GAS? Nee bedankt! Een belevingsonderzoek bij jongeren

Griet

Landuyt

GAS? Nee bedankt! Een belevingsonderzoek bij jongeren

Door de wet van 13 mei 1999[1], gewijzigd in 2004[2] en 2005[3] kregen de lokale besturen de mogelijkheid om vormen van 'openbare overlast' en 'kleine criminaliteit' aan hun politieverordeningen toe te voegen en zelf administratief af te handelen.[4] De zogenaamde gemeentelijke administratieve sancties (GAS) werden het Belgisch instrument bij uitstek om ‘overlast’ aan te pakken. De wet is nu aan een volgende herziening en uitbreiding toe onder het bewind van Joëlle Milquet, huidig minister van Binnenlandse Zaken.

Het lijkt er aldus op dat de huidige politieke – en misschien ook de publieke – cultuur rijp is voor een volgende wetswijziging. Het is, o.i., zeer opvallend dat men blijft ijveren naar de optimalisatie van het GAS-systeem. Men lijkt het falen ervan niet te willen toegeven, maar men streeft met vallen en opstaan naar hét overlastbestrijdingsinstrument. Eén ding lijkt men echter te vergeten: wetenschappelijk onderzoek en evaluatie.

Link GAS en jongeren

Er is een opmerkelijk evolutie op te merken aangaande de link tussen GAS – alsook overlast – en jongeren. De jeugd werd de afgelopen decennia meegesleurd in het veiligheidsdiscours.[5]

Een samenspel van de heersende culturele, politieke en economische ideologie in een samenleving stuurt aldus de publieke opinie en attitudes op beleidsniveau ten aanzien van jongeren.[6] Begrippen zoals, ‘GAS’, ‘overlast’ en ‘jongeren’ worden heel vaak in een adem uitgesproken. Kinderen en jongeren worden steeds vaker beschouwd als een bron van overlast in de publieke ruimte. Het lijkt alsof de samenleving de tolerantiedrempel heeft verlaagd ten aanzien van jongeren. Een veelvoorkomende kritiek, vanuit verschillende hoeken, is immers dat de toepassing van de GAS een visering van jongeren inhoudt.[7] Ondanks het feit dat men ervan uitgaat dat de jongeren geviseerd worden door het overlastbeleid, ontbreekt het aan onderzoek hiernaar.

Onderzoek naar de attitudes ten aanzien van GAS en de gevolgen van GAS, vanuit het oogpunt van de jongeren, is belangrijk voor de beeldvorming van de belevingen, ervaringen en attitudes van de jongeren. Deze inzichten dienen meegenomen te worden in de beleidsvorming, -implementatie en -evaluatie.[8]

Aan de hand van een belevingsonderzoek met 8 West-Vlaamse jongeren werd gepoogd worden om twee onderzoeksvragen te beantwoorden.

Wat zijn de attitudes van jongeren ten aanzien van gemeentelijke administratieve sancties?

Algemeen kon opgemerkt worden dat de meeste Vlaamse jongeren hun GAS-boete als rechtvaardig beschouwden. Doch kon opgemerkt worden dat de jongeren niet opgezet waren met het feit dat GAS-boetes kunnen opgelegd worden voor verwaarloosbare feiten. Deze kunnen volgens de respondenten beter vervangen worden door een waarschuwing.

De meeste jongeren kozen ervoor om in bemiddeling te gaan. Er werd vastgesteld dat de alternatieve sanctie, die werd aangeboden in het kader van de GAS-bemiddeling, als positief werd ervaren. De bemiddeling werd algemeen als minder zwaar en ingrijpend ervaren.

In het onderzoek kwam naar voor dat de jongeren zich geviseerd voelen door het overlastbeleid. Volgens de respondenten worden zij vaak het slachtoffer van deze maatregelen, omdat zij vooral gebruikmaken van de openbare ruimte.

