Ik zie ik zie wat jij niet ziet - Bewaking van privédomein met drones

Jana
Beyens

We zijn allemaal bekend met het concept ‘Big Brother’, wat helaas in de huidige samenleving ook steeds meer deel begint uit te maken van de dagdagelijkse realiteit. Niet enkel wetshandhavende instanties zoals de politie maken gebruik van bewakingscamera’s, maar ook steeds meer doorsnee burgers gebruiken deze technologie om criminaliteit tegen te gaan. Mobiele bewakingscamera’s zoals drones worden betaalbaar, waardoor deze een weg lijken te vinden naar private partijen zoals u en ik. Het is bijvoorbeeld niet moeilijk in te beelden dat een wijnboer zijn wijngaard graag zou beschermen tegen indringers, maar het is onmogelijk om heel deze wijngaard alleen te bewaken. Drones zouden daarom een kostefficiënte en makkelijke oplossing kunnen bieden. Zulke situaties leiden echter tot nieuwe juridische vraagstukken omtrent privacy- en databescherming.

Juridische geschiedenis

Zowel op internationaal, Europees als nationaal niveau bestaan er verschillende juridische instrumenten omtrent privacy- en databescherming. Het is algemeen aanvaard dat het concept ‘privacy’ het recht veronderstelt om alleen gelaten te worden. Echter omvat het veel meer dan dat, het bestaat uit verschillende dimensies van gerelateerde concepten zoals privacy van het individu, privacy van de persoonlijke communicatie, maar ook privacy van persoonlijke data. Databescherming is dus een afgeleide van het privacyrecht, maar toch zijn het twee afzonderlijke concepten met elk hun eigen wetgeving.

Persoonlijke data die beschermd wordt omvat dan elke soort van informatie over het privé- en familieleven van een geïdentificeerd of identificeerbaar individu.

Nieuwe technologieën, nieuwe vragen

Nieuwe technologieën komen uiteraard ook met nieuwe vragen. Vooral wanneer deze recent ontwikkelde technologieën mogelijks een aanval kunnen uitmaken op reeds lang verworven rechten, zoals privacy- en databescherming. Toegepast op drones stelde er zich op het eerste zicht geen problemen omdat deze initieel niet uitgerust waren met camera’s en er dus ook geen beelden verzameld konden worden die eventueel een schending zouden kunnen uitmaken op de privacy van individuen. Technologie verandert echter elke dag en elke standaarddrone is vandaag de dag uitgerust met een camera, met alle juridische gevolgen vandien. Er werd geargumenteerd dat drones met camera’s niet zo verschillend zijn van bestaande vaste bewakingscamera’s zoals die in winkels hangen, en dat dus dezelfde wetgeving kan worden toegepast. Dit argument werd echter aan de kant geschoven gezien de significante verschillen zoals hoe ver en hoog drones kunnen filmen, alsook de mogelijkheden die nog moeten ontdekt worden door de dagelijks evoluerende technologie. Er bestaat dus onzekerheid omtrent de bestaande wetgeving rond bewakingscamera’s aangezien deze niet is aangepast aan de snel evoluerende technologieën, en bijgevolg achter de feiten lijkt aan te hollen.

Mogelijke oplossingen voor privacy bezorgdheden

Gedurende de laatste tien tot vijftien jaar is de wereld significant veranderd. Technologische, sociale, economische en culturele veranderingen hebben ertoe geleid dat de huidige privacybeschermende wetgeving tekortkomt waardoor het herinterpreteren van begrippen en de ontwikkeling van nieuwe concepten onvermijdelijk wordt. Gezien de uitzonderlijke capaciteiten van drones kan geargumenteerd worden dat het noodzakelijk is om een aparte en nieuwe set van specifieke juridische controles in te bouwen om privacy te garanderen. Het is cruciaal om de juiste balans te vinden zodat de samenleving kan genieten van de voordelen van nieuwe technologieën zonder hierbij hun gegrondveste privacyrechten en burgerlijke vrijheden te verliezen. Zowel op niveau van de VS als van de EU is de rechtsleer tot de conclusie gekomen dat het antwoord in het consumentenbeschermingsrecht kan liggen, waar datasubjecten moeten beschermd worden als de zwakkere partij tegen de data controller, d.i. de verantwoordelijke voor de verwerking van de persoonsgegevens, als sterke partij, de laatste wie alle macht heeft door de verzameling van persoonlijke informatie over het datasubject.

