“Silke Verhulst ontwikkelt spel rond sociale media voor pubermeisjes

Silke
Verhulst

Volgens experten bestaat er een hechte relatie tussen jongeren, seks en het internet. Pubers ontdekken de wereld via het aftasten van grenzen. Het internet kan hierbij nuttig zijn maar ze kunnen geconfronteerd worden met het heel wat gevaren en uitdagingen.

Bij OBC Espero, de instelling waar een studente SRW  (Silke Verhulst) van UCLL,  vier maanden stage heeft gelopen, hebben ze dit gemerkt. Silke Verhulst was begeleidster in de adolescentenleefgroep waar jongeren, tussen twaalf en 21 jaar, met gedrags-en emotionele problemen, residentieel verblijven. Bij bevraging waar de begeleiders praktijkproblemen ondervonden naar aanleiding van haar bachelorproef vertelden ze haar unaniem dat ze niet weten hoe ze moeten omgaan met de opkomst van sociale media. Ze vonden dat het hoog tijd werd om de jongeren van de leefgroep hierrond te sensibiliseren. De meesten hebben geen besef van wat de gevaren en risico’s kunnen zijn of kunnen niet gepast omgaan met sociale media.

Na een aantal gesprekken en observaties, viel het Silke inderdaad op dat die jongeren veel tijd spenderen op hun smartphone. Naarmate de stage vorderde, ontwikkelden er alsmaar meer problemen rond sociale media. Het probleem vestigt zich vooral bij de meisjes van de leefgroep. Espero wist niet meer zo goed hoe ze dit moesten aanpakken en wat ze konden doen om problemen te voorkomen. Ze vroegen om haar hulp.

“Eerst wou ik preventief werken rond alle mogelijke gevaren en risico’s van mediagebruik”, vertelde de net afgestudeerde student. ‘Omdat dit onderwerp te ruim leek heb ik me in mijn scriptie beperkt tot een korte opsomming van de gevaren en de risico’s, maar het behoort niet tot het onderwerp van dit onderzoek’. “In soberheid en beperking vindt men het ware meesterschap”. Met deze woorden van haar promotor is ze op zoek gegaan naar welk soort risico het meest voorkomt in de leefgroep.

‘Na een bevraging met alle begeleiders heb ik mijn studiedomein kunnen afbakenen en heb ik mijn onderzoek gefocust op het contact hebben met onbekenden op sociale media en sexting’, vertelt de fiere student. Sexting is het sturen van seksueel getinte berichten en/of foto’s via media. De meisjes komen vooral in contact met verschillende jongens op Facebook waarvan ze sommigen nog nooit in levende wijze gezien hebben. Ze vragen aandacht en erkenning via sociale kanalen en worden mogelijks verliefd.

Sexting met verschillende jongens is geen ongewoon fenomeen. De meeste meisjes die in Espero belanden kennen hun grenzen niet en zijn zich niet bewust van bepaalde risico’s zoals: identiteitsfraude, grooming, loverboys en misbruik. Hier volgen een aantal korte concrete situaties uit de leefgroep. Wegens de privacy voor de cliënten gebruiken we hier fictieve namen:

-Lisa praat elke week over een andere jongen. De begeleiding vroeg zich af welke vrienden Lisa allemaal op Facebook heeft. Lisa vertelde dat ze jongens toevoegt die ze niet kent, maar achteraf heeft ze daar wel spijt van want die vallen haar dan lastig met seksueel getinte berichten.

-De moeder van Iris wou haar tablet gebruiken, maar Iris was zich vergeten af te melden op Facebook. Haar moeder zag een chatsessie met een jongen.

Iris heeft op vraag van de man een naaktfoto gestuurd waarop haar gezicht zichtbaar is. De man stuurde ook naaktfoto’s naar haar, hij stond onherkenbaar op de foto. Iris is naar de politie gegaan, de man zou blijkbaar een vals account op Facebook gemaakt hebben.