De meeste jongeren zijn er echter wel van overtuigd dat er maatregelen, op maat van de jongeren, moeten gecreëerd worden om de jongeren bij te sturen indien nodig. Zij zijn ervan overtuigd dat de jongeren jong moeten kunnen zijn en de mogelijkheid moeten hebben om hun grenzen te verkennen en te experimenteren. De beleidsmakers moeten er zich voor hoeden dat ze de grens niet doen vervagen tussen onschuldig experimenteergedrag en criminele gedragingen.[9]

Het contact met de verschillende actoren betrokken in de GAS-procedure verliep over het algemeen positief. Opvallend is echter dat geen enkele jongere beroep deed op de rechtsbijstand van een pro-Deoadvocaat. Daarnaast kon uit de interviews opgemerkt worden dat de jongeren niet goed wisten wat hun rechten waren en wat de proceduremogelijkheden waren tijdens hun GAS-procedure. O.i., is dit een zeer opmerkelijke vaststelling. Het was immers de doelstelling van de wetgever om extra rechtswaarborgen te creëren voor de GAS-procedure voor de minderjarigen[10], maar deze blijken uiteindelijk een lege doos te zijn.

Hierbij nauw aansluitend kan opgemerkt worden dat het Belgische beleid faalt op het vlak van communicatie en informatieoverdracht. Zo was meer dan de helft van de jongeren niet op de hoogte van het feit dat er een GAS-boete boven hun hoofd hing. Nochtans is een goede communicatie essentieel voor het begrijpen en aanvaarden van een sanctie. Bovendien kan dit gevoelens van oneerlijkheid en onredelijkheid genereren. Daarnaast werd opgemerkt dat het merendeel van de jongeren nog nooit gehoord had van een GAS en gaven enkelen te kennen dat ze na het doorlopen van de GAS-procedure nog steeds niet goed weten wat het inhoudt. De oorzaak van deze onduidelijkheid kan gezocht worden in de complexiteit ervan.

Wat is de perceptie van jongeren op de gevolgen van gemeentelijke administratieve sancties op jongeren?

De perceptie van de jongeren op de gevolgen van een GAS-boete op het gedrag bleek overwegend positief te zijn. Het merendeel van de jongeren gaf aan dat zij een positieve gedragswijziging konden opmerken. Zij hadden geleerd uit hun GAS-boete en stelden het gedrag niet meer. Deze goede voornemens lijken echter te vervagen na verloop van tijd. Bij slechts één respondent kon geen gedragsverandering opgemerkt worden. Opvallend is dat bij geen enkele respondent een negatieve gedragsverandering kon worden bemerkt.

Uit de onderzoeksresultaten kon opgemaakt worden dat de gevolgen van een gemeentelijke administratieve sanctie op familiaal vlak als zeer gering kunnen worden beschouwd. De ouders lijken het experimenteergedrag van de jongeren enigszins te aanvaarden. Er werd geen impact op familiaal vlak waargenomen. De GAS-procedure an sich, werd echter door de ouders voornamelijk als tijdrovend, kostelijk en belachelijk ervaren.

Verder percipieerden de jongeren zo goed als geen gevolgen van de gemeentelijke administratieve sancties op sociaal vlak. De jongeren ervoeren geen invloed van dergelijke geldboetes op de sociale kring.

Ten slotte bleken ook de gepercipieerde gevolgen van de GAS-boetes op persoonlijk vlak gering te zijn. De GAS-procedure heeft slechts bij één jongere een diepe indruk nagelaten. De overige jongeren gaven daarentegen wel aan dat ze onder de indruk waren van het proces-verbaal. Een proces-verbaal lijkt een zwaardere connotatie te hebben dan een GAS-boete.

Tot slot kan gesteld worden dat GAS geen wondermiddel is die overlast in een, twee, drie laat verdwijnen. Toch blijkt dit instrument zijn plaats veroverd te hebben het veiligheidsdiscours Naar onze mening kunnen de gemeentelijke administratieve sancties een waardevol instrument worden. Een overlastbeleid kan het best worden gevoerd in het kader van een lokaal integraal beleid. Er moet in de eerste plaats vooral ingezet worden op een preventiebeleid. Hierbij kan gedacht worden aan een mix van handhavende, beschermende en ondersteunde maatregelen. Want een efficiënt preventiebeleid kan een repressief optreden voorkomen.

Verder kan er enkel gehoopt worden dat de nakende 15de verjaardag van de gemeentelijke administratieve sanctie gevierd zal worden met degelijk wetenschappelijk onderzoek.