Mogelijke oplossingen voor bewakingsbezorgdheden

Drones uitgerust met camera’s worden aanzien als mobiele bewakingscamera’s, ten opzichte van vaste bewakingscamera’s. Verschillende wetten zijn reeds van toepassing, maar als algemene conclusie kan toch gesteld worden dat onvoldoende aandacht is besteed aan de mogelijkheid van burgers om beide soorten bewakingscamera’s te gebruiken. Er is m.a.w. een nood aan adequate wetgeving omtrent deze kwestie.

Vooral wat betreft het gebruik van mobiele bewakingscamera’s door private partijen bestaat er een grote tekortkoming, aangezien de wetgeving enkel het gebruik van zulke camera’s door publieke autoriteiten behandelt. Mobiele bewaking door private partijen is dus niet expliciet toegelaten, maar ook niet expliciet verboden door de wet. In de veronderstelling dat het toegelaten is, is het aangeraden bepaalde waarborgen in te bouwen zodat respect voor een individu’s privacy- en databeschermingsrechten kan worden gegarandeerd. Zoals reeds voordien vermeld lijkt de wetgeving inadequaat om problemen rond snel ontwikkelende technologieën op te lossen die inbreuk maken op gevestigde privacy- en databeschermingsrechten, waardoor het noodzakelijk wordt om ook op een ander niveau oplossingen te zoeken. Deze oplossingen kunnen bestaan uit privacybevorderende technologieën, zoals automatische anonymisatie, maar ook ‘privacy by design’, zoals geofencing, waarbij de drone niet buiten een bepaald gebied kan vliegen, of ‘privacy by default’, zoals het implementeren van veiligheidsmechanismes.

Conclusie

Ook al wordt er steeds meer wetgeving tot stand gebracht omtrent het gebruik van drones, het gebruik ervan door burgers voor bewakingsdoeleinden blijft een onaangeroerd deel van de wet. En zelfs daar waar de wet een aspect heeft gereguleerd, blijkt het al snel achter te lopen op de huidige steeds ontwikkelende technologische samenleving waarin wij leven. Het is echter wel aangeraden om wat duidelijkheid te verkrijgen omtrent dit onderwerp gezien drones in toenemende mate beschikbaar worden gesteld aan het publiek tegen een betaalbare prijs, en gezien privacy- en databescherming elke dag aan belang lijkt te winnen.

Naast de tekortkomende statische wetgeving is het daarom aangeraden om dynamische niet-regelgevende oplossingen aan te reiken om deze gevestigde fundamentele rechten te beschermen. Naast de condities gesteld door de wet, zoals het niet filmen buiten de eigen private eigendom van de data controller, waarschuwingsborden plaatsen omtrent de mogelijkheid gefilmd te worden en de (verplichte) registratie bij een bevoegde autoriteit, kunnen er ook moderne privacybevorderende techologieën gebruikt worden om een individu’s privacyrecht te beschermen. Bijvoorbeeld, ‘privacy by design’ ontwikkelingen zoals geofencing, en ‘privacy by default’ ontwikkelingen, welke data controllers helpen om binnen de grenzen van de privacyrechten van een datasubject te blijven, zonder dat deze laatste hiervoor iets moet ondernemen. Ter conclusie is het dus mogelijk om doorsnee burgers toe te laten om mobiele camera’s te gebruiken voor bewakingsdoeleinden zonder inbreuk te maken op een individu’s privacy- en databeschermingsrechten, zolang bestaande wetgeving en bijkomende niet-regelgevende waarborgen worden nageleefd.

 

Jana Beyens

K.U. Leuven

Bibliografie

BIBLIOGRAPHY

LEGISLATION

   International

  • International Universal Declaration of Human Rights, UNTS 10 December 1948, 217A (III);
  • International Covenant on Civil and Political Rights, UNTS 16 December 1966, No. 14668;
  • Convention on International Civil Aviation, UNTS 7 December 1944, 15-295;
  • OECD Guidelines on the Protection of Privacy and Transborder Flows of Personal Data;
  • Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data of 15 December 2015;
  • ICAO Circular 328-AN/190, Unmanned Aircraft Systems (UAS), 38p.

