SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
Brongebruik bij de Vlaamse commerciële en openbare omroep omtrent de berichtgeving over de Arabische Lente van 2011
Rebeca
De Dobbelaer
Televisiejournaals mijden sociale media tijdens Arabische Lente
Journalisten maakten bitter weinig gebruik van sociale media tijdens de berichtgeving over de Arabische onlusten van 2011. Dat schrijft een studente van de Universiteit Antwerpen in haar masterproef. Een derde van het materiaal dat de Vlaamse omroepen gebruikten om de conflicten in beeld te brengen was gedeeltelijk van burgers afkomstig. Slechts in zes gevallen was er sprake van nieuwsitems die volledig op basis van burgertips werden opgesteld.
Dat de sociale media een belangrijke rol speelden in de Arabische conflicten werd in de Belgische pers al snel als gemeengoed beschouwd. Via Facebook en Twitter slaagden activisten erin de Westerse media te bereiken. Wantoestanden werden aangeklaagd en Youtube-beelden brachten duidelijkheid. Journalisten maakten hier op het eerste zicht gretig gebruik van en te pas en te onpas verschenen wazige beelden van mobiele telefoons in het nieuws.
Onderzoek aan de Universiteit Antwerpen wijst nu echter op het tegendeel. Aan de hand van een inhoudsanalyse van 238 nieuwsitems tussen januari en maart 2011 onderzocht Rebeca De Dobbelaer, studente communicatiewetenschappen, het journalistieke brongebruik van VRT en VTM. Daaruit volgde de overdonderende conclusie dat de Arabische revolutie als sociale mediarevolutie te nuanceren valt. Het merendeel van het beeldmateriaal en schriftelijke informatie werden door de Vlaamse omroepen nog steeds bij persagentschappen gehaald. Vooral Reuters bleek daarin een relevante bron. Ook CNN en BBC leverden beelden van de conflicten. Sociale media werden in een derde van de gevallen gebruikt, maar waren slechts in zes gevallen de enige bron.
Diepte-interviews met enkele professionele buitenlandjournalisten spraken deze gegevens echter tegen. Zij stelden net dat ze het gebruik van sociale media als bron sterk aanmoedigden. “Journalistiek moet meegaan met zijn tijd”, meldden ondermeer Roel Pennemans (VRT) en Patrick Van Gompel (VTM). Ze benadrukten het belang van sociale media voor de lokale bevolking maar ontkenden dat in de journaals amper naar deze media werd omgekeken. Wel verklaarden ze dat ze wantrouwen koesterden tegenover niet-klassieke bronnen als sociale media. “Betrouwbaarheid vormt een groot probleem”, klonk het bij Inge Vrancken (VRT). “Ongeacht de intentie van de burgers, beelden op Youtube zijn bijna altijd gekleurd, er zit een bepaalde ideologie achter. De bedoelingen zijn goed, maar de informatie kent zijn vertekeningen”.
Diepte-interviews spraken geregeld de inhoudsanalyses tegen. Desondanks is de conclusie hard. De sociale media waren belangrijk om de belangstelling van de Westerse pers naar de Arabische regio te trekken, maar als zelfstandige bron is hun aandeel verwaarloosbaar in de Vlaamse televisiejournaals. Journalistiek blijft zelfs in tijden van bloei voor sociale media een business as usual waarbij bronnenhiërarchie vooraan staat. Reuters, CNN en BBC zorgen ervoor dat Facebook, Twitter en Youtube moeten wijken.
Bibliografie
Abu-Fadil, M. (2011). Media Live up to Name as Game Changers in Spreading Arab Revolutions. Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 74-79.
Aday, S., Farell, H., Linch, M., & Sides, J. (2010). Blogs and Bullets: New Media in Contentious Politics: United States Institute of Peace Report. Peaceworks, 6 (7), 9-45.
Aiello, S. (2011). The Facebook-Revolution: Internet, Social Media and the Globalization of Conflicts in the Middle East. Geraadpleegd in Oktober, 2011, via University of Herzliya, The Interdisciplinary Center of Herzliya, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1809668
Allan, S. (2011). News Culture. Buckingham, McGraw Hill Open University Press.
Allan, S., & Zelizer, B. (2011). Rules of Engagement: Journalism and War. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War: Journalism in Wartime (p. 3-22). London & New York, Routledge.