Dit zijn slechts twee van de vele casussen die zich rond bepaald gedrag op sociale media hebben voorgedaan. ‘Ik wou me focussen op deze problemen. Daarom besloot ik samen met Espero om op een leuke manier de thema’s bespreekbaar te maken’, aldus de studente. Na heel wat overleg is de keuze gevallen op een interactief spel die de meisjes van de leefgroep mediawijzer maakt. De titel van het spel is ‘Social Girls’ geworden. Het spel kan met een groep meisjes gespeeld worden van minimum veertien en maximum achttien jaar. Samen met de begeleiders heeft Silke voor deze leeftijdsafbakening gekozen vermits dit de meest voorkomende leeftijdsgroep is.

 

In het spel wordt vooral de focus gelegd op het kanaal Facebook, omdat dit het populairste kanaal is, zowel  voor de jongeren in het geheel als voor de meisjes uit Espero. De studente is samen met een praktijkorganisatie een probleem aangegaan en het resultaat mag er zijn. Zelf hoopt Silke Verhulst dat ze met haar product door heel Vlaanderen kan gaan om meisjes mediawijzer te maken.

Bijlagen bij de masterproef zijn hier te downloaden: http://bit.ly/2lNYW5E

Bibliografie

Anthoni, S., Inge, V., & Swolfs, E. (2014). Waarheid, durven en trauma: Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen en jongeren. Antwerpen: Uitgeverij Garant.

Arteveldehogeschool; OIAT. (2012). Seks en geweld in digtale media: Handboek voor leerkrachten en jeugdwerkers. Geraadpleegd op 30 januari 2016, van: https://www.saferinternet.at/uploads/tx_simaterials/Seks_en_geweld_in_d…

Brons-Van Der Wellen, S. (2011). Blozen mag: met kinderen praten over seksualiteit. Zoetermeer: Boekencentrum.

Centrum Informatieve Spelen. (sd). Een leer-lekker spel: de basis voor speloloog en spelagoog. Leuven: Centrum Informatieve Spelen.

Centrum Informatieve Spelen. (sd). Het nieuwe leren: Hoepaktgedadaan. Leuven: Centrum Informatieve Spelen.

Child Focus. (sd). Waarom zijn jongeren zo verslingerd aan de sociale netwerken? Geraadpleegd op 23 oktober 2015, van Childfocus: http://www.childfocus.be/nl/preventie/veilig-internetten/ouders/jongere…

Childfocus. (2016). Clicksafe: veilig internetten. Geraadpleegd op 1 februari 2016, van Clicksafe: http://www.childfocus.be/nl/preventie/clicksafe-veilig-internetten

Childfocus. (sd). Een educatief spel over verantwoord internetgebruik. Jungle web.

Childfocus. (sd). Pedagogische tool voor jongeren rond online privacy. I-respect (spel).

Childfocus, & Jongerenwelzijn, V. A. (sd). Slachtoffers van tienerpooiers in Vlaanderen: een exploratief onderzoek. Gedownload op 4 februari 2016, van Childfocus http://www.childfocus.be/nl/slachtoffers-van-tienerpooiers

Childfocus; Gezinsbond. (2016). Veilig online. Geraadpleegd op 5 februari 2016, van Veiligonline: http://www.veiligonline.be/

Childfocus; Sensoa. (2009). Een informatief spel voor 10-12 jarigen over veilig internetgebruik. De juiste click.

Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. (2016). Ik ben jong en ben bewust van mijn privacy. Geraadpleegd op 7 februari 2016, van Ikbeslis: https://www.ikbeslis.be/

De Braeckeleer, N. (2011). Mediawijs: jong en bewust op internet. Sint-Niklaas: Abimo uitgeverij.

de Neef, M., & Knopperts, T. (2012). Lesmodule voor vmbo-leerlingen van 13 tot 15 jaar. Lang leve de liefde: jij en de media. RutgersWPF.