[1] Wet van 13 mei 1999 tot invoering van de gemeentelijke administratieve sancties, B.S., 10 juni 1999

[2] Wet van 17 juni 2004 tot wijziging van de Nieuwe Gemeentewet, B.S., 23 juni 2004 (Erratum, B.S., 29 november 2004) en Wet van 7 mei 2004 tot wijziging van de Wet van 8 april 1965 tot betreffende de jeugdbescherming en nieuwe gemeentewet, B.S., 25 juni 2004

[3] Wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen – Ambtenarenzaken en Grootstedenbeleid – Gemeentelijke administratieve sancties (art. 21-22), B.S., 29 juli 2005

[4] VERBEEK, M. en VAN HEDDEGHEM, K. (ed.), Handboek gemeentelijke administratieve sancties: de bestuurlijke aanpak van overlast, Brussel, Politea nv, 2005, losbl.

[5] VAN AUDENHOVE, S. en VANDER LAENEN, F., "GAS en minderjarigen: strookt dit met het IVRK?", Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten 2011, 5, 281-284.

[6] Ibid, p. 258-274

[7] DE HERT, P., MEERSCHAUT, K. en GUTWIRTH, S., "Democratie en rechtsbescherming bij zeer lichte administratieve sancties", Panopticon 2008, 1, p.1.

[8] MCLNTOSH, B., "ASBO youth: rhetoric and realities", in SQUIRES, P. (ed.), ASBO nation : the criminalisation of nuisance, Bristol, Policy Press, 2008. P. 253

[9] VERENINGING VAN VLAAMSE JEUGDDIENSTEN, "Gemeentelijke administratieve sancties door een jeugdbril", in VERBEEK, M. en VAN HEDDEGHEM, K. (eds.), Handboek gemeentelijke administratieve sancties: de bestuurlijke aanpak van overlast, Brussel, Politea nv, 2011, losbl.

[10] Supra, p. 35 - 37

Bibliografie

BIBLIOGRAFIE

Boeken en verzamelwerken

ARTHUR, S. en NAZROO, J., "Designing Fieldwork Strategies and Materials", in RITCHIE, J. en LEWIS, J. (eds.), Qualitative research practice : a guide for social science students and researchers London, Thousand Oaks, Calif., Sage Publications, 2003, 109-137.

BAARDA, D. B. D. G., M. P. M. en TEUNISSEN, J., Basisboek kwalitatief onderzoek : handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek, Houten, Stenfert Kroese, 2005, 369 p.

BILLIET, J., LOOSVELDT, G. en WATERPLAS, L., Het survey-interview onderzocht: effecten van het ontwerp en gebruik van vragenlijsten op de kwaliteit van de antwoorden, Leuven, KUL. Sociologisch onderzoeksinstituut, 1984, 272 p.

BILLIET, J. en WAEGE, H., Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek, Antwerpen, De Boeck nv, 2010, 390 p.

BOEIJE, H., Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen, Amsterdam, Boom, 2005, 179 p.

BURNEY, E., Making People Behave: Anti-social behaviour, politics and policy, Cullompton, Willan publishing, 2005, 208 p.

CHRISTIAENS, J., "'De jeugd van tegenwoordig', Een historisch perspectief op de moderne jeugddelinquent", in Update in de criminologie. Jongeren en criminaliteit, Mechelen, Kluwer, 2003, 260 p.

COOLS, M., DE RUYVER, B., DE WREE, E., HEBBERECHT, P., PAUWELS, L., PONSAERS, P., VAN DEN HERREWEGEN, E., VANDER BEKEN, T., VAN MALDEREN, S. en VERMEULEN, G. (ed.), Overlast en de maatschappelijke aanpak ervan. Update in de criminologie 4. , Mechelen, Kluwer, 2008, 207 p.

DECORTE, T. en ZAITCH, D., Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie, Leuven/Den Haag, Acco, 2012, 574 p.

DE SUTTER, T. (ed.), Gemeentelijke administratieve sancties :balans 1999-2009, Brugge, Die Keure, 2010, 119p.