Atton, C. (2002). Alternative Media. Sage Publications, London.
Bailey, O.G., Cammaerts, B. & Carpentier, N. (2008). Understanding Alternative Media. McGraw Hill Open University Press, Berkshire/England.
Barkho, L. (2010). News from the BBC, CNN and Al-Jazeera: How the Three Broadcasters Cover the Middle-East. Cresskill New Jersey, Hampton Press Inc.
Bhuiyan, S. (2011). Social Media and its Effectiveness in the Political Reform: Movement in Egypt. Middle East Media Educator, 1 (1), 14-20.
Blanken, H. (2009). Media Mores: Over Digitale cultuur, Bloggende Burgers en Journalistieke Ethiek. Amsterdam/Antwerpen, Atlas Uitgeverij.
Boyd-Barrett, O. (2011). Understanding: the Second Casualty. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War: Journalism in Wartime (p. 23-42). London & New York, Routledge.
Bruns, A. (2005). Gatewatching: Collaborative Online News Production. New York, Peter Lang Publishing.
Burns, T. (1970). Part Two: Communications, organisations and communicators: Chapter 1: Public Service and Private World. In J. Tunstall, Media Sociology (p. 135- 157). Constable, London.
Carruthers, S. L. (2000). The Media at War: Communication and Conflict in the Twentieth Century. New York, St-Martin’s Press.
Centrum voor Informatie over de Media. (2011). Jaarverslag CIM 2011. Geraadpleegd in April, 2012, via: http://cim.be/downloads.php?files=cim_rapport2011_nl.pdf
Corten, M., Opgenhaffen, M. & d’Haenens, L. (2011). Nieuwsvaardig: Journalistieke Competenties in Vlaanderen: een Crossmediale Competentiematrix. Leuven, Uitgeverij Lannoo.
De Swert, K. & Hooghe, M. (2007). De Kerk in het Midden. Objectiviteit en Woord/Wederwoord in Vlaams Televisienieuws. In M. Hooghe, K. De Swert & S. Walgrave (Eds.), Kwaliteit van het Nieuws (p. 101-114). Leuven, Uitgeverij Acco.
Duncombe, C. (2011). The Twitter Revolution? Social Media, Representation and Crisis in Iran and Lybia. Geraadpleegd in Oktober, 2011, via University of Queensland (Australia), School of Political Science and International Studies: http://law.anu.edu.au/COAST/events/APSA/papers/151.pdf
El Amrani, I. (2011). What Kind of Transition for Egypt? Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 145-153.
Galtung, J., & Ruge, M. (1970). The Structure of Foreign News. The Presentation of the Congo, Cuba and Cypris Crisisin For Foreign Newspapers. In J. Tunstall (Eds.), Media Sociology (p. 259-298). University of Illinois Press.
Gans, H. (1979). Deciding What’s News. New York, Pantheon Books.
Gans, H. (2003). Democracy and the News. Oxford University Press.
Gündüz, U. (2011). Social Media and Globalization: the Case of Facebook and Twitter. In C. Mesaros (Eds.), Knowledge Communication: Transparency, Democracy and Global Governance (p. 49-56). Romania, West University of Timisaora Press.
Hermida, A. (2010a). Twittering the News: the Emergence of Ambient Journalism. Journalism Practice, 4 (3), 297-308.
Hermida, A. (2010b). From TV to Twitter: How Ambient News Became Ambient Journalism. Media/Culture Journal, 13 (2), 30-36.
Hijmans, E. & Wester, F. (2006). De Kwalitatieve interviewstudie. In F. Wester, K. Renckstorf & P. Scheepers (Eds.), Onderzoekstypen in de Communicatiewetenschap (p. 507-531). Alphen aan den Rijn, Kluwer.
Joye, S. & Biltereyst, D. (2007). All Quiet on the…? Een Analyse van het Buitenlandaanbod van VRT en VTM. In M. Hooghe, K. De Swert & S. Walgrave (Eds.), Kwaliteit van het Nieuws (p. 71-84). Leuven, Uitgeverij Acco.
Kadragic, A., (2011). Analyzing Journalism, PR, Content Creation in the Arab world. Middle East Media Educator, 1 (1), 102-106.
Kaplan A. M., & Haenlein M. (2010). Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media. Business Horizons, 53 (1), 59-68.