   Europe

  • European Convention on Human Rights, ETS 4 November 1950, 5;

 

  • Convention for the protection of individuals with regard to automatic processing of personal data, ETS 28 January 1981, 108;
  • Charter of Fundamental Rights of the European Union, OJEC 18 December 2000, 364/1;
  • Directive 95/46/EC of the European Parliament and of the Council of 24 October 1995 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, OJEC 23 November 1995, 281/31;
  • Regulation of the European Parliament and of the Council on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC, OJEU 4 May 2016, 119/1;
  • Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, 2012/0011 (COD), 15039/15;
  • Communication from the Commission to the European Parliament and the Council, “A new era for aviation: opening the aviation market to the civil use of remotely piloted aircraft systems in a safe and sustainable manner”, COM(2014) 207, 9 p.;

 

 

 

  • Joint contribution to the Consultation of the European Commission on the legal framework for the fundamental right to protection of personal data, Article 29 Working Party, 02356/09/EN, WP 168, 1 december 2009, 28 p.

Belgium

  • Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, BS 18 maart 1993;
  • Wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, BS 31 mei 2007;
  • Koninklijk Besluit van 2 juli 2008 betreffende de aangiften van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, BS 15 juli 2008;
  • Koninklijk Besluit van 10 april 2016 met betrekking tot het gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen in het Belgisch luchtruim, BS 15 april 2016;
  • Wetsontwerp houdende wijziging van de wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, Parl. St. Kamer 2008-09, nr. 2076/003, 7 p.;

 

 

 

 

  • Verslag namens de Commissie voor de Binnenlandse Zaken en voor de Administratieve Aangelegenheden uitgebracht door de heer DELPÉRÉE omtrent het wetsvoorstel tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, Parl. St. Senaat, 2006-07, nr. 3-1734/5, 48 p.;
  • Principenota van 20 januari 2010 betreffende de wet tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, nr. 2007.2, 21 p.;
  • Aanbeveling nr. 04/2012 van 29 februari 2012 van de Privacycommissie inzake de diverse toepassingsmogelijkheden van camerabewaking, 24 p. 

United Kingdom

  • Data Protection Act 1998;
  • UK Air Navigation Order 2009;
  • Protection of Freedoms Act 2012;
  • CCTV Code of Practice;
  • Dronecode of the UK Civil Aviation Authority;
  • 7th Report of 2014-2015 on the Civilian use of drones in the EU, House of Lords, HL 122, 5 March 2015.

   United States

  • First Amendment to the United States Constitution;
  • Fourth Amendment to the United States Constitution;
  • Fifth Amendment to the United States Constitution;
  • US Privacy Act of 1974;
  • FAA Modernization and Reform Act of 2012;
  • USA Freedom Act of 2015;
  • Drone Aircraft Privacy and Transparency Act of 2015.

CASE LAW

   Europe

  • CJEU 6 November 2003, C-101/01, Lindqvist;
  • CJEU 13 May 2014, C-131/12, Google Spain/Spanish Data Protection Agency (AEPD);
  • CJEU 11 December 2014, C-212/13, Ryneš/Office for Personal Data Protection;
  • CJEU 6 October 2015, C-362/14, Maximillian Schrems/Data Protection Commissioner;
  • ECtHR 28 January 2003, nr. 44647/98, Peck/United Kingdom;
  • ECtHR 4 December 2008, nr. 30562/04 and 30566/04, S. and Marper/United Kingdom;
  • ECtHR 7 February 2012, nr. 40660/08 and 60641/08, Von Hannover/Germany.

 

Belgium

  • Brussel 9 november 2015, Computerr. 2016, 61-67.

United Kingdom

  • House of Lords, UKHL 53 (2003), Wainwright/Home Office.

United States

  • US Supreme Court, 277 U.S. 438 (1928), Olmstead/United States;
  • US Supreme Court, 328 U.S. 256 (1946), United States/Causby;
  • US Supreme Court, 389 U.S. 347 (1967), Katz/United States;
  • US Supreme Court, 476 U.S. 207 (1986), California/Ciraolo;
  • US Supreme Court, 533 U.S. 27 (2001), Kyllo/United States;
  • Los Angeles Superior Court, SC 077 257 (2003), Streisand/Adelman.

