova, A. (2007). Residential and Commercial Buildings. Climate Change 2007; Mitigation. Contribution of Working Group III to the Fourth Assessment Report of the IPCC. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
Lovins, A. B. (2004). Energy Efficiency, Taxonomic Overview. In J. C. Editor-in-Chief: Cutler (Ed.), Encyclopedia of Energy (pp. 383-401). New York: Elsevier.
Matthys, G. (2013, 25 February). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
McKinsey&Company. (2009). Pathways to World-Class Energy Efficiency in Belgium.
Minaraadand SERV. (2012). Advies over het ontwerp van Vlaams actieplan bijna-energieneutrale gebouwen. Retrieved from http://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/advies-bijna-energieneut….
Mohr, J. J., Sengupta, S.and Slater, S. F. (2009). Marketing of high-technology products and innovations: Jakki Mohr.
Nationale klimaatcommissie. (2008). Nationaal klimaatplan van België 2009 - 2012. Inventaris van de maatregelen en stand van zaken op 31/12/2008.: Retrieved from www.climat.be/IMG/pdf/NKP_2009-2012.pdf.
Neuhoff, K., Amecke, H., Novikova, A.and Stelmakh, K. (2011a). Thermal Efficiency Retrofit of Residential Buildings: The German Experience. Berlin: Climate Policy Initiative Retrieved from http://climatepolicyinitiative.org/wp-content/uploads/2011/12/Policies-….
Neuhoff, K., Amecke, H., Stelmakh, K., Rosenberg, A.and Novikova, A. (2011b). Meeting Energy Concept Targets for Residential Retrofits in Germany: Economic Viability, Financial Support, and Energy Savings. Berlin: Climate Policy Initiative Retrieved from http://climatepolicyinitiative.org/wp-content/uploads/2011/12/Costs-Ben….
Novikova, A., Amecke, H., Neuhoff, K., Stelmakh, K., Kiss, B., Rohde, C., Dunkelberg, E., Weiß, J., Matschoss, K.and Darby, S. (2011a). Information tools for energy demand reduction in existing residential buildings. Berlin: Climate Policy Initiative Retrieved from http://climatepolicyinitiative.org/wp-content/uploads/2011/12/Informati….
Novikova, A., Vieider, F., Neuhoff, K.and Amecke, H. (2011b). Drivers of Thermal Retrofit Decisions–A Survey of German Single-and Two-Family Houses. Berlin: Climate Policy Initiative Retrieved from http://climatepolicyinitiative.org/wp-content/uploads/2011/12/Drivers-o….
Odyssee. (2010). Energy Efficiency Indicators in Europe. http://www.odyssee-indicators.org/online-indicators/
OECD. (2011). Towards Green Growth: OECD Publishing.
Pachauri, R.and Reisinger, A. (2007). Climate Change 2007: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change.
Papagiannis, G., Dagoumas, A., Lettas, N.and Dokopoulos, P. (2008). Economic and environmental impacts from the implementation of an intelligent demand side management system at the European level. Energy Policy, 36(1), 163-180. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2007.09.005
Patterson, M. G. (1996). What is energy efficiency?: Concepts, indicators and methodological issues. Energy Policy, 24(5), 377-390. doi: 10.1016/0301-4215(96)00017-1
Prindle, B., Eldridge, M., American Council for an Energy-Efficient Economy, Eckhardt, M., Frederick, A.and American Council on Renewable Energy. (2007). The Twin Pillars of Sustainable Energy: Synergies between Energy Efficiency and Renewable Energy Technology and Policy. ACEEE.
Ramaekers, G. (2013, 2 April). Telephone interview by J. Depouillon.
Redactie.be. (2013, 16/04/2013). Huurschatter.be berekent correcte huurprijs Retrieved 3 May, 2013, from http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.1605775
Rogers, E. M. (2003). Diffusion of Innovations (5th edition ed.). New York: The Free Press.
RWO. (2012a, 05-12-2012). Vlaamse renovatiepremie Retrieved 22 April, 2013, from http://www.wonenvlaanderen.be/premies/vlaamse_renovatiepremie
RWO. (2012b, 19-12-2012). Vlaamse verbeteringspremie Retrieved 22 April, 2013, from http://www.wonenvlaanderen.be/premies/vlaamse_verbeteringspremie
Ryan, L.and Campbell, N. (2012). Spreading the net - The Multiple Benefits of Energy Efficiency Improvements. IEA.
Samenlevingsopbouw. (2010). Naar een ambitieus beleid inzake energie en woonkwaliteit in Vlaanderen. Retrieved from http://www.samenlevingsopbouw.be/site/images/PDF/ambitieus_beleid_inzak….