DUHAUT, G., PONSAERS, P., PYL, G. en VAN DE SOMPEL, R. (eds.), Voor verder onderzoek...essays over politie en haar rol in onze samenleving, Brussel, Politea, 2002, 878p.

FLICK, U., An introduction to qualitative research, London, Sage, 2003, 310 p.

HEBBERECHT, P. en BAILLERGEAU, E. (ed.), Social crime prevention in late modern Europe: a comparative perspective., Brussel, VUBPress, 2012, 366 p.

LEVERING, B. en SMEYERS, P. (ed.), Opvoeding en onderwijs leren zien: een inleiding in interpretatief onderzoek, Amsterdam, Boom, 1999, 315 p.

LEVINE, M. W., Levine and Shefner's fundamentals of sensation and perception Oxford, Oxford university press, 2000, 582 p.

LEWIS, A. en LINDSAY, G. (ed.), Researching children's perspectives, Buckingham, Open university press, 2002, 239 p.

MASO, I. en SMALING, A., Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie, Amsterdam, Boom, 2004, 146 p.

MASON, J., "Qualitative interviewing: Asking, listening and interpreting", in MAY, T. (ed.), Qualitative research in action, Londen, Sage, 2003, 225-241.

MATTHEWS, R. (ed.), Assessing the use and impact of Anti-Social Behaviour orders, Bristol, Policy Press, 2007, 70 p.

MAY, T. (ed.), Qualitative research in action, Londen, Sage, 2003, 402p.

MCLAUGHLIN, E. en MUNCIE, J. (ed.), The Sage dictionary of criminology, XV, Californiië, Thousand Oaks, 2006, 485 p.

MEIJLAERS, S. (ed.), Gemeentelijke administratieve sancties. Hoe overlast aanpakken?, Brussel, Politea nv, 2001, 108 p.

MERRIAM, S. B., Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation, San Francisco, John Wiley and Sons, 2009, 304 p.

MULLER E.R., MICHIELS F.C.M.A., Handhaving: bestuurlijk handhaven in Nederland, Deventer, Kluwer, 2006, p.366

PATTON, M. Q., Qualitative evaluation and research methods, Newbury Park Sage, 1990, 532 p.

RITCHIE, J. en LEWIS, J., Qualitative research practice : a guide for social science students and researchers in, London, Sage publications, 2003, 336 p.

SANTENS, M. (ed.), Gewapend bestuur? Gemeentelijk bestuur(srecht) en gemeentelijke administratieve sancties ter bestrijding van overlastfenomenen en kleine criminaliteit, Brugge, Die Keure, 2005, 223 p.

SAUNDERS, M., LEWIS, P., THORNHILL, A. en VERCKENS, P., Methoden en technieken van onderzoek, Amsterdam, Pearson Education Benelux, 2008, 599 p.

SQUIRES, P. (ed.), ASBO NATION: The criminalisation of nuisance, Bristol, The Policy Press, 2008, 383 p.

VENY, L. en VOS, N. (ed.), Gemeentelijke administratieve sancties, Brugge, Vanden Broele, 2005, 285 p.

VERBEEK, M. en VAN HEDDEGHEM, K. (ed.), Handboek gemeentelijke administratieve sancties: de bestuurlijke aanpak van overlast, Brussel, Politea nv, 2005, losbl.

WRIGHT, A. en MILLER MITCHELL, J., Encyclopedia of criminology, New York, Routledge, 2005.

Tijdschriftartikelen

ANOOP, N., "Through children's eyes': childhood, place and the fear of crime", Geoforum 2003, 34, 303-315.

BERNASCO, W., H. ELFFERS & G. BRUINSMA, ‘Het waterbedeffect. Ruimtelijke neveneffecten van plaatsgebonden maatregelen tegen criminaliteit’. Tijdschrift voor Criminologie 48-3, 2006 p.243-258.

BREEUWSMA, G., "Verlos mij van des menschen overlast...: een psychologische benadering", Justitiële Verkenningen 2001, 27, 10-24.

BROMLEY, R. D. F. en STACEY, R. J., "Identifying childern's perspectives on anti-social behaviour: Variations by home area and the implications", Geoforum 2011, 42, 650-659.

BROWN, A. P., "Anti-Social Behaviour, Crime Control and Social Control", The Howard Journal 2004, 43, 203-211.