LEGAL DOCTRINE

Books

  • ABEYRATNE, R., Convention on International Civil Aviation: A commentary, Cham, Springer, 2014, 737 p.;
  • ALEMANNO, A. and SIBONY, A.L., Nudge and the law: a European perspective, Oxford, Hart Publishing, 2015, 336 p.;

 

  • BELLABY, R.W., The ethics of intelligence: A new framework, New York, Routledge, 2014, 204 p.;
  • BENNETT, C.J., The privacy advocates: resisting the spread of surveillance, Cambridge, The MIT Press, 2008, 288 p.;
  • BOEHM, F., Information sharing and data protection in the area of freedom, security and justice, Heidelberg, Springer, 2012, 468 p.;
  • BOILLAT, P. and KJAERUM, M., Handbook on European data protection law, http://www.echr.coe.int, 2014, 201 p.;
  • BOON, K.E. and LOVELACE JR., D.C., The domestic use of unmanned aerial vehicles, New York, Oxford University Press, 2014, 326 p.;
  • CAREY, P., E-privacy and online data protection, Amsterdam, LexisNexis, 2002, 268 p.;
  • COLONNA, L., “Europe versus Facebook: an imbroglio of EU data protection issues”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Data protection on the move: Current developments in ICT and privacy/data protection, Dordrecht, Springer, 2016, 25-50;
  • CUNNINGHAM, D. and NOAKES, J., “What if she’s from the FBI? The effects of covert forms of social control on social movements”, in M. DEFLEM, Surveillance and governance: Crime control and beyond, Bingley, Emerald Group Publishing Limited, 2008, 175-197;
  • CUSTERS, B.H.M., OERLEMANS, J.J. en VERGOUW, S.J., Het gebruik van drones: een verkennend onderzoek naar onbemande luchtvaartuigen, Meppel, Boom Lemma Uitgevers, 2015, 172 p.;
  • DE HERT, P., Handboek privacy: persoonsgegevens in België, Brussel, Politeia, 2003, 161 p.;
  • DE HERT, P. and GUTWIRTH, S., “Privacy, data protection and law enforcement: opacity of the individual and transparency of the power”, in E. CLAES, A. DUFF and S. GUTWIRTH, Privacy and the criminal law, Antwerpen, Intersentia, 2006, 61-104;
  • DE HERT, P. and GUTWIRTH, S., “Data protection in the case law of Strasbourg and Luxembourg: constitutionalisation in action”, in GUTWIRTH, S., POULLET, Y., DE HERT, P., DE TERWANGNE, C. and NOUWT, S., Reinventing data protection?, Berlin, Springer, 2009, 3-44;
  • FINN. R.L, WRIGHT, D. and FRIEDEWALD, M., “Seven types of privacy”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R., DE HERT, P. and POULLET, Y., European data protection: coming of age, Dordrecht, Springer, 2013, 3-32;
  • FRITSCH, C., “Data processing in employment relations; impacts of the European general data protection regulation focusing on the data protection officer at the worksite”, in S. GUTWIRTH, R. LEENES and P. DE HERT, Reforming European data protection law: issues in privacy and data protection, Dordrecht, Springer, 2015, 147-167;
  • GALIANO, D., The fourth amendment: unreasonable search and seizure, New York, The Rosen Publishing Group, 2011, 64 p.;

 

  • GOMES DE ANDRADE, N.N., “The right to privacy and the right to identity in the age of ubiquitous computing: friends or foes? A proposal towards a legal articulation”, in AKRIVOPOULOU, C. and PSYGKAS, A.E., Personal data privacy and protection in a surveillance era: technologies and practices, New York, Information Science Reference 2011, 19-43;
  • GOMES DE ANDRADE, N.N. and MONTELEONE, S., “Digital natives and the metamorphosis of the European information society. The emerging behavioral trends regarding privacy and their legal implications”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R., DE HERT, P. and POULLET, Y., European data protection: coming of age, Dordrecht, Springer, 2013, 119-144;
  • GONZALEZ FUSTER, G., The emergence of personal data protection as a fundamental right of the EU, Dordrecht, Springer, 2014, 274 p.;
  • HANSEN, M., “Data protection by default in identity-related applications”, in FISCHER-HÜBNER, S., DE LEEUW, E. and MITCHELL, C.J., Policies and research in identity management, Heidelberg, Springer, 2013, 4-17;
  • HERVEY, T.K. and MCHALE, J.V., Health law and the European Union, New York, Cambridge University Press, 2004, 469 p.;
  • ICO, In the picture: A data protection code of practice for surveillance cameras and personal information, https://ico.org.uk 2015, 45 p.;

 

