Hoe denkt Antwerpse scoutsleiding over armoede?

Katrein

Ebinger

“Scoutsleiding heeft verkeerd beeld over armoede”
Afgelopen jaar werkten zeven Vlaamse jeugdbewegingen rond het gezamenlijke thema ‘armoede’. Een grotere toegankelijkheid ten aanzien van jongeren in armoede was daarbij een belangrijk werkpunt. Uit de masterproef van Katrein Ebinger (Universiteit Antwerpen) blijkt echter dat de leiding van Scouts en Gidsen Vlaanderen dat probleem verkeerd inschat.

Voor haar masterproef ondervroeg Ebinger de Antwerpse leiding van de jeugdbeweging Scouts en Gidsen Vlaanderen over hoe zij tegen armoede aankijken, zowel binnen als buiten de scoutswerking. Daaruit blijkt vooral dat leiding een somber beeld heeft over de algemene armoede en dat ze hun eigen toegankelijkheid foutief inschatten.
Zo vindt bijna 90 procent van de ondervraagden de eigen scoutsgroep voldoende toegankelijk voor kinderen en jongeren in armoede. Al zien de meesten wel nog ruimte voor verbetering. Opmerkelijk, want er is sprake van een ongelijke deelname aan het jeugdbewegingsleven.
Volgens Ebinger komt dat omdat de leiding onvoldoende vertrouwd is met de drempels die er bestaan voor maatschappelijk kwetsbare jongeren en weinig op de hoogte is van het diversiteitsaanbod van Scouts en Gidsen Vlaanderen. “Jeugdbewegingen draaien op vrijwilligers en niet op professionelen”, verklaart ze. “Eerder onderzoek toonde al aan dat ze vaak de draagkracht missen om echt contact te leggen met maatschappelijk kwetsbare kinderen en hun ouders.”

Pessimistische kijk op armoede
Over armoede in het algemeen heeft de leiding eerder een somber beeld. Men schat het percentage uitgesloten Vlamingen hoger in dan de gemiddelde Vlaamse jongere en het aantal kinderen en jongeren in armoede schat men dubbel zo hoog in als in realiteit.
“Die pessimistische kijk maakt het hen zwaar en moeilijk om met het thema te werken”, vervolgt Ebinger. “Ze zien scouting vooral als plezier, een moment om eventuele zorgen te vergeten. Niemand zegt het thema armoede onbelangrijk te vinden, maar de leiding ziet het niet als de taak van een jeugdbeweging om hier eenmalig rond te werken. Ze lijkt wel open te staan voor een samenwerking met de sociale sector.”
Scouts en Gidsen Vlaanderen zal haar leiding dus moeten blijven motiveren als ze de toegankelijkheid van de jeugdbeweging willen vergroten. “Projecten als Open Kamp, Scouting op Maat, verminderd lidgeld en het jaarthema rond armoede bewijzen dat de jeugdbeweging zich wil engageren ten aanzien van kinderen en jongeren in armoede. De nationale leiding moet die lijn doortrekken en aanvullen met voldoende vorming en professionele ondersteuning als ze tot fundamentele veranderingen wil komen”, besluit Ebinger.

Meer weten?
Katrein Ebinger: katrein.ebinger@gmail.com
Prof. dr. Jan Steyaert (promotor): jan.steyaert@ua.ac.be

