Zoë De Corte, genomineerde EOS-prijs 2016

Wie de EOS-prijs 2016 wint, wordt onthuld op de uitreiking van de Vlaamse Scriptieprijs op 20 december. In aanloop naar de uitreiking laten we de kandidaten zich even voorstellen. Vandaag: Zoë De Corte, Master in de Biologie (UGent).

Zoë De Corte (Master in de Biologie - UGent)
Scriptie "Population genomic analysis of a parallel wolf spider radiation from the Galápagos"

"Bij het lezen van het thesisonderwerp ‘De evolutie van Wolfspinnen op de Galapagos’ waande ik me direct in de voetstappen van Darwin. Het enige minpunt: de thesis was zonder een trip naar de Galapagos-eilanden. Het onderzoek gebeurde in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel.

Scriptie
"Op eilandengroepen zoals Galapagos of Hawaii zie je vaak een bijzonder fenomeen. De verschillende eilanden van zo’n archipel herbergen dikwijls een vrijwel identieke set aan soorten. Dat patroon zou niet verwonderlijk zijn als die soorten ooit van het ene eiland naar het andere waren gemigreerd. Maar verschillende studies hebben aangetoond dat de uiterlijk sterk verschillende soorten die op hetzelfde eiland leven, soms elkaars nauwste verwanten zijn. Dit suggereert dat evolutie twee keer hetzelfde kan opleveren op verschillende plaatsen. Is evolutie wel zo willekeurig als we denken? Wat zou er gebeuren als we de tijd terugdraaiden en evolutie opnieuw lieten afspelen? Door naar parallelle radiaties op eilandengroepen te kijken, kunnen we antwoorden geven."

"Ik heb aan de hand van het genoom de parallelle radiatie van Wolspinnen op de Galapagos onderzocht. In de laaglanden leven nachtactieve soorten die je herkent aan hun lichte kleur. De soorten die we op de hoogste toppen van de verschillende eilanden vinden zijn helemaal donker. Op een aantal eilanden vinden we zowel een kust- als hooglandsoort."

"Verwantschappen over het hele genoom bevestigden de hypothese dat soorten van hetzelfde eiland, die uiterlijk heel verschillend zijn, heel nauw aan elkaar verwant zijn. Een opmerkelijke vaststelling bij dit genoomonderzoek is dat uitwisseling van genen zowel tussen soorten binnen een eiland als tussen eilanden een frequent voorkomend fenomeen is. Hierdoor kunnen adaptieve genen die al selectie hebben ondergaan, zich verspreiden over de archipel. Dit heeft een grote invloed op de patronen die kunnen worden waargenomen en op het onderliggende mechanisme van parallelle evolutie. De evolutionaire geschiedenis van de soorten wordt hierbij beter niet voorgesteld als één algemene verwantschapsboom, maar eerder als een complexe verzameling van verschillende verwantschappen."

"Deze bevindingen tonen aan dat eilandradiaties veel complexer zijn dan voorheen verondersteld werd. De evolutionaire geschiedenis van de soorten wordt hierbij beter niet voorgesteld als één algemene verwantschapsboom, maar eerder als een complexe verzameling van verschillende verwantschappen. Dit soort fundamenteel onderzoek is essentieel om de onderliggende mechanismen van evolutie te begrijpen en zo de vraag hoe herhaalbare evolutie is, op te lossen. De wolfspinnen van de Galapagos laten alvast zien dat evolutie niet zo willekeurig en toevallig is als vaak wordt aangenomen."

Lees meer "Evolutie, meer dan een loterij?"

Scriptie schrijven
"Bij het lezen van het thesisonderwerp ‘De evolutie van Wolfspinnen op de Galapagos’ waande ik me direct in de voetstappen van Darwin. Ik tekende dan ook graag op dit onderwerp in. Het gaf mij de mogelijkheid om met de nieuwste technieken om DNA te sequeneren (Next Generation Sequencing) te werken en als kers op de taart, kreeg ik er het bio-informatica plezier dat nodig is om deze data te verwerken nog bij. Eén klein (of groot) minpuntje moet ik wel vermelden, het was exclusief een trip naar de Galapagos... Maar mijn keuze was dus snel gemaakt."

"Mijn promotor en co-promotor werken in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, dus heb ik mijn voornaamste uren hier doorgebracht. Ik kan niet meer op mijn handen tellen hoe vaak ik het museum als kind heb bezocht, dus ik vond het best wel cool om hier mijn thesis te komen schrijven. Het instituut is perfect hetgeen je verwacht van een oud wetenschapsgebouw, mooie houten meubels, een marmeren traphal en een vergaderzaal waar precies Harry Potter les had in Zweinstein, en vast nog veel niet ontdekte schatten. Mijn bureau was op het verdiep entomologie en elke week waren er dan ook nieuwe dozen met opgezette vlinders om te bewonderen in de gang. Een privé-rondleiding in het vivarium en de collecties waren ook zeer mooi meegenomen. Maar het belangrijkste was wel de leuke collega’s, die zorgden voor entertainment tijdens de lunchpauze."

"Het labowerk voor dit soort onderzoek is redelijk beperkt dus dat nam maar een aantal weken in beslag. Eens de data beschikbaar was begon het echte werk, namelijk het analyseren van 215 miljoen sequenties of 23 biljoen baseparen. Het is natuurlijk onmogelijk om een dataset van deze grote handmatig te bewerken en analyseren. Dus mocht ik op de mysterieuze en befaamde supercomputer van de UGent werken. Het uitpluizen van nieuwe programma’s vond ik zeer plezant, van de onderliggende theorie tot ze werkelijk aan de praat krijgen. Het was bijzonder interessant wanneer de resultaten toch anders waren dan hetgeen we op voorhand verwachtten. Maar dit maakt het uiteraard bijzonder interessant en doet je er extra over nadenken."

"Alles samengevat, deze thesis was enorm leuk en leerrijk om te maken en de wolspinnen hebben mijn hart gestolen. Die wolfspinnen, het is toch een geval apart, maar ik vind ze alvast fantastisch!"

Leven na de scriptie
"Ik kreeg na het afstuderen de mogelijkheid om nog een paar maanden verder te werken aan mijn resultaten om hiermee een publicatie te schrijven. Waarbij we de aanbevelingen die ik had gedaan in mijn thesis hebben toegepast. We hebben alle DNA-stalen nogmaals gesequeneerd, waarbij we een betrouwbare dataset hebben gekregen en nog aanvullende analyses gedaan. Sinds kort ben ik aangenomen als nieuw lid binnen het JEMU (Joint Experimental Molecular Unit) in het Afrikamuseum."