De Roeck, V., Heylen, M., Kerkhof, I., & Verheyen, E. (2009). Atlas van de menselijke levensloop. Leuven: Acco.

Denruyter, J., & Van Dyck, J. (2012, 2013). Mediawijs in het onderwijs: Mediawijze projecten in het secundair en hoger onderwijs.Heverlee: Katholieke Hogeschool Leuven Departement lerarenopleiding.

D'Haenens, L., & Vandoninck, S. (2012). Hoe digitaal geletterd zijn Belgische kinderen en jongeren in vergelijking met leeftijdsgenoten in Europa. Opgeroepen op 5 december 2015, van Kekidatabank: http://www.kekidatabank.be/docs/Onderzoek/Rapport_Resultaten_Kids_Online

Duits, L., & Pedro, D. B. (2013). Meisjes kijken of meisjescultuur in de spiegel. Leuven: Uitgeverij Lannoo Campus.

één: koppen. (2015, december 2). Mag ik je vriend worden? Geraadpleegd op 2 december 2015, van één: http://www.een.be/programmas/koppen/mag-ik-je-vriend-worden

Espero. (2015, september). Informatie voor ouders: charter van rechten en plichten. Gedownload op 26 oktober 2015, van ObcEspero http://www.obc-espero.be/voor-ouders.html

Espero. (2015, mei). Visietekst relaties en seksualiteit.Gedownload op 2 maart 2016, van ObcEspero http://www.obc-espero.be/visieteksten.html

Espero. (sd). Espero. Geraadpleegd op 24 februari 2016, van ObcEspero: http://www.obc-espero.be/

Faché, C. (2015). Profiel van slachtoffers van loverboys. Gedownload op 23 oktober 2015, van vzwzijn: http://www.vzwzijn.be/nieuws/studiedag-loverboys--verslag

Fier. (sd). Expertisemap: Loverboys & seksuele uitbuiting. Rotterdam: Gekregen op vormingsdag van Fier.

Frans, E., & Franck, T. (2013). Reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren. Sensoa Vlaggensysteem (spel). Garant.

Geeraerts, G. (2013). Zorgvuldig omgaan met sociale media. Weliswaar, 20-21.

Genova, M. (2014). Komt een vrouw bij de hacker: hoe je identiteit gestolen kan worden. Just publishers.

Harinck, F. (2013). Basisprincipes praktijkonderzoek. Antwerpen: Garant.

Het Nieuwsblad. (2015). Generatie swipe. Geraadpleegd op 4 december 2015, van Nieuwsblad: http://www.nieuwsblad.be/tag/generatie-swipe

Heyman, R., Daems, A., Baelden, D., & Pierson, J. (2013). Hier vloekt men niet, Facebook ziet alles: sociale netwerken ontrafeld. Leuven: Davids Fonds.

Heyvaert, B. (2015, November 28). Generatie Swipe: Hebben ze nog wel echte vrienden? Het Nieuwsblad, pp. 16-17.

Hofmann, J. B. (2014). Smartwise opvoeden. Baarn: Simplifylife.

Hop, L., & Delver, B. (sd). De wifi-generatie: de jeugd op het mobiele internet. Nationale academie voor media en maatschappij.

I.T.E.R. (sd). Preventie. Geraadpleegd op 2 maart 2016, van Iter-hulp: http://www.iter-hulp.be/index.php?n=67&id=67&taal=N&mnav=B

Ik beslis. (sd). Net op 't net: lespakket over sociale netwerksites en privacy. Gedownload op 28 januari 2016, van: https://onderwijs.ikbeslis.be/lespakketten

Internetsoa. (sd). Lespakket internetsoa. Geraadpleegd op 3 februari 2016, van Internetsoa: http://internetsoa.nl/lespakket.pdf

Jensen, S. (2012). Dag vriend. In S. Jensen, Dag vriend (p. 60). Rotterdam: Lemniscaat.

Jong & Van Zin. (2014). No hate-toolbox. No hate (spel). Jong & Van Zin.