  • JACOBSEN, A.F., Human rights monitoring: A field mission manual, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers, 2008, 656 p.;
  • KINDT, E.J., Privacy and data protection issues of biometric applications: a comparative legal analysis, Dordrecht, Springer, 2013, 975 p.;
  • KISS, A. and SZOKE, G.L., “Evolution of revolution? Steps forward to a new generation of data protection regulation”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Reforming European data protection law: Issues in privacy and data protection, Dordrecht, Springer, 2015, 311-332;
  • KLITOU, D., Privacy-invading technologies and privacy by design, The Hague, Asser Press, 2014, 338 p.;
  • KORENHOF, P., AUSLOOS, J. et al., “Timing the right to be forgotten: a study into ‘time’ as a factor in deciding about retention or erasure of data”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Reforming European data protection law, Dordrecht, Springer, 2015, 171-201;
  • KOSTA, E., Consent in European data protection law, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers, 2013, 462 p.;
  • KOSTA, V., Fundamental rights in EU internal market legislation, Oxford, Hart Publishing, 2015, 336 p.;
  • KREPS, S.E., Drones: What everyone needs to know, New York, Oxford University Press, 2016, 240 p.;

 

  • KROENER, I., CCTV: A technology under the radar?, Surrey, Ashgate Publishing Limited, 2014, 162 p.;
  • LACHAUD, E., “Could the CE marking be relevant to enforce privacy by design in the Internet of Things”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Data protection on the move: Current developments in ICT and privacy/data protection, Dordrecht, Springer, 2016, 135-162;
  • LYON, D., Surveillance studies: An overview, Cambridge, Polity Press, 2007, 243 p.;
  • MACKENZIE, D., ICAO: A history of the International Civil Aviation Organization, Toronto, University of Toronto Press Incorporated, 2010, 560 p.;
  • MARCELLA JR., A.J. and STUCKI, C., Privacy handbook: guidelines, exposures, policy implementation and international issues, New Jersey, John Wiley & Sons Inc., 2003, 384 p.;
  • MCINNIS, T.N., The evolution of the Fourth Amendment, Plymouth, Lexington Books, 2010, 334 p.;
  • MORDINI, E. and DE HERT, P., Ageing and invisibility, Amsterdam, IOS Press, 2010, 222 p.;
  • MORTELÉ, J., VERMEERSCH, H., DE PAUW, E., HARDYNS, W. and DEPRINS, F., Cameratoezicht in de openbare ruimte. Ook wie weg is, is gezien?, Antwerpen, Maklu, 2013, 196 p.;
  • MURRAY, A., Information technology law: the law and society, Oxford, Oxford University Press, 2013, 602 p.;
  • NACOS, B.L., Terrorism and counterterrorism, New York, Routledge, 2016, 500 p.;
  • NAIT-SIDI-MOH, A., BAKHOUYA, M., GABER, J. and WACK, M., Geopositioning and mobility, New Jersey, Wiley & Sons Inc., 2013, 264 p.;
  • NOUWT, S., DE VRIES, B.R. and PRINS, C., Reasonable expectations of privacy? Elevent country reports on camera surveillance and workplace privacy, The Hague, TMC Asser Press, 2005, 363 p.;
  • ODUNTAN, G., Sovereignty and jurisdiction in the airspace and outer space: legal criteria for spatial delimitation, Oxon, Routledge, 2012, 408 p.;
  • OXLEY, A., Security risks in social media technologies, Oxford, Chandos Publishing, 2013, 292 p.;
  • PEERS, S., HERVEY, T., KENNER, J. and WARD, A., The EU charter of fundamental rights: A commentary, Oxford, Hart Publishing, 2014, 1865 p.;
  • PRENEEL, B. and IKONOMOU, D., Privacy technologies and policy, Heidelberg, Springer, 2014, 215 p.;
  • RALLO, A. and MARTINEZ, R., “Data protection, social networks and online mass media”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R., DE HERT, P. and POULLET, Y., European data protection: coming of age, Dordrecht, Springer, 2013, 407- 430;

 