BROWN, K., "Beyond 'Badges of Honour': young people's perceptions of their anti-social behaviour orders", People, Place & Policy Online 2011, 5, 12-24.

CHRISTIAENSEN, S., "Gemeentelijke administratieve sancties: een verhaal van gerechtelijke werklast en gemeentelijke overlast", Panopticon 2004, 4, 1-5.

CONFORD, A., "Criminalising Anti-Social Behaviour", Criminal Law and Philosophy 2012, 1-19.

CRAWFORD, A., "Criminalizing Sociability through Anti-social Behaviour Legislation: Dispersal Powers, Young People and the Police", Youth Justice 2009, 9(1), 5-26.

DE HERT, P. en MEERSCHAUT, K., "De Belgische morele openbare orde beschermd. Vroeger was het vrijer", Rechtsfilosofie & Rechtstheorie 2007, 3, 95-103.

DE HERT, P., MEERSCHAUT, K. en GUTWIRTH, S., "Democratie en rechtsbescherming bij zeer lichte administratieve sancties", Panopticon 2008, 1, 3-13.

DE SUTTER, T., "Lokale rechtshandhaving via administratieve sancties en minderjarigen", Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten 2005, 2, 62-79.

DE SUTTER, T., "Lokale rechtshandhaving via administratieve sancties en minderjarigen: het vervolgverhaal", Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten 2005, 1, 46-54.

DE SUTTER, T., "Lokale rechtshandhaving eindelijk op kruissnelheid", Tijdschrift voor Bestuurswetenschappen en Publiekrecht 2007, 3, 131-150.

DEVROE, E., "Last van overlast: volle G.A.S. vooruit?", De orde van de dag 2003, 24, 7-29.

DEVROE, E., "Overlast: containerbegrip voor onbegrip?", De orde van de dag 2003, 3-6.

DEVULDER, I., "Verboden te zijn", Pidmag - Print is dood magazine 2013, 1, 12-13.

FLINT, J. en NIXON, J., "Governing Neighbours: Anti-social Behaviour Orders and New Forms of Regulating Conduct in the UK ", Urban Studies 2006, 43, 939-955.

FLINT, J. N., JUDY, "Governing Neighbours: Anti-social Behaviour Orders and New Forms of Regulating Conduct in the UK", Urban Studies 2006, 43, 939-955.

GROENEN, A. en GOETHALS, J., "Over overlast gesproken. Van spraakverwarring naar een integrale aanpak", Politiejournaal-Politieofficier 2005, 3, 4-10.

HART, S., "The ‘problem’ with youth: young people, citizenship and the community", Citizenship Studies 2009, 13, 641-657.

HEWITT, D., "Bovvered? A legal perspective on the ASBO", Journal of Forensic and Legal Medicin 2007, 14, 355-363.

HODGKINSON, S. en TILLEY, N., "Tackling anti-social behaviour: Lessons from New Labour for the Coalition Government", Criminology and Criminal Justice 2011, 11, 283-305.

KOFMANN, L., "Holding Parents to Account: Tough on Children, Tough on the Causes of Children?", Journal of Law and Society 2008, 35, 113-130.

LIPPENS, R., "Aan de Grens van het Sociale: ASBO's in het Verenigd Koninkrijk", Panopticon 2006, 2, 68-74.

MACDONALD, S., "A Suicidal Woman, Roaming Pigs and a Noisy Trampolinist: Refining the ASBO's Definition of "Anti-Social Behaviour"", Modern Law Review 2006, 69, 183-213.

MACDONALD, S. en TELFORD, M., "The use of ASBOs against young people in England and Wales: lessons from Scotland", Legal Studies 2007, 27, 604-629.

MANDEL, F. S., WEINER, M., KAPLAN, S., PELCOVITZ, D. en LUBRANA, V., "An Examination of Bias in Volunteer Subject Selection: Findings from an In-Depth Child Abuse Study", Journal of Traumatic Stress 2000, 13, 77-88.

PLEYSIER, S. en DEKLERCK, J., "Over hondenpoep en hangjongeren: een verkennend onderzoek naar overlastfenomenen in parken en groenzones", Tijdschrift voor Veiligheid 2006, 5, 5-20.