Katholieke Hogeschool Leuven. (2009). Demonstratieles. Spreken rond chatten, internet en stalking. Heverlee: Katholieke Hogeschool Leuven: Departement lerarenopleiding.

Kennisnet. (2016). Mijn kind online. Geraadpleegd op 31 januari 2016, van Mijnkindonline: http://mijnkindonline.nl/

Kennisnet. (sd). Jouw grens, mijn grens. Geraadpleegd op 1 maart 2016, van Socialmediainhetso: http://socialemediainhetso.kennisnet.nl/hoofdstuk/jouw-grens-mijn-grens/

Kompaan en de bocht; We can young; Steunpunt huiselijk geweld. (2016). Sexting = onuitwisbaar. Geraadpleegd op 26 januari 2016, van Onuitwisbaar: http://www.onuitwisbaar.nu/

Link in de kabel. (2016). Jongeren op de digitale brug:Link in de kabel geeft een duwtje in de rug. Geraadpleegd op 10 februari 2016, van Lidk: http://www.lidk.be/

Lopez, M., & Klaassen, E. (2012). Liefde in tijden van Facebook. Bert Bakker.

Maas, P. (2007). Internetkwartet. Internetkwartet (spel). 4Pip.

Mediaraven. (2014). Caspar game. Caspar game. Villa crossmedia.

Mediaraven. (2014). Onderzoeksrapport apestaartjaren 5. Gedownload op 27 februari 2016, van: https://www.apestaartjaren.be/onderzoek/apestaartjaren-5

Mediawijs. (2012). Effectief social media gebruiken in 90 minuten. Amsterdam: Boom Nelissen.

Mediawijs. (2015). Shut your Facebook 2.0: educatief pakket secundair onderwijs. Gedownload op 29 januari 2016, van: https://mediawijs.be/tools/shut-your-facebook-20-educatief-pakket-secun…

Mediawijs. (2016). Kenniscentrum mediawijsheid. Geraadpleegd op 28 januari 2016, van Mediawijs: https://mediawijs.be/

Mediawijs. (2016, januari 28). Moeten we shockeren om te leren? Geraadpleegd op 16 februari 2016, van Mediawijs: https://mediawijs.be/nieuws/moeten-we-shockeren-te-leren

Mediawijs. (sd). Cyberliefde-verliefdheid en sociaalnetwerksites. Geraadpleegd op 4 december 2015, van Mediawijs: http://mediawijs.be/dossiers/dossier-liefde-internet/cyberliefde-verlie…

Mediawijs. (sd). Hoe gaan jongeren om met sociale netwerken? Geraadpleegd op 23 oktober 2015, van Mediawijs: http://mediawijs.be/nieuws/hoe-gaan-jongeren-om-met-sociale-netwerken

Mediawijzer. (2015). Mediawijsheid: de betrouwbare wegwijzer in veilig en slim gebruik van (digitale) media. Geraadpleegd op 30 januari 2016, van Mediawijsheid: https://www.mediawijsheid.nl/

Mediawijzer. (2016). Platform voor mediawijsheid professionals. Geraadpleegd op 7 februari  2016, van Mediawijzer: http://www.mediawijzer.net/

Nederlands jeugdinstituut. (2014). Hun verleden is niet hun toekomst, actieplan aanpak meisjesslachtoffers van loverboys. Gedownload op 3 december 2015, van Nederlands Jeugdinstituut: http://www.nji.nl/nl/Publicaties/Hun-verleden-is-niet-hun-toekomst

Nederlandse ministerie. (2016). Veilig internetten: wat je kan doen en laten. Geraadpleegd op 12 februari 2016, van Veiliginternetten: https://veiliginternetten.nl/

Pardoen, J., & Pijpers, R. (2006). Verliefd op internet: over internetgedrag van pubers. Amsterdam: SWP.