  • RENGEL, A., Privacy in the 21st century, Leiden, Martinus Nijhoff Publishers, 2013, 280 p.;
  • RICHARDSON, M., BRYAN, M., VRANKEN, M. And BARNETT, K., Breach of confidence: social origins and modern developments, Cheltenham, Edward Elgar Publishing Limited, 2012, 192 p.;
  • SCAIFE, L., Handbook of social media and the law, New York, Informa Law from Routledge, 2015, 444 p.;
  • SKOUMA, G. and LÉONARD, L., “On-line behavioral tracking: what may change after the legal reform on personal data protection”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Reforming European data protection law, Dordrecht, Springer, 2015, 35-60;
  • SOLOVE, D.J., Understanding privacy, Cambridge, Harvard University Press, 2008, 272 p.;
  • STEVOVIC, J., BASSI, E., GIORI, A., CASATI, F. and ARMELLIN, G., “Enabling privacy by design in medical records sharing”, in S. GUTWIRTH, R. LEENES and P. DE HERT, Reforming European data protection law, Dordrecht, Springer, 2015, 385-406;
  • STYLIANOU, K.K., “Hasta la vista privacy, or how technology terminated privacy”, in AKRIVOPOULOU, C. and PSYGKAS, A.E., Personal data privacy and protection in a surveillance era: technologies and practices, New York, Information Science Reference 2011, 44-58;

 

  • TERSTEGGE, J., “Privacy in the law”, in PETKOVIĆ, M. and JONKER, W., Security, privacy, and trust in modern data management, Berlin, Springer, 2007, 11-20;
  • VAN LIESHOUT, M., “Privacy and innovation: from disruption to opportunities”, in GUTWIRTH, S., LEENES, R. and DE HERT, P., Data protection on the move: Current developments in ICT and privacy/data protection, Dordrecht, Springer, 2016, 195-212;
  • WADHAM, J., HARRIS, K. and PERETZ, G., Blackstone’s guide to the Freedom of Information Act 2000, Oxford, Oxford University Press, 2011, 284 p.;
  • WALDO, J., LIN, H.S. and MILLETT, L.I., Engaging privacy and information technology in a digital age, Washington, The National Academies Press, 2007, 452 p.;
  • WITZLEB, N., LINDSAY, D., PATERSON, M. and RODRICK, S., Emerging challenges in privacy law: comparative perspectives, Cambridge, Cambridge University Press, 2014, 470 p.;
  • WRIGHT, D. and DE HERT, P., Privacy Impact Assessment, Dordrecht, Springer, 2012, 523 p.;
  • ZAVRŠNIK, A., Drones and unmanned aerial systems: legal and social implications for security and surveillance, Heidelberg, Springer, 2016, 275 p.;
  • ZIEGLER, K.S., Human rights and private law: Privacy as autonomy, Oregon, Hart Publishing, 2007, 242 p.

Articles

  • ANTONOPOULOS, A.M., “Geo-fencing for ArduCopter – Keep your copter fenced in”, https://diydrones.com 28 April 2012;
  • ATWILL, N., “Online Privacy Law: France”, https://www.loc.gov 2012;
  • AVERETT, N., “Drones take off as wildlife conservation tool”, www.audubon.org 2014;
  • BANISAR, D. and DAVIES, S., “Privacy and human rights: an international survey of privacy laws and practice”, gilc.org;
  • BRUGGEMAN, F., “Wettelijke regeling voor drones is klaar”, De Redactie 31 maart 2015;
  • BUTLER, D., “The dawn of the age of the drones – an Australian privacy law perspective”, UNSW Law Journal 2014, 434-470;
  • CALO, M.R., “The drone as privacy catalyst”, Stanford Law Review Online 12 December 2011;
  • CAVOUKIAN, A., “Privacy by design: the 7 foundational principles”, https://www.ipc.on.ca 2011;
  • CHANG, L., “How easy is it to hijack a drone?”, Digital Trends 2 March 2016;
  • CLARKE, R., “Understanding the drone epidemic”, Computer Law & Security Review 2014, 230-246;

 

