SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
Onthuld: de publieke communicatiestrategieën van vluchtelingenorganisaties.
David
Ongenaert
Hoe vluchtelingenorganisaties proberen solidariteit te creëren voor vluchtelingen
Onthuld: de publieke communicatiestrategieën van vluchtelingenorganisaties
Onze aardbol wordt momenteel geconfronteerd met één van de grootste vluchtelingencrisissen ooit. Tegenwoordig heerst in een toenemend aantal landen evenwel een negatieve beeldvorming rond vluchtelingen. Vluchtelingenorganisaties proberen dan ook met publieke communicatie, zoals persberichten, de publieke opinie positief om te buigen. Over hoe dat concreet gebeurt, is evenwel weinig geweten in de buitenwereld. Daarom onderzocht deze thesis diepgaand welke strategieën vluchtelingenorganisaties gebruiken in hun publieke communicatie.
David Ongenaert
65,3 miljoen. Zoveel mensen waren eind 2015 volgens de Verenigde Naties wereldwijd op de vlucht, in hun eigen land of daarbuiten. Dat is het hoogste aantal sinds de vluchtelingencrisis van de Tweede Wereldoorlog. Vluchtelingenorganisaties spelen dan ook een essentiële rol in de bescherming van en hulpverlening aan vluchtelingen. Niettemin dragen staten volgens internationale wetgeving de hoofdverantwoordelijkheid rond vluchtelingenbescherming. Ook in de praktijk spelen nationale overheden dikwijls een dominante rol: ze verlenen asiel en vormen belangrijke financiële donoren van vluchtelingenorganisaties. Wereldwijd werden diverse landen de laatste decennia echter terughoudender om samen te werken rond vluchtelingenbescherming en/of verstrengden ze hun asielbeleid.
Een negatieve perceptie rond vluchtelingen
Aan de oorzaak daarvan liggen diverse socio-culturele, economische en politieke zaken die een negatieve publieke opinie rond vluchtelingen creëren en botsen met belangen van overheden. Zo percipieert men binnen gastlanden vluchtelingen vaak als economische migranten, erg kostelijk, bedreigend voor de lokale samenleving en economie, crimineel of zelfs als potentiële veiligheidsrisico’s. Nieuwsmedia ondersteunen deze negatieve publieke opinie vaak door vluchtelingen als fundamenteel tegenstrijdige figuren voor te stellen. Zo worden vluchtelingen tegelijkertijd als ‘slachtoffers’ van een politiek conflict en als ‘gevaren’ voor westerse samenlevingen afgebeeld.
Dat staat in groot contrast met beeldvorming rond vluchtelingen van nog niet zo lang geleden. Tijdens de Koude Oorlog en in de jaren 1990 beschouwde men vluchtelingen dikwijls als respectievelijk voorstanders van vrijheid en oorlogsslachtoffers die bovendien internationale interventies in dictaturen legitimeerden. Het huidige negatieve vluchtelingenklimaat zet evenwel vaak aan tot vreemdelingenhaat en etnisch getinte aanvallen en verhoogt de populariteit van extreemrechtse politieke partijen. Daarom voeren verkozen politici, uit verkiezingsoverwegingen, vaak strenge vluchtelingenbeleidsmaatregelen in.
Publieke communicatie als tegengewicht
In dergelijke context is publieke communicatie - zoals persberichten, nieuwsartikels en foto’s en filmpjes op sociale media - cruciaal voor de werking van vluchtelingenorganisaties. Met dergelijke communicatievormen trachten vluchtelingenorganisaties meer bekendheid te verkrijgen, informatie te verspreiden en burgers bewust te maken rond de vluchtelingencrisis. Op deze manier probeert men de vluchtelingenproblematiek op de politieke agenda te plaatsen. Het finale doel van publieke communicatie is publieke, politieke, financiële en/of praktische steun te verkrijgen.
Belang van nieuwsmedia
Om deze doelstellingen te verwezenlijken is het voor vluchtelingenorganisaties meestal noodzakelijk om te verschijnen in nieuwsmedia. Nieuwsberichtgeving is immers voor de meeste burgers de belangrijkste informatiebron rond de vluchtelingencrisis. Publieke communicatie versterkt evenwel de machtspositie van politici, overheidsinstellingen en multinationals, die over uitgebreide communicatiediensten beschikken.
Niettemin hebben vluchtelingenorganisaties, als gevolg van de globalisering en digitalisering, grotere mogelijkheden om hun stem te laten gelden in het publieke debat. Daaraan gerelateerd gebruiken journalisten, omwille van tijds- en werkdruk, bovendien meer persberichten en wantrouwen ze deze van ngo’s minder dan deze van politici en bedrijven. Ngo’s leveren bijgevolg diverse informatie aan nieuwsmedia, in de hoop meer nieuwsaandacht te verkrijgen, iets waar vooral internationale ngo’s in slagen. Hoewel journalisten persberichten van ngo’s meestal niet zomaar overnemen, draagt de publieke communicatie van deze vluchtelingenorganisaties sterk bij tot de publieke beeldvorming rond vluchtelingen.
Welke publieke communicatiestrategieën?
Het is dan ook uitermate relevant om na te gaan hoe vluchtelingenorganisaties solidariteit voor vluchtelingen bij overheden en burgers trachten op te wekken. Evenzeer probeerden we de keuze voor specifieke strategieën te verklaren vanuit de manier waarop vluchtelingenorganisaties functioneren in de bredere maatschappelijke context.
Deze centrale onderzoeksvraag trachtten we te beantwoorden door de persberichten van 2014 tot en met 2015 over de Syrische vluchtelingencrisis van drie internationale vluchtelingenorganisaties tekstueel te analyseren. Concreet gaat het om het VN-vluchtelingenagentschap (UNHCR) en de internationale ngo’s International Rescue Committee en Danish Refugee Council. Aansluitend namen we ook diepte-interviews af van pers- en regioverantwoordelijken van deze organisaties.
Om onze centrale onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, splitsten we deze op in drie concrete deelvragen.
1. Hoe worden vluchtelingen voorgesteld?