Bibliografie

Bombaerts, G., Bonte, T., Coussée, F., De Backer, N., De Waele, B., Herreman, H., et al. (2010). What's it gonna be, boy? Yes or no? In G. Bombaerts, W. Hillaert & F. Coussée (Eds.), Curieuzeneuzepastapot. Diversiteit en toegankelijkheid in het jeugdwerk. Gent: Academia Press.
Boon, B., & Farnsworth, J. (2011). Social exclusion and poverty: translating social capital into accessible resources. Social Policy & Administration, 45(5), 507-524.
Bral, L. (1997). De duale samenleving: percepties van de Vlamingen anno 1996. Resultaten op basis van de APS-survey 'Culturele verschuivingen in Vlaanderen'.
Bral, L. (Ed.). (1996). Vlaamse Regionale Indicatoren 1996: Administratie Planning en Statistiek.
Breda, J., Schoenmaekers, D., & Van Geel, H. (2003). Hoe Vlamingen sociale uitsluiting percipiëren. In Algmene Zaken en Financiën. Administratie Planning en Statistiek. (Ed.), Vlaanderen gepeild! (pp. 53-97). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Bryman, A. (2008). Social Research Methods (3e ed.). New York: Oxford.
Cesor (2010). Het engagement van de Vlaamse Jeugd. Brussel: Steunpunt Jeugd.
CJSM (2008). Decreet houdende de flankerende en stimulerende maatregelen ter bevordering van de participatie in cultuur, jeugdwerk en sport. Memorie van toelichting. Brussel: Cultuur, Jeugd, Sport en Media.
Coussée, F. (2005). De theebuiltjespedagogiek van het jeugdwerk. Een kroniek van 100 jaar ontoegankelijk jeugdwerk. In Pelleriaux (Ed.), Beter samen? Denk- en doepistes voor een toegankelijke jeugdwerk in Vlaanderen, Brussel en Wallonië (pp. 93-114). Leuven: Acco.
Coussée, F. (2006). Jeugdwerk als sociaalpedagogische interventie. Pleidooi voor een verruim(en)de jeugdwerkdefinitie. Sociale Interventie, 3, 28-36.
Coussée, F., De Schepper, P., & Deceur, E. (2011). Dertien drempels tussen droom en daad. Van toegankelijk jeugdwerk naar bruikbaar jeugdwerk. In F. Coussée & C. Mathijssen (Eds.), Uit de marge van het jeugdbeleid. Werken met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. (pp. 129-145). Leuven: Acco.
Coussée, F., & Jeffs, T. (2011). The bad, the worse and the funny. Toegankelijkheid bekeken vanuit de drie historische functies van het jeugdwerk. In F. Coussée & C. Mathijssen (Eds.), Uit de marge van het jeugdbeleid. Werken met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. (pp. 51-62). Leuven: Acco.
Coussée, F., & Roets, G. (2011). Vrijetijdsbeleving van kinderen in armoede. Gent: Universiteit Gent, Vakgroep Sociale Agogiek.
De Backer, K., & Van Effelterre, E. (2001). Ooievaars en bloemkolen. Historisch-pedagogische schets van het jeugdwerk. Brussel: Steupunt Jeugd vzw.
De Boyser, K., Dewilde, C., & Dierckx, D. (Eds.). (2009). Naar het middelpunt van de marge: reflecties over veertig jaar armoedeonderzoek en -beleid. Liber amicorum Jan Vranken. Leuven: Acco.
de Hart, J. (2010). Sociaal Kapitaal. Volkskrant.
De Pauw, P., Vermeersch, H., Coussée, F., Vettenburg, N., & Van Houtte, M. (2010a). Jeugdbewegingen in Vlaanderen: een onderzoek bij groepen, leiding en leden. Brussel: Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen.
De Pauw, P., Vermeersch, H., Coussée, F., Vettenburg, N., & Van Houtte, M. (2010b). Jeugdbewegingen in Vlaanderen: een onderzoek bij groepen, leiding en leden. Vragenlijst leiding Scouts & Gidsen Vlaanderen. Brussel: Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen.
Debusscher, M. (2010). Wie zijn de leden van Scouts en Gidsen en Chiro? Een profielonderzoek bij leden en hun ouders. Zaventem: Cesor.
Dehertogh, B., Mortelmans, D., & Ottoy, W. (2004-2005). Scouting: meer dan jeugd bewegen alleen? Een product-effectenonderzoek in opdracht van VVKSM. Eindrapport van een leeronderzoek. Antwerpen: Universiteit Antwerpen. Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen.
Deleeck, H. (2009). De architectuur van de welvaartsstaat opnieuw bekeken: herzien en geactualiseerde uitgave onder leiding van Bea Cantillon (2e ed.). Leuven: Acco.
Dierckx, D., Vranken, J., Coene, J., & Van Haarlem, A. (Eds.). (2011). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2011 (20e ed.). Leuven: Acco.
Driessens, K., & Geldof, D. (2009). Individu en/of structuur? Of wat wil het sociaal werk aanpakken? Retrieved 2012, from http://www.canonsociaalwerk.be/essays/Driessens%20Geldof%20-%20Individu…
Driessens, K., & Van Regenmortel, T. (2006). Bind-kracht in armoede boek 1: Leefwereld en hulpverlening. Leuven: Lannoo.
Furnham, A., & Hesketh, B. (1987). Explanations for unemployment in Great Britain and New Zealand. The Journal of Social Psychology, 129(2), 169-181.
Gevers, L., & Vos, L. (2004). Jeugdbewgingen in Vlaanderen: een historisch overzicht. Op eigen vleugels. Liber Amicorum prof. An Hermans. (pp. 59-79). Leuven: Garant.
Goedemé, T., Storms, B., & Van den Bosch, K. (2011). De meting van armoede. Welzijnsgids(80), 25-48.
Goris, G. (2012, 25 april). Walter Benn Michaels: 'Aandacht voor diversiteit verbergt groeiende ongelijkheid'. Mondiaal Nieuws Retrieved 13 mei, 2012, from http://www.mo.be/opinie/walter-benn-michaels-aandacht-voor-diversiteit-…