PRIOR, D., "The `problem' of anti-social behaviour and the policy knowledge base: Analysing the power knowledge relationship", Critical Social Policy 2009, 29, 5-23.

PRIOR, D., FARROW, K. en PARIS, A., "Beyond ASBOs? Evaluating the Outcomes of Anti-social Behaviour Initiatives - Early Findings from a Case Study in One English City", Local Government Studies 2006, 32, 3-17.

SQUIRES, P. en STEPHEN, D., "Rethinking ASBOs", Critical Social Policy 2005, 25, 517-528.

VAN AUDENHOVE, S. en VANDER LAENEN, F., "GAS en minderjarigen: strookt dit met het IVRK?", Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten 2011, 5, 281-284.

VAN DE WEYGAERT, J. en VANDER LAENEN, F., "Wij komen hier veel tekort: een kwalitatief onderzoek naar de behoeften van gedetineerden in de gevangenis van Oudenaarde", Fatik 2011, 132, 4-10.

VAN DEN HENDE, T., "Het toepassingsgebied en der procedure inzake gemeentelijke administratieve geldboetes", Vigiles 2005, 4, 111-122.

VAN HEDDEGHEM, K., "Bestuurlijke aanpak van overlast: de gemeentelijke administratieve sancties", Panopticon 2006, 2, 30-40.

VANCLUYSEN, K., CRAEN, M. en ACKAERT, J., "The perception of neighborhood disorder in Flemish Belgium: differences between ethnic majority and minority group members and bearing on fear of crime", Journal of Community Psychology 2011, 39, 31-50.

VANHAELEMEESCH, D. en VANDER BEKEN, T., "Electronic monitoring: convicts' experiences in Belgium", in COOLS, M., DE RUYVER, B., EASTON, M., PAUWELS, L., PONSAERS, P., VANDE WALLE, G., VANDER BEKEN, T., VANDER LAENEN, F., VERHAGE, A. en VERMEULEN, G. (eds.), Social conflicts, citizens and policing, 176, Antwerpen, Maklu, 2012, 77-96.

VROMAN, F., "GAS en minderjarigen: gemeenten omzeilen rechtswaarborgen", Tijdschrift voor Jeugd en Kinderrechten 2011, 5, 285-294.

YONAS, M. A., O’CAMPO, P., BURKE, J. G. en GIELEN, A. C., "Neighborhood-Level Factors and Youth Violence: Giving Voice to the Perceptions of Prominent Neighborhood Individuals", Health Education & Behavior 2007, 34, 669-685.

Juridische bronnen

The Crime and Disorder Act 1998 (Commencement No. 6) Order 1999

Nieuwe Gemeentewet van 24 juni 1988 - Gecoördineerde versie tot en met de wet van 25 januari 2007 (B.S., 3 september 1988)

Wet van 13 mei 1999 tot invoering van de gemeentelijke administratieve sancties, B.S., 10 juni 1999

Wet van 17 juni 2004 tot wijziging van de Nieuwe Gemeentewet, B.S., 23 juni 2004 (Erratum, B.S., 29 november 2004) en Wet van 7 mei 2004 tot wijziging van de Wet van 8 april 1965 tot betreffende de jeugdbescherming en nieuwe gemeentewet, B.S., 25 juni 2004

Wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen – Ambtenarenzaken en Grootstedenbeleid – Gemeentelijke administratieve sancties (art. 21-22), B.S., 29 juli 2005

Koninklijk besluit van 7 januari 2001 tot vaststelling van de procedure tot aanwijzing van de ambtenaar en tot inning van de boetes in uitvoering van de wet van 13 mei 1999 betreffende de invoering van gemeentelijke administratieve sancties (B.S., 2 februari 2001)

Koninklijk besluit van 5 december 2004 houdende vaststelling van de minimumvoorwaarden waaraan de gemeenteambtenaren moeten voldoen, zoals bepaald in artikel 119bis, § 6, tweede lid, 1° van de nieuwe gemeentewet (B.S., 29 december 2004)