Samenlevingsopbouw Antwerpen. (2011). 'Lokale Woon-, water- en energiewinkels' op maat van maatschappelijk kwetsbare groepen. Antwerpen: Retrieved from http://www.energiesparen.be/files/file/bijlage_-_nota_lokale_woon-_wate….
Sathaye, J., Bouille, D.and Verbruggen, A. (2001). Barriers, Opportunities, and Market Potential of Technologies and Practices Third assessment report. Geneva: IPCC.
Schaerlaekens, J. (2013, 18 March). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Schilling, M. A. (2010). Strategic management of technological innovation: McGraw-Hill Education.
Smeuninx, H.and CEDUBO. (2010). Externe ondersteuning bij de uitwerking van het concept van lokale energieloketten en het voorbereiden van een proefproject. Vlaamse Overheid and VEA,.
Sorrell, S., Schleich, J., Scott, S., O’Malley, E., Trace, F., Boede, E., Ostertag, K.and Radgen, P. (2000). Reducing barriers to energy efficiency in public and private organizations. SPRU, Univ. of Sussex, Brighton, UK.
Staniaszek, D., Bruel, R., Fong, P.and Lees, E. (2013). A guide to developing strategies for building energy renovation. Delivering article 4 of the energy efficiency directive.: Buildings Performance Institute Europe (BPIE) Retrieved from http://www.bpie.eu/documents/BPIE/Developing_Building_Renovation_Strate….
Starckx, W. (2013, 18 February). Personal interview by J. Depouillon. Mechelen.
Stern, N. (2006). The Economics of Climate Change - Executive Summary. The American Economic Review, 98(2), 1-37.
Tnsand VEA. (2011). Het energiebewustzijn en -gedrag van de Vlaamse huishoudens 2011. Retrieved from http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/reg/doc/enquete2011.pdf.
UNEP. (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication. Retrieved from http://www.unep.org/greeneconomy/GreenEconomyReport/tabid/29846/Default….
Van Damme, P.and Van Vooren, D. (2012, 11 December). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Van den Bossche, F. (2009). Beleidsnota energie 2009-2014.
Van Dyck, S. (2012, 11 December). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Van Steertegem, M. e. (2013). MIRA Indicatorrapport 2012. Milieurapport Vlaanderen, Vlaamse Milieumaatschappij. Retrieved from http://www.milieurapport.be/nl/publicaties/mira-indicatorrapport-2012/.
Vanstraelen, L.and Madam, C. (2013, 4 March). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
VEA. (2011). Actieplan van het Energierenovatieprogramma 2020 voor het Vlaamse woningbestand - Monitoringrapport oktober 2011.
VEA. (2012a). Actieplan bijna-energieneutrale gebouwen.
VEA. (2012b). Premies voor energiebesparing in Vlaanderen.
VEA. (2013a). Energieaudit Retrieved 30 April, 2013, from http://www.energiesparen.be/energieaudit
VEA. (2013b). Premies voor energiebesparing in Vlaanderen.
VEA. (2013c). Sociale dakisolatieprojecten huurwoningen Retrieved 22 April, 2013, from http://www.energiesparen.be/socialedakisolatie
VEA. (2013d). Toepassingsgebied: wanneer moet ik aan de EPB-eisen voldoen? Retrieved 14 April, 2013, from http://energiesparen.be/epb/toepassingsgebied
VEA. (2013e). Welke EPB-eisen? Retrieved 3 May, 2013, from http://www.energiesparen.be/epb/welkeeisen
Verbeeck, G.and Dreesen, A. (2010). Evaluatie REG-openbaredienstverplichtingen in het Vlaams Gewest. Provinciale Hogeschool Limburg,.
Vermeiren, R. (2013, 25 March). Personal interview by J. Depouillon. Brussel.
Verspeel, G. (2013, 17 January). Personal interview by J. Depouillon. Merelbeke.
Vlaamse minister van leefmilieu natuur en cultuur. (2011). Voortgangsrapport 2010 van het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006-2012. Retrieved from http://www.lne.be/themas/klimaatverandering/vlaams-klimaatbeleidsplan-2….
Vlaamse minister van leefmilieu natuur en cultuur. (2013). Conceptnota Vlaams Klimaatbeleidsplan 2013-2020.
Walker, I., Fisher, J.and Less, B. (2012). Deep Energy Retrofit Performance Metric Comparison: Eight California Case Studies.
Weber, L. (1997). Some reflections on barriers to the efficient use of energy. Energy Policy, 25(10), 833-835.
Wilson, C.and Dowlatabadi, H. (2007). Models of decision making and residential energy use. Annu. Rev. Environ. Resour., 32, 169-203.
