“Rijdend ziekenhuis” belooft snellere behandeling voor beroertes

Een mobile stroke unit van het Duitse Rode Kruis (foto Sciatis)

Wat als je bij een beroerte al meteen in de ziekenwagen een correcte diagnose en behandeling zou krijgen? De mobile stroke unit maakt het mogelijk: deze revolutionaire, aangepaste ziekenwagen belooft een indrukwekkende tijdswinst van 35 tot 45 minuten. Toch is dit succes afhankelijk van heel wat voorwaarden. Werktuigkundig ingenieur Arnout Demarsin (KU Leuven) onderzocht in zijn masterproef de invoering van de MSU in Leuven.

Bij een beroerte is de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen verstoord. Hierdoor sterven hersencellen in sneltempo af en loopt de patiënt permanente hersenschade op, wat dramatische gevolgen kan hebben.

Ongeveer 80% van de beroertes wordt veroorzaakt door een klonter in de hersenslagaderen. Een klonteroplossend middel of, indien nodig, een operatie kan op dat moment levens redden. Maar niet alle ziekenhuizen bieden deze behandelingen aan. Daarom moeten patiënten regelmatig nog van ziekenhuis wisselen, waardoor kostbare tijd verloren gaat.

Ziekenhuis op wielen

De mobile stroke unit of MSU is een gespecialiseerde ziekenwagen die volledig uitgerust is om nog voor aankomst in het ziekenhuis een diagnose te stellen. Hierdoor kan de behandeling met het klonteroplossende middel zelfs al bij de patiënt thuis starten. De patiënt wordt daarna onmiddellijk naar het juiste ziekenhuis gebracht.

UZ Leuven onderzocht de impact van een dergelijke gespecialiseerde ziekenwagen in de omgeving van Leuven. De manier waarop de MSU ingezet wordt, heeft immers een grote invloed op de meerwaarde ervan.

Drieminutenregel

Een eerste horde bleek de drieminutenregel. Demarsin: “Deze werd ingevoerd om lange rijtijden van een ander type ziekenwagen, het paramedisch interventieteam (PIT), te vermijden. Ook de PIT is vrij nieuw op onze wegen en krijgt de voorkeur bij ernstige situaties zonder acuut levensgevaar. Maar er zijn er voorlopig nog niet heel veel van actief, waardoor de PIT soms erg lang moet rijden om de patiënt te bereiken. Daarom is de drieminutenregel in het leven geroepen. Dit houdt in dat een gewone ziekenwagen altijd voorrang krijgt als hij meer dan drie minuten dichter bij de patiënt is.”

“Deze drieminutenregel zou ook gelden voor de nieuwe mobile stroke unit. En dat heeft grote gevolgen: aangezien ziekenwagens zo wijdverspreid zijn over Vlaanderen, zal er bijna altijd wel ergens een ziekenwagen meer dan drie minuten dichter bij de patiënt zijn dan de MSU. De MSU zal dus maar zelden kunnen uitrijden. Een uitzondering maken op de drieminutenregel is daarom essentieel om van de MSU een succesverhaal te maken.”

De 112

Ook belangrijk is de correcte identificering van potentiële beroertes door de noodlijn 112. Het blijkt in de praktijk niet altijd eenvoudig om een beroerte na een kort telefoongesprek te herkennen: slechts 30 tot 40% wordt correct geïdentificeerd. In Berlijn is daarom een vragenlijst ontworpen om de medewerkers hierbij te helpen. Na invoering steeg de herkenningsgraad naar 50 tot 60%. Door deze vragenlijst eerst ook bij ons in te voeren, zal de MSU dus een stuk meer patiënten kunnen helpen.

Gunstige omstandigheden

Hoeveel patiënten de MSU in realiteit kan opvangen, hangt dus af van verschillende factoren. Daarbij denken we aan de drieminutenregel en de efficiëntie van de 112, maar ook bijvoorbeeld aan de organisatie van de bemanning en de werkuren. Demarsin: “In gunstige omstandigheden helpt de MSU tot 35% van alle patiënten met een beroerte. Zijn de omstandigheden niet goed aangepast aan de vereisten, dan is dit slechts 3%. Het voordeel van de MSU wordt dan bijna volledig tenietgedaan. Daarom is het belangrijk om de MSU niet ondoordacht in te voeren.”

De mobile stroke unit heeft het potentieel om de zorg voor patiënten met een beroerte aanzienlijk te verbeteren. En dat is nodig, want de inzet is hoog. Wereldwijd overlijdt ongeveer een derde van de patiënten en blijft nog eens een derde permanent zorgbehoevend. Een beroerte belandt daarmee op de derde plaats in de lijst van de meest voorkomende doodsoorzaken. Iedere dag krijgen gemiddeld 53 mensen in ons land een beroerte.

Patiënten die binnen de 90 minuten de geschikte behandeling krijgen, hebben dubbel zoveel kans om geen blijvende gevolgen van de beroerte over te houden in vergelijking met patiënten die pas na drie uur behandeld worden. Time is brain.

Intussen werd de invoering van de MSU in Leuven goedgekeurd.

Promotoren: prof. dr. ir. L. Pintelon, prof. dr. R. Lemmens, dr. J. Demeestere

Lees de scriptie

Dit artikel verscheen in de herfsteditie van de Vlaamse Scriptiekrant.