  • CLARKE, R., “What drones inherit from their ancestors”, Computer Law & Security Review 2014, 247-262;
  • CLARKE, R. AND MOSES, L.B., “The regulation of civilian drones’ impacts on public safety”, Computer Law & Security Review 2014, 263-285;
  • CLARKE, R., “The regulation of civilian drones’ impacts on behavioural privacy”, Computer Law & Security Review 2014, 286-305;
  • CROPPER, L., “GDPR gets the final seal of approval”, privacylawblog.fieldfisher.com 15 April 2016;
  • CURTIS, S., “Drone laws in the UK – what are the rules?”, The Guardian 18 April 2016;
  • DE BOT, D., “Eye in the sky – Het gebruik van drones en privacy”, Rechtskundig Weekblad 2014-2015, 1362;
  • DE HERT, P. and PAPAKONSTANTINOU, V., “The Council of Europe data protection convention reform: analysis of the new text and critical comment on its global ambition”, Computer Law & Security Review 2014, 633-642;
  • DE HERT, P. and SAELENS, R., “De camerawet: een zoektocht naar een afweging tussen het recht op privacy en het recht op veiligheid”, T. Strafr. 2007, 93-100;
  • DE LOOPER, C., “License plates for drones will make drone operators accountable for their actions”, Tech Times 22 August 2015;
  • DUNLAP, T., “We’ve got our eyes on you: When surveillance by unmanned aircraft systems constitutes a Fourth amendment search”, South Texas Law Review 2009, 173-204;
  • FÄRBER, H.B., “Eyes in the sky & privacy concerns on the ground”, Scitech Lawyer 2015, 6-9;
  • FINN, R.L. and WRIGHT, D., “Unmanned aircraft systems: Surveillance, ethics and privacy in civil applications”, Computer Law and Security Review 2012, 184-194;
  • FINN, R.L., WRIGHT, D., JACQUES, L. and DE HERT, P., “Study on privacy, data protection and ethical risks in civil Remotely Piloted Aircraft Systems operations – final report”, http://ec.europa.eu 2014, 413 p.;
  • FOGEL, R., “CCTV and video surveillance laws in US”, www.smartsign.com 7 December 2011;
  • FRANTZIOU, E., “Further developments in the right to be forgotten: The European Court of Justice’s judgment in case C-131/12, Google Spain, SL, Google Inc v Agencia Espanola de Proteccion de datos”, Human Rights Law Review 2014, 761-777;
  • GLANCY, D.J., “The invention of the right to privacy”, Arizona Law Review 1979, 1-39;
  • GOOLD, B.J., “Surveillance and the political value of privacy”, Amsterdam Law Forum 2009, 1-6;

 

  • GREENLEAF, G., “The influence of European data privacy standards outside Europe: Implications for globalisation of Convention 108?”, International Data Privacy Law 2012, 1-34;
  • GUTWIRTH, S., “Short statement about the role of consent in the European data protection directive”, http://works.bepress.com/serge_gutwirth 2012, 1-3;
  • HERN, A., “Skateboards, drones and your brain: everything got hacked”, The Guardian 11 August 2015;
  • HUSTINX, P., “EU data protection law: the review of Directive 95/46/EC and the proposed general data protection regulation”, https://secure.edps.europa.eu 2013, 1-52;
  • JONES, C., “Drones: the UK debate and its implications for the EU”, EU Law Analysis 28 May 2014;
  • KILKELLY, U., “The right to respect for private and family life: A guide to the implementation of Article 8 of the European Convention on Human Rights”, http://www.coe.int 2001, 1-66;
  • CLERIX, K., “De privacy-lacunes van de camerawet”, Mondiaal Nieuws 13 maart 2014;
  • KOKOTT, J. and SOBOTTA, C., “The distinction between privacy and data protection in the jurisprudence of the CJEU and the ECtHR”, International Data Privacy Law 2013, 222-228;
  • KUIJER, M., “Effective remedies as a fundamental right”, www.ejtn.eu 28 april 2014, 20 p.;
  • KUNER, C., CATE, F.H. et al., “The data protection credibility crisis”, International Data Privacy Law 2015, 161-162;
  • LESWING, K., “Why your drone can’t fly near airports anymore”, Fortune 18 November 2015;
  • LEWIS, P., “CCTV in the sky: Police plan to use military-style spy drones”, The Guardian 23 January 2010;
  • LUYCKX, J., “Sleutelgaten en drones”, Limburgs Rechtsleven 2015, 253-254;
  • LYON, D., “Facing the future: Seeking ethics for everyday surveillance”, Ethics and Information Technology 2001, 171-181;
  • MCBRIDE, P., “Beyond Orwell: The application of unmanned aircraft systems in domestic surveillance operations”, Journal of Air Law and Commerce 2009, 627-662;
  • MCNEAL, G., “Drones and aerial surveillance: considerations for legislators”, Brookings November 2014, 1-34;
  • PALMER, E., “Online Privacy Law: Germany”, https://www.loc.gov 2012;
  • PRATYUSHA, P.L., “Geo-fencing for unmanned aerial vehicle”, International Journal of Computer Applications 2015, 1-7;
  • PRENEEL, B., ROGAWAY, P., RYAN, M.D. and RYAN, P.Y.A., “Privacy and security in an age of surveillance”, drops.dagstuhl.de 2014, 107-123;