Halman, L., & van Oorschot, W. (2002). Popular perceptions of poverty in Dutch society. Tilburg University.
Hillaert, W., Herreman, H., Van Dessel, E., & Van Hagenborgh, J. (2010). Waarom inzetten op diversiteit? In G. Bombaerts, W. Hillaert & F. Coussée (Eds.), Curieuzeneuzepastapot. Diversiteit en toegankelijkheid in het jeugdwerk. Gent: Academia Press.
Hooghe, M. (2003). Waardecongruentie binnen vrijwillige verenigingen. Sociaal Kapitaal in Vlaanderen. Verenigingen en democratische politieke cultuur. (pp. 137-155). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Hustinx, L., & Lammertyn, F. (2001). Vrijwilligerswerk tussen vrijheid en onzekerheid. Uitdagingen voor een eigentijds vrijwilligersbeleid. Oikos, Politiek, milieu, cultuur, 17(2).
Janssens, V. (19 maart 2012). Gegevens Antwerpse scoutsleiding 2011-2012. Scouts en Gidsen Vlaanderen. Dienst Secretariaat.
Kavadias, D., & Dehertogh, B. (2010). Scholen en Burgerschapseducatie. De totstandkoming van de vraag tot ondersteuning binnen scholen. Brussel: Koning Boudewijnstichting.
Kind&Gezin (2011). Het kind in Vlaanderen 2010. Brussel.
Leonard, M. (2004). Bonding and Bridging Social Capital: Reflections from Belfast. Sociology, 38(5), 927-944.
Lepianka, D., Gelissen, J., & van Oorschot, W. (2010). Popular explanations of poverty in Europe: effects of contextual and individual characteristics across 28 European Countries. Acta Sociologica, 53(1), 53-72.
Lepianka, D., van Oorschot, W., & Gelissen, J. (2009). Popular explanations of poverty: a critical discussion of emperical research. Jnl Soc. Pol., 38(3), 421-438.
Levecque, K. (1999). Het onderzoek naar armoede en sociale uitsluiting onderzocht. In J. Vranken, D. Geldof & G. Van Menxel (Eds.), Armoede en sociale uitsluiting jaarboek 1999 (pp. 61). Leuven: Acco.
Maakerspelvan (2010). Visietekst armoede in jeugdbeweging - gemeenschappelijk jaarthema 2011-2012. Vlaamse jeugdbewegingen.
Mortelmans, D. (2009). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden (2e ed.). Leuven: Acco.
Niwi (1995). SOCON 1995. P1336 Steinmetz Archive documentation set version 1.0. Amsterdam: Netherlands Institute for Scientific Information Services.
Noppe, J. (2011). Inkomen, armoede en sociale uitsluiting. In L. Bral, M. Vanweddingen & K. Weekers (Eds.), VRIND 2011 Vlaamse Regionale Indicatoren (19e ed., pp. 242-256). Brussel: Studiedienst van de Vlaamse Regering.
Scouts en Gidsen Vlaanderen. Wie of wat is Akabe? Retrieved 26 april 2012, from http://www.scoutsengidsenvlaanderen.be/kijk-op-scouting/takwerking/akab…
Scouts en Gidsen Vlaanderen (2009). Beleidsnota 2010-2012 Scouts en Gidsen Vlaanderen. Unpublished Beleidsnota. Scouts en Gidsen Vlaanderen.
Scouts en Gidsen Vlaanderen (2011). Orakel 2010-2011. Antwerpen: Scouts en Gidsen Vlaanderen.
Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw (2011a). Diversiteit. Retrieved 22 mei 2012, from http://www.scoutsengidsenvlaanderen.be/kijk-op-scouting/themas/diversit…
Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw (2011b). Onze structuur. Retrieved 27 oktober 2011, from http://www.scoutsengidsenvlaanderen.be/groepen-zoeker-tree
Studiedienst Vlaamse Regering (1996). Survey naar sociaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen 1996. Brussel: Studiedienst Vlaamse Regering.
Studiedienst Vlaamse Regering (2002). Survey naar sociaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen 2002. Brussel: Studiedienst Vlaamse Regering.
Van Haarlem, A., Coene, J., & Dierckx, D. (2012). Rapport Armoedebarometer 2012. Antwerpen: Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep OASeS.
Van Haarlem, A., & Dierckx, D. (2010). Armoedebeleid in tijden van crisis. In J. Vranken, S. De Blust, D. Dierckx & A. Van Haarlem (Eds.), Armoede en sociale uitsluiting jaarboek 2010 (pp. 57-74). Leuven: Acco.
Van Haarlem, A., & Dierckx, D. (2011). Rapport. Armoedebarometer 2011 Decenniumdoelen 2017. Antwerpen: Universiteit Antwerpen Onderzoeksgroep OASeS.
van Oorschot, W., & Halman, L. (2000). Blame or fate, individual or social? An international comparison of popular explanations of poverty. European Societies, 2(1), 1-28.
Van Snick, P. (Ed.). (2002). Vlaamse Regionale Indicatoren 2002. (10e ed.). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Verbergt, G., Cantillon, B., & Van den Bosch, K. (2009). Sociale ongelijkheden in het Vlaamse onderwijs: 10 jaar later. Antwerpen: Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck.
Vranken, J., De Blust, S., Dierckx, D., & Van Haarlem, A. (Eds.). (2010). Armoede en sociale uitsluiting jaarboek 2010. Leuven: Acco.
Vranken, J., De Boyser, K., & Dierckx, D. (Eds.). (2004). Armoede en sociale uitlsuiting Jaarboek 2004. Leuven: Acco.
Vranken, J., Geldof, D., & Van Menxel, G. (Eds.). (1996). Armoede en sociale uitsluitng Jaarboek 1996. Leuven: Acco.
Wilkinson, R., & Pickett, K. (2009). The Spirit Level: Why More Equal Societies Almost Always Do Better: Bloomsbury Press.