Pijpers, Remco. (2015). Speciale media in het speciaal onderwijs: voor leerlingen van 4 tot 20 jaar. Gedownload op 3 maart 2016, van: http://www.nji.nl/nl/Publicaties/Hun-verleden-is-niet-hun-toekomst

Radio 1. (2015, november 7). Femme de la rue, maar dan online [online video]. Geraadpleegd op 29 januari  2016, van Radio1: http://www.radio1.be/programmas/bonus/femme-de-la-rue-maar-dan-online

Rigter, J. (2013). Handboek ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen. Bussum: Coutinho.

Rutgers WPF. (Rond je seksualiteit). Praten over waarden en normen rond relaties en seksualiteit (spel).

Rutgers. (2016). Kenniscentrum seksualiteit. Geraadpleegd op 29 januari 2016, van Rutgers: http://www.rutgers.nl/

Rutgers Nisso Groep. (2006). Preventieprogramma: seksuele empowerment van meiden. Girls'talk. Rutgers Nisso Groep.

Scharze, K. (2006). Pretty Woman: praktijkvoorbeeld voor de aanpak van meisjesprostitutie. NIZW Jeugd.

Schroeyens, S. (2014-2015). Een wetenschappelijke literatuurstudie. Een optimalisatie van de eerste contacten met slachtoffers van loverboys binnen de psychosociale hulpverlening (eindwerk SRW). UC Leuven-Limburg Departement Sociale School.

Seksueel geweld. (2016). Seksueel geweld. Geraadpleegd op 27 februari 2016, van Seksueelgeweld: http://www.seksueelgeweld.nl/

Seksuele vorming. (sd). Risico's online. Geraadpleegd op 4 december 2015, van Seksuele vorming: http://www.seksuelevorming.nl/risicos-online

Sense. (2016). Can you fix it: Grijp in en bepaal de afloop. Geraadpleegd op  11 februari  2016, van Canyoufixit: http://canyoufixit.sense.info/#/app/front-page

Sensoa. (2016). De jongerensite van Sensoa. Geraadpleegd op 29  januari 2016, van Allesoverseks: http://www.allesoverseks.be/

Sensoa. (2016). Seksuele vorming voor leraars en begeleiders. Geraadpleegd op 25 januari 2016, van Seksuele vorming: http://www.seksuelevorming.be/

Sensoa. (2016). Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. Geraadpleegd op 25 januari  2016, van Sensoa: http://www.sensoa.be/

Sensoa. (sd). Seksueel grensoverschrijdend gedrag jongeren: feiten en cijfers. Geraadpleegd op 3 december 2015, van Sensoa: http://www.sensoa.be/feiten-en-cijfers/seksueel-grensoverschrijdend-ged…

Slegers, M. (2012). Social@Kids: Je kind op sociale media. Nederland: Scriptum.

So Aids Nederland. (2014). Leesbrief: verhalen voor onder je kussen. Geraadpleegd op 4 februari 2016, van: http://www.seksuelevorming.nl/sites/seksuelevorming/files/PDF/lesbrief_…

SoAids. (2016). Welkom bij Sense. Geraadpleegd op 10 februari 2016, van Sense: https://www.sense.info/

sp.a. (2015, feburari 2015). Niet lijdzaam toekijken hoe Facebook ons gebruikt. Geraadpleegd op 23 oktober 2015, van sp.a: http://www.s-p-a.be/artikel/niet-lijdzaam-toekijken-hoe-facebook-ons-ge…

Stichting opvoeding; Ouders online; Mediawijzer. (2016). Media opvoeding. Geraadpleegd op  8 februari 2016, van Mediaopvoeding: http://mediaopvoeding.nl/

Ten Heuw, H. (2015, november 25). De mediawijze professional in een snel veranderende wereld. Geraadpleegd op 22 februari 2016, van Mediawijzer: http://www.mediawijzer.net/de-mediawijze-professional-in-een-snel-veran…

Universiteit Gent. (2014). Spion:Inhoudsrisico's op sociale netwerksites. Gent. Gedownload op 16 februari 2016, van Mediawijs: https://mediawijs.be/tools/lespakket-risicos-sociale-netwerksites

Universiteit van Amsterdam. (2015, januari 29). Sexy selfie van jongeren van invloed op seksueel gedrag en zelfbeeld. Geraadpleegd op 17 februari 2016, van UVA: http://www.uva.nl/nieuws-agenda/nieuws/uva-nieuws/content/persberichten…

Valkenburg, P. (2014). Schermgaande jeugd: over jeugd en media. Prometheus.

