Verandert het Vlaamse huwelijk steeds meer in een Amerikaans televisiehuwelijk?

Kaat

Van Dingenen

‘I now pronounce you husband and wife, you may kiss your bride!’ Iedereen die al eens een Amerikaanse romantische komedie bekijkt, herkent ongetwijfeld deze quote uit de huwelijksceremonie. De bruid en bruidegom staan te stralen onder een wit prieeltje in een schitterend versierde tuin met aan hun zijde een resem bruidsmeisjes in dezelfde jurk en bruidsjonkers strak in het pak. Keer op keer wordt de kijker van Amerikaanse films waar een trouwfeest in voorkomt geconfronteerd met deze typische beelden. Maar welke invloed heeft deze van op televisie gekende huwelijksceremonie nu op de trouwdag in Vlaanderen? Verandert de traditionele Vlaamse trouwdag met andere woorden steeds meer in een Amerikaans televisiehuwelijk met bijhorende rituelen? Dat is de insteek van deze thesis.

Om na te gaan of er een effect is op de trouwdag van wat Vlaamse bruiden in Amerikaanse films zien, baseert dit onderzoek zich op drie ondersteunende theorieën, namelijk de cultivatietheorie, de sociaalcognitieve leertheorie en de exemplification theorie, die kunnen verklaren dat mensen datgene wat ze op televisie zien als voorbeeld gaan gebruiken voor hun eigen opinies en gedrag. De cultivatietheorie gaat er van uit dat het wereldbeeld van televisiekijkers in grote mate bepaald wordt door wat ze op televisie zien. Als kijkers regelmatig een televisiehuwelijk met dezelfde terugkerende kenmerken zien, gaat dit dus beïnvloeden hoe die kijkers denken dat een huwelijk er aan toegaat. De sociaalcognitieve leertheorie stelt dat mensen kunnen leren door het gedrag en de gevolgen van dat gedrag van een sociaal model te observeren en dan ook te imiteren. Als kijkers met andere woorden op televisie zien dat koppels met een huwelijksdag die aan bepaalde kenmerken voldoet daarvan gelukkig worden, zullen ze zelf dit gedrag willen imiteren om zo ook een perfecte trouwdag te hebben. De exemplification theorie tenslotte gaat er van uit dat de herhaaldelijke weergave van concepten in de media er voor zorgt dat televisiekijkers het voorkomen van deze fenomenen overschatten en ook als realistischer gaan beschouwen. Wanneer een televisiehuwelijk dus keer op keer dezelfde kenmerken vertoont, gaan kijkers er van uit dat een huwelijk er zo altijd aan toe gaat en zullen ze voor hun eigen trouwdag dus dezelfde gebruiken gaan overnemen.

Voor deze studie werd er aan de hand van een literatuurstudie gekeken naar welke tradities er gepaard gingen met trouwen in Vlaanderen vanaf het begin van de 18de eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog. Om te weten of het televisiehuwelijk een invloed heeft, is het immers belangrijk te weten hoe er vroeger getrouwd werd. Ten tweede werd er aan de hand van een analyse van enkele populaire films en series waarin een huwelijk voorkomt, gekeken welke de terugkerende kenmerken van het typische Amerikaanse televisiehuwelijk zijn. De zes opvallendste kenmerken waren het gebruik van een wedding planner, het vieren van een vrijgezellenfeest, het dragen van something old, something blue, something borrowed and something new door de bruid, het houden van een huwelijksceremonie in de tuin, het opstellen van de bruidsmeisjes en bruidsjonkers, die bovendien dezelfde outfit dragen, naast de bruid en de bruidegom tijdens de ceremonie en het gooien van het bruidsboeket naar de vrijgezelle dames op het feest door de bruid.

Aan de hand van diepte-interviews met zestien recent getrouwde bruiden werd er dan gekeken of er effectief kenmerken van het televisiehuwelijk terug te vinden waren in hun trouwdag. Er werd gepeild naar het verloop van de trouwdag en vooral naar waar de bruid haar inspiratie voor deze keuzes haalde. Alleen de bruiden werden geïnterviewd, omdat het bewezen is dat het zij het meestal zijn die zich het meest bezighouden met de organisatie van de trouwdag.

Uit de resultaten van deze interviews bleek dat er wel degelijk een invloed is van het Amerikaanse televisiehuwelijk op het verloop van de Vlaamse trouwdag, zoals te verwachten was op basis van de theorie. De respondenten uit de studie baseerden, al dan niet bewust, hun eigen trouwdag voor een deel op het beeld van het huwelijk dat ze voorgespiegeld krijgen door de televisie. De belangrijkste voorbeelden die de respondenten gaven van Amerikaanse gebruiken die ze zelf toepasten zijn : het hebben van een vrijgezellenfeest, het gooien van het bruidsboeket, het dragen van something old, something new, something borrowed en something blue en het houden van de huwelijksceremonie in de tuin. Uit de interviews bleek ook duidelijk dat de bruiden het televisiehuwelijk als belangrijke inspiratiebron gebruikten, zoals blijkt uit volgend citaat:

“Onze ceremonie dat was gepland om dat zo buiten te doen met allemaal witte stoelen en een prieeltje, zoals in de film, op z’n Amerikaans … Da’s altijd zo schoon, hé, in de film, dan wilt ge dat toch ook, hé?” – S.

Ook bij aspecten die vroeger in Vlaanderen ook al voorkwamen, gaven de respondenten soms aan dat ze deze kenden van op televisie. Voorbeelden hiervan zijn de volgorde voor het binnenkomen in de viering en het naar voor begeleiden van de bruid door haar vader.

Als conclusie van deze studie kan dus gesteld worden dat er wel degelijk een invloed is van het Amerikaanse televisiehuwelijk op de Vlaamse trouwdag en dat de media een grote rol spelen in het ideaalbeeld van de bruiloft van de Vlaamse bruid. De respondenten gaven zelfs bij Vlaamse tradities soms aan dat ze het gebruik kenden vanop televisie. Dit kwalitatief onderzoek sluit zich aan bij vele andere studies uit het gebied van de communicatiewetenschappen die bewijzen hoe groot de invloed kan zijn van het dagelijks mediagebruik op de eigen attitudes en gedragingen.

Bibliografie

17th Productions, Alloy Entertainment, CBS Paramount Network Television (Prods.). Schwartz, J., & Savage, S. (Regs.). (2007-..) Gossip Girl [Serie]. USA: Warner Bros. Television Distribution.

Ankaert, L. (2002). Studiedag rond het kerkelijk huwelijk en de huwelijksvoorbereiding in Vlaanderen: rapportering van een onderzoek en reflecties vanuit gezinspastoraal. Rondom gezin, 23(1), pp. 36-45.

Baarda, B., de Goede, J., & Teunissen, M. (2005). Basisboek kwalitatief onderzoek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Prentice Halls.

Baran, S. J. (1976). How TV and film portrayals affect sexual satisfaction in college students. Journalism Quarterly, 53, pp. 468-473.

Bessant, J., & Watts, R. (2007). Sociology Australia. Sidney: Allen and Unwin.

Billiet, J. (2005). De selectie van eenheden: steekproeven. In: Billiet, J., & Waege, H. (Reds.), Een samenleving onderzocht: methoden van sociaal wetenschappelijk onderzoek (p. 181-220). Antwerpen: De Boeck.

Boeckmann, K. (1990). Wirklichkeitsverlust durch Medien. Communications, 15(1/2), pp. 9-20.

Boesmans, A. (z.d.). De hand van je toekomstige vragen. [20.11.2012, Volkskunde Limburg: http://volkskunde-limburg.be/html/zoeken1.asp?item=3&nummer=26].

Bordwell, D., Staiger, J., & Thompson, K. (1985). The classical Hollywood cinema: Film style & mode of production to 1960. Londen: Routledge.

Bright, K., & Crane, D., & Kauffman, M. (Prods.). en Crane, D., & Kauffman, M. (Regs.). (1994-2004). Friends [Serie]. USA: National Broadcasting Channel.

Burgerlijk Huwelijk. (z.d.). In: Stad Antwerpen. [20.11.2012, Stad Antwerpen: http://www.antwerpen.be/eCache/ABE/16/073.Y29udGV4dD04MDMzODgz.html].