Khoury, D. (2011). Social Media and the Revolutions: How the Internet Revived the Arab Public Sphere and Digitalized Activism. Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 80-85.
Kwak, H., Lee, C., Park, H., & Moens, S. (2010). What is Twitter: a Social Network or a News Media? Geraadpleegd in Oktober, 2011, via New York ACM, 19th International Conference on World Wide Web (p. 591-600): http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1772751
Luyendijk, J. (2006). Het zijn net mensen: beelden uit het Midden-Oosten. Uitgeverij Podium, Amsterdam.
Matheson, D. (2004). Weblogs and the Epistemology of the News: Some Trends in Online Journalism. New Media and Society, 6 (4), 443-468.
McLaughlin, G. (2002). The War Correspondent. London, Pluto Press.
Messner, M., Linke, M., & Eford, A. (2011). Shoveling Tweets: an Analysis of the Micro-Blogging Engagement of Traditional News Organizations. Geraadpleegd in Oktober, 2011, via Texas University, School of Mass Communications: http://online.journalism.utexas.edu/2011/papers/Messner2011.pdf
Mnasri, C. (2011). Tunesia: The People’s Revolution. International Socialism, 130, 19-26.
Morrison, D.E. & Tumber, H. (1995). Section 6: Media occupations and professionals: Chapter 40: Journalists at war. In O. Boyd-Barrett & C. Newbold, Approaches to media, a reader (p. 313-318). Arnold, London.
Mortelmans, D. (2009). Handboek Kwalitatieve Onderzoeksmethoden. Leuven, Uitgeverij Acco.
Owais, R. (2011). Arab Media during the Arab Spring in Tunisia and Egypt: Time for Change. Middle East Media Educator, 1 (1), 9-13.
Papacharissi, Z., & de Fatima Oliveira, M. (2011). The Rhythms of News Storytelling on Twitter: Coverage of the January 25th Egyptian uprising on Twitter. Geraadpleegd in September, 2011, via University of Illinois-Chicago, Department of Communication website: http://tigger.uic.edu/~zizi/Site/Research_files/RhythmsNewsStorytellingTwitterWAPORZPMO.pdf
Rantanen, T. (2011). European News Agencies and their Sources in the Iraq War Coverage. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War:Journalism in Wartime (p. 301-314). London & New York, Routledge.
Robinson, P. (2011). Researching US Media-State Relations and Twenty-First Century Wars. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War: Journalism in Wartime (p. 96-112). London & New York, Routledge.
Samad, A. Z., & Mohamadieh, K. (2011). The Revolutions of the Arab Region: Socio-Economic Questions at the Heart of Successful Ways Forward. Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 112-118.
Sangani, K. (2011). Revolution 2.0: What Role did Social Media and Capable Devices Have on the Ongoing Events in the Middle East? Engineering and Technology, 8, 88-92.
Tapas, R. (2011). The 'Story' of Digital Excess in Revolutions of the Arab Spring . Journal of Media Practice, 12 (2), 189-196.
Traboulsi, F. (2011). Revolutions Bring Down Ideas as Well! Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 14-21.
Tumber, H. (2011). Prisoners of News Values? Journalists, Professionalism and Identification in Times of War. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War: journalism in Wartime (p. 190-205). London & New York, Routledge.
Van Heeswijk, E. (2007). Journalistiek & Internet: Onderzoek 2002-2007: Technofielen of digibeten? Apeldoorn/ Antwerpen, Het Spinhuis.
Wall, M. (2005). Blogs of War? Weblogs as News. Journalism: Practices and Theories, 6 (2), 153-172.
Wester, F. & van Selm, M. (2006). Inhoudsanalyse als Systematisch-Kwantificerende Werkwijze. In F. Wester, K. Renckstorf & P. Scheepers (Eds.), Onderzoekstypen in de Communicatiewetenschap (p. 121-151). Alphen aan den Rijn, Kluwer.
Zelizer, B. (2011). When war is Reduced to a Photograph. In S. Allan & B. Zelizer (Eds.), Reporting War: Journalism in Wartime (p. 115-135). London & New York, Routledge.
Zurayk, R. (2011). Feeding the Arab Uprisings. Perspectives: Political Analysis and Commentary from the Middle East, 2, 119-125.