 

  • ROBBEN, F., “De wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens: toepassingsgebied en begripsdefinities”, www.frankrobben.be 1994, 1-24;
  • RUDGARD, O., “Should you install CCTV outside your home?”, The Telegraph 22 May 2015;
  • SCHERMER, B., “An eye in the sky: privacy aspects of drones”, Criminal Law and Criminology 20 June 2013;
  • SCHLAG, C., “The new privacy battle: how the expanding use of drones continues to erode our concept of privacy and privacy rights”, Journal of Technology, Law & Policy 2013, 1-22;
  • SIDDIQUE, H., “Home surveillance CCTV images may breach data protection laws, ECJ rules”, The Guardian 11 December 2014;
  • SIMONITE, T., “Drones could make rogue operators accountable”, MIT Technology Review 18 August 2015;
  • ULDALL, R., “Data protection reform – Parliament approves new rules fit for the digital era”, http://www.europarl.europa.eu 2016;
  • VACEK, J., “Big Brother will soon be watching – or will he? Constitutional, regulatory, and operational issues surrounding the use of unmanned arial vehicles in law enforcement”, North Dakota Law Review 2009, 674-692;
  • VAN ALSENOY, B., “The evolving role of the individual under EU data protection law”, ICRI Working Paper 23/2015, 1-35;
  • VERHEYEN, W., “Commercieel gebruik van drones: bedreig(en)de vogels?”, De Juristenkrant 2014, 20;
  • VERHEYEN, W., “Onbemande luchtvaartuigen: Vogelvrij of (nu al) gekooid?”, NJW 2015, 338-347;
  • VOLOVELSKY, U., “Civilian uses of unmanned aerial vehicles and the threat to the right to privacy – An Israeli case study”, Computer Law & Security Review 2014, 306-320;
  • WARREN, S.D. and BRANDEIS L.D., “The right to privacy”, Harvard Law Review 15 December 1890;
  • WASHBOURNE, C.L. and NATH, C., “Civilian drones”, Postnote 2014, 1-5;
  • WESSING, T., “Drones and data”, united-kingdom.taylorwessing.com March 2015;
  • WHITEHEAD, J.W., “Drones over America: Tyranny at home”, The Rutherford Institute 28 June 2010;
  • WRIGHT, D., “Drones: Regulatory challenges to an incipient industry”, Computer Law & Security Review 2014, 226-229;
  • X., “Drone over Heathrow was ‘wingspan away’ from collision with jet”, The Guardian 26 February 2016;
  • X. “Tina Turner’s wedding photographed by drones”, The Huffington Post 8 February 2013;
  • X., “Lufthansa jumbo reports near miss with drone over Los Angeles”, The Guardian 21 March 2016;
  • YUHAS, A., “NSA reform: USA Freedom Act passes first surveillance reform in decade – as it happened”, The Guardian 2 June 2015.

Other

  • Opinion 04/2004 on the processing of personal data by means of video surveillance, Article 29 Data Protection Working Party, 11750/02/EN, WP 89, 11 February 2004, 26 p.;
  • Opinion 08/2015 on applicable law, Article 29 Data Protection Working Party, 0836-02/10/EN, WP 179, 16 December 2010, 34 p.;
  • Opinion 15/2011 on the definition of consent, Article 29 Data Protection Working Party, 01197/11/EN, WP 187, 13 July 2011, 38 p.;
  • Opinion 01/2015 on privacy and data protection issues relating to the utilisation of drones, Article 29 Data Protection Working Party, 01673/15/EN, WP 231, 16 June 2015, 21 p.;
  • Policy department C: citizens’ rights and constitutional affairs, “Privacy and data protection implications of the civil use of drones: in-depth analysis for the LIBE Committee”, PE.519.221, www.europarl.europa.eu, June 2015, 30 p. 

 

 

INTERNET LINKS

Download scriptie (1.16 MB)
Universiteit of Hogeschool
KU Leuven
Thesis jaar
2016
Promotor(en)
Prof. Els Kindt
Thema('s)
Rechten, notariaat en criminologische wetenschappen
Kernwoorden
drones; wetgeving; Verenigd Koninkrijk; Verenigde Staten; België; bewakingsdoeleinden; mobiele camera's