Busselle, R. W., & Greenberg, B. S. (2000). The nature of television realism judgments: A reevaluation of their conceptualization and measurement. Mass Communication & Society, 3(2/3), pp. 249-268.

Cauchie, R. (1988). Volksvermaak. In: Top, S. (Red.), Verliefd verloofd getrouwd: huwelijksgebruiken in Vlaanderen en Wallonië vroeger en nu (pp. 75-84). Sint-Niklaas: Agora/Standaard Boekhandel.

Columbia Pictures Corporation, Dee Gee Entertainment & IMF Internationale Medien und Film GmbH & Co Productions (Prods.) en Shankman, A. (Reg.). (2001). The Wedding Planner [Film]. USA: Indies Film Distribution.

Darren Star Productions, Home Box Office & Sex and the City Productions (Prods.) en Star, D. (Reg.). (1998-2004). Sex and the City [Serie]. USA: CBS Television Distribution.

De Bleeckere, S. (2009). The image of marriage as a postmodern drama in cinema. Intams review, 15(1), pp. 3-11.

De Fleurquin, L. (18.01.2012). Zijn doopsels en huwelijken van een rent-a-priest geldig? Kerk en leven, p. 17.

De Jager, J. (2009). Vrijen en trouwen. [11.12.2012, Rituelen en tradities: http://www.jefdejager.nl/trouwen.php].

De Joode, T. (1977). Folklore in het dagelijkse leven. Gewoonten en gebruiken in de lage landen. Alphen aan de Rijn: Sijthof.

De Vos, I. (2000). Survey onderzoek. [11.02.2013, Hogeschool Gent: http://habe.hogent.be/stat/default2.html].

Feldman, S. (2005). Ontwikkelingspsychologie. Amsterdam: Pearson Education Benelux.

Fox 2000 Pictures & Spyglass Entertainment (Prods.) en Fletcher, A. (Reg.). (2008). 27 dresses [Film]. USA: Twentieth Century Fox.

Fox 2000 Pictures & Regency Enterprises (Prods.) en Winick, G. (Reg.). (2009). Bride Wars [Film]. USA: Twentieth Century Fox.

Glasbergen, S. (15.09.2010). Trouwtraditie: kousenband gooien! [09.12.2012, The Perfect Wedding: http://www.theperfectwedding.nl/blog/1106/trouwtraditie-kousenband-gooi…].

Gerbner, G. (1969). Toward 'cultural indicators': The analysis of mass mediated message systems. AV Communication Review, 6, pp. 85-108.

Gerbner, G., & Gross, L. (1976). Living with television: the violence profile. Journal of communication, 26, pp. 173-199.

Gerbner, G. (1998). Cultivation analysis: an overview. Mass communication and society, 1(3/4), pp. 175-194.

Hawkins, R.P., & Pingree, S. (1982). Television’s influence on social reality. In Pearl, D., Bouthilet, L., & Lazar, J. (Red.), Television and behavior: Ten years of scientific progress and implications for the eighties (pp. 224-247). Washington, DC: U.S. Government Printing Office.

Hawkins, R.P., & Pingree, S. (1990). Divergent psychological processes in constructing social reality from mass media content. In: Signorielli, N., & Morgan, M. (Reds.) Cultivation Analysis: new directions in media effects research (pp. 35-50). Newbury Park: Sage.

Hijmans, E., & Kupyer, M. (2007). Het halfopen interview als onderzoeksmethode. In Lucassen, P.L. & Oldelartman, T.C. (Reds), Kwalitatief onderzoek: praktische methoden voor de medische praktijk (pp. 43-50). Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

Hirsch, P. M. (1981). The ‘scary’ world of the nonviewer and other anomalies: a reanalysis of Gerbner et al.’s findings on cultivation analysis. In: Cleveland Wilhoit (Red.) Mass communication yearbook nr. 3 (pp. 369-673). London: Sage publications.

Huwelijksrituelen. (15.03.2009). In: Mens en gezondheid. [19.11.2012, Mens en gezondheid: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/relatie-en-huwelijk/33420-tradities…].

Jacobs, L. (1988). Rituelen voor en na het huwelijk. In: Top, S. (Red.), Verliefd verloofd getrouwd: huwelijksgebruiken in Vlaanderen en Wallonië vroeger en nu (pp. 60-66). Sint-Niklaas: Agora/Standaard Boekhandel.

James, L. (1995). Wedding Ceremony. [25.02.2013, Celebrate intimate weddings: http://www.celebrateintimateweddings.com/ceremony1.html].

Johnson, K., & Holmes. (2009). Contradictory messages: a content analysis of hollywood-produced romantic comedy feature films. Communication quarterly , 57(3), pp. 352-373.

Kluveld, A. (2007). De laatste keer: Traditie, betekenis en verbeelding van de bachelor party. Armada, 47, pp. 61-68.

Koninklijke federatie van het Belgisch Notariaat. (z.d.). Wettelijke huwelijksvoorwaarden. [26.11.2012, Portaal Belgium.be: http://www.belgium.be/nl/familie/koppel/huwelijk/voorwaarden/]

Kustermans, K. (2003). Wij gaan trouwen. Tielt: Lannoo.

Lauvrijs, B. (2007). Een wereld vol bijgeloof. Van abracadabra tot de zwarte kat. Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

Leenaarts, B. (28.05.2012). Rozeblaadjes uitstrooien op je bruiloft. [07.12.2012, The Perfect Wedding: http://www.theperfectwedding.nl/blog/1838/rozenblaadjes-strooien-bruilo…].

McDonough, C. (20.01.2012). Real Catholics don’t get married outside. [09.12.2012: The Huffington Post: http://www.huffingtonpost.com/cara-mcdonough/real-catholics-dont-get-m_…].

McGhee, P., & Fruch, T. (1980). Television viewing and the learning of sex-role stereotypes. Sex roles, 6(2), pp. 179-188.

McIntyre, K. (z.d.) History of the white wedding dress. [27.11.2012, From times past: http://www.fromtimespast.com/wedding.htm].

McQuail, D. (2002). McQuail’s reader in mass communication theory. London: Sage Publications.

Morgan, M., & Signorielli, N. (1990). Cultivation analysis: Conceptualization and methodology. Newbery Park, CA: Sage.

Mortelmans, D. (2007). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.

Nabi, R.L., & Sullivan, J.L. (2001). Does television viewing relate to engagement in protective action against crime ? A cultivation analysis from a theory of reasoned action perspective. Communication Research, 28 (6), pp. 802-825.

New Line Cinema, BenderSpink & Spring Creek Productions (Prods.) en Luketic, R. (Reg.). (2005). Monster-in-Law [Film]. USA: New Line Cinema.

New Line Cinema, Tapestry Films & Avery Pix (Prods.) en Dobkin, D. (Reg.). (2005). Wedding Crashers [Film]. USA: Metropolitan Filmexport.

Nikken, P. (2010). Kinderen en film: zorg of zegen? Kind en adolescent, 31(6), pp. 51-61.

Peeters, K.C. (1962) Het Vlaamse volksleven. Hasselt: Heideland.

Pingree, S., & Hawkins, R. (1981). U.S. Programs on Australian television: the cultivation effect. Journal of communication, 31, pp. 97-105.

Plochg, T., & van Zwieten, M.C.B. (2007). Kwalitatief onderzoek. In: Plochg, T., Juttmann, R.E., Klazinga, N.S., & Mackenback, J.P. (Reds.), Handboek gezondheidszorgonderzoek (pp. 77-87). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Rock, P. (1975). Vrijen en trouwen in de kunst. Tielt: Lannoo

Scheurs, M. (2006). Autonomie, een humanistisch pleidooi. Filosofie en praktijk, 27(2/3), pp. 1-13.

Schulz, W. (1989). Massenmedien und die Realität, die ‘Ptolemaïsche’ und die ‘Kopernikanische’ Auffassung. Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie, 30, pp. 135-149.

Schutz, A., & Luckmann, T. (1974). The structure of the life-world. London: Heinemann.

Segrin, C., & Nabi, R. L. (2002). Does television viewing cultivate unrealistic expectations about marriage? Journal of Communication. 52(2), pp. 247-263.

Shanahan, J., & Morgan, M. (1999). Television and its viewers. Cultivation theory and research. Cambridge: University Press.

Shapiro, J, & Kroeger, L. (1991). Is life just a romantic novel? The relationship between attitudes about intimate relationships and the popular media. The American journal of family therapy, 19(3), pp. 226-236.