Omzendbrief OOP 30bis van 3 januari 2005 aangaande de uitvoering van de wetten van 13 mei 1999 tot invoering van gemeentelijke administratieve sancties, van 7 mei 2004 tot wijziging van de Wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming en de nieuwe gemeentewet en van 17 juni 2004 tot wijziging van de Nieuwe Gemeentewet (B.S., 21 januari 2005)

Gemeentedecreet van 15 juli 2005 (B.S., 31 augustus 2005)

Omzendbrief OOP 30ter van 10 november 2005 waarbij uitleg verschaft wordt bij de wijziging van artikel 119bis van de Nieuwe Gemeentewet krachtens de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen (B.S., 24 november 2005)

Omzendbrief. COL 1/2006 van het College van Procureurs-generaal bij de hoven van beroep

Parl, St. Kamer 2031/1-98/99. Memorie van toelichting.

Internetbronnen

DE VICE-EERSTE MINISTER, MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN GELIJKE KANSEN, De hervorming met betrekking tot de gemeentelijke administratieve sancties is goedgekeurd op de Ministerraad, 2013, http://www.milquet.belgium.be/sites/default/files/20130314-Persbericht%… Geraadpleegd op 12/04/2013

EERSTE MINISTER VAN BELGIË, Regeerakkoord 1 december 2011, 2011, p. 146-147, http://www.premier.be/files/20111206/Regeerakkoord_1_december_2011.pdf. Geraadpleegd op 11/12/2012

GOVERNMENT UK, “Report a crime or anti-social behaviour http://www.direct.gov.uk/en/CrimeJusticeAndTheLaw/Reportingcrimeandanti… Geraadpleegd op: 19/05/2012

HERMANS, A. en CALLIAUW, K., “Broodje smeren tegen GAS”, De Wereld Morgen, (2012) http://www.dewereldmorgen.be/foto/2012/11/13/broodje-smeren-tegen-gas. Geraadpleegd op 25/04/2013

HET JONGERENPACT 2020, http://www.jongerenpact2020.be/wp-content/themes/jongerenpact/_assets/d… Geraadpleegd op 20/04/2013

LOMBARD, M., Intercoder reliability, http://matthewlombard.com/reliability/ Geraadpleegd op 24/04/2013

LAW & PARENTS, “Acceptable Behaviour Order” http://www.lawandparents.co.uk/abcs-acceptable-behaviour-contract.html Geraadpleegd op: 19/05/2012

VERENIGING VAN VLAAMSE STEDEN EN GEMEENTEN, Vlaamse gemeenten bestrijden samen overlast, 2011, http://www.vvsg.be/veiligheid/bestuurlijke%20handhaving/GAS/Pages/Welko… Geraadpleegd op 24/04/2013

Overige bronnen

COWIE, S., ‘Waarzeggen levert Lokeraar GAS-boete op’, Het Nieuwsblad, (2012), 25/11/2012

BELGA, Verstrenging GAS-sancties leidt tot geschil tussen Milquet en Demotte, in, Knack.be, (2013), 27/04/2013

DECORTE, T. (m.m.v. TIEBERGHIEN, j. & PETINTSEVE, O.), Methoden van onderzoek: ontwerp en dataverzameling. Een handleiding, Gent, Academia Press, 2012

HEBBERECHT, P., Cursus Criminaliteitspreventie, Universiteit Gent, Vakgroep Strafrecht & Criminologie, 2012, losbl.

HOME OFFICE RESEARCH DEVELOPMENT AN STATISTICS DIRECTORATE, Defining and measuring anti-social behaviour, Londen, Home Office, 2004, 1-20 p.

KUGBLENU, N., A Guide to Reviewing Anti-Social Behaviour Orders Given to Young People and Individual Support Orders, Londen, Home Office, 2009, 28 p.

LIGA VOOR MENSENRECHTEN VZW, Lokaal Veiligheidsbeleid: Evaluatie, bedenkingen en aanbevelingen, Gent, 2006, 18 p

Postacademische Vorming ‘De Gemeentelijke Administratieve Sancties: meer GAS geven of wat GAS terugnemen?’, georaniseerd door KU Leuven, Kulak, te Kortrijk, op 12 december 2012.

VAN EYKEN, K., Privacycommissie struikelt over GAS-boete, in, Het Laatste Nieuws, (2013), 27/02/2013