Van Braeckel, L. (2013). Internet als vangnet. Weliswaar, 22-23.

Van Coillie, J., Daenens, K., Maton, E., Pelemans, A., Roofthooft, T., Van Bogaert, M., et al. (2014). Horen, zien en schrijven. Brugge: Die Keure.

van Decraen, E. (2009). Connected. Geraadpleegd op 1 februari 2016, van Childfocus: http://www.childfocus.be/sites/default/files/connected_fr_03.pdf

van Decraen, E. (2009, December). Kids in cyberland: een informatief lespakket voor 10 tot 12-jarigen over veilig internetgebruik. Geraadpleegd op 9 februari 2016, van Childfocus: http://www.childfocus.be/sites/default/files/cf_lessenpakket_kic_nl_def…

Van Decraen, E. (2010). Spelen met relaties, seksualiteit en nieuwe media. E-cards. Sensoa

van Dijke, A., & Terpstra, L. (2012). Experimenteergedrag of risicogedrag? In A. Van Dijke, F. Lamers-Winkelman, M. Talhout, T. Linda, S. Werson, & d. W. Amanda, Wie zijn de meiden van Asja? : de gang naar de jeugdprostitutie (pp. 17-35). Amsterdam: Amsterdam.

Van Hecke, J. (2012). Internet als methodiek in de jeugdzorg. Antwerpen: Garant.

Van Hecke, J. (2016). E-hulp Vlaanderen: informatie e-hulp, mediawijsheid en vormingen in Vlaanderen. Geraadpleegd op 24 januari 2016, van e-hulpvlaanderen: http://e-hulpvlaanderen.ning.com/

Vandoninck, S., & Donosco, V. (sd). EU-kids online: Hoe mediawijs zijn onze kinderen? Geraadpleegd op 5 december 2015, van Mediawijs: http://mediawijs.be/dossiers/dossier-mediaopvoeding/eu-kids-online-hoe-…

vzw ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdzorg. (2008). Nieuwe media in de bijzondere jeugdzorg: de spelregels. Gedownload op 28 oktober 2015, van Steunpundjeugdhulp: http://www.steunpuntjeugdhulp.be/?action=onderdeel&onderdeel=312

Vzw Zinloos Geweld. (2011). Een informatief spel over cyberpesten en veilig internet. Vlindernet.

Walrave, M., & Van Ouytsel, J. (2014). Mediawijs online: Jongeren en sociale media. Leuven: Uitgeverij Lannoocampus.

Watzeels, A. (2012, mei). Drie interactieve dramalijnen om seksueel overschrijdend gedrag onder jongeren bespreekbaar te maken. Up2U. Centrum media & gezondheid.

Werson, S., de Wind, A., Talhout, M., & Terpstra, L. (sd). Wie zijn de meiden van Asja? De gang naar de jeugdprostitutie.Amsterdam: SWP.

Wie kies jij? (sd). Geraadpleegd 4 februari 4 2016, van Kenjevrienden: http://kenjevrienden.nu/

Wikipedia. (sd). Observatie-en behandelingscentrum.Geraadpleegd op 28 oktober 2015, van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Observatie-_en_behandelingscentrum

 

Download scriptie (1.28 MB)
Universiteit of Hogeschool
UC Leuven-Limburg
Thesis jaar
2016
Promotor(en)
Ben Nicolai
Thema('s)
Onderwijs
Kernwoorden
spel, pubermeisjes, sensibiliseren, seksualiteit en sociale media