Signorielli, N. (1991). Adolescents and ambivalence toward marriage: a cultivation analysis. Youth society, 23, pp. 121-149.

Smit, M., & Verdonschot, S. (2010). Onderzoeksvragen die bijdragen aan leren en verandering. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Sniezek, T. (2005). Is it our day or the bride’s day? The division of wedding labor and its meaning for couples. Qualitative sociology, 28(3), pp. 215-234.

Spence, P., Westerman, D., & Lachlan, K. (2009). Telepresence and the exemplification effects of disaster news. Communication studies, 60(5), pp. 542-557.

Strouken, I. (2009). Bruidsuikers en wittebroodsweken: Over het huwelijk. Zwolle: Waanders Uitgevers.

Top, S. (1977). Huwelijksgebruiken in Brabant. Brussel: Universitaire faculteiten Sint-Aloysius.

Valkenburg, P. (2008). Beeldschermkinderen: theorieën over kind en media. Amsterdam: Boom.

Van de Walle, R. (1988). Enkele folkloristische aspecten van het huwelijk in Vlaanderen. In: Top, S. (Red.), Verliefd verloofd getrouwd: huwelijksgebruiken in Vlaanderen en Wallonië vroeger en nu (pp. 29-40). Sint-Niklaas: Agora/Standaard Boekhandel.

Van den Berg, M. (1988). Vrijen en trouwen in de Vlaamse literatuur. In: Top, S. (Red.), Verliefd verloofd getrouwd: huwelijksgebruiken in Vlaanderen en Wallonië vroeger en nu (pp. 99-114). Sint-Niklaas: Agora/Standaard Boekhandel.

Van den Bulck, J. (1996). Kijkbuiskennis [Doctoraatsthesis]. Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.

Vandenbroeke, C. (1986). Vrijen en trouwen: van de middeleeuwen tot heden. Brussel: Elsevier.

Vandersmissen, M. (20.03.2001). Interview: Rent-a-priest van Rudy Borremans en Norbert Bethune bestaan een jaar. [03.04.2013: De Standaard Online: http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DST20032001_010].

Veelgestelde vragen over het huwelijk (z.d.). In: Gezinspastoraal. [03.04.2013, Gezinspastoraal: http://www.gezinspastoraal.be/293/#vraag_23].

Verduin, T. (11.10.2002). Vrijwillige steekproef. [11.02.2013, Universiteit Leiden: Een lexicon van methoden en technieken termen uit de propedeutische fase, http://www.leidenuniv.nl/fsw/psychologielexicon/index.php3-c=56.htm].

Verlinden, A. (2009). Rites of passage in an individual society: Personal wedding rituals in Flanders. Intams review, 15(1), pp. 37-43.

Vincke, J. (1999). Sociologie: een klassieke doch hedendaagse inleiding. Gent: Academia Press

Vissers, P. (28.02.2012). Vrouw vraagt man op schrikkeldag. [20.11.2012, Trouw.nl: http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/3206221/2…].

Wallace, C. (2004). All dressed in white: The irresistible rise of the American wedding. Essex: Penguin Books.

Ward, L. (2002). Does television exposure affect emerging adults‘ attitudes and assumptions about sexual relationships? Correlation and experimental confirmation. Journal of youth and adolescence, 31, pp. 1-15.

Warner Bros. Pictures, Legendary Pictures & Green Hat Films (Prods.) en Philips, T. (Reg.). (2009). The Hangover [Film]. USA: Warner Bros. Pictures.

Wexman, V. (1993). Creating the couple: Love, marriage and Hollywood performance. New Jersey: Princeton University Press.

Williams, D. (20.07.2007). Something old, new, borrowed and blue. [09/12/2012, Yahoo! Voices: http://voices.yahoo.com/wedding-traditions-ideas-something-old-borrowed…].

Zillmann, D. (1999). Exemplification theory: Judging the whole by some of its parts. Media & Psychology, 1, pp. 69-94.

Zillmann, D. (2002). Exemplification theory of media influence. In: Bryant, J., & Zillmann, D. (Reds.), Media effects: Advances in theory and research (pp. 19–41). Mahwah, NJ: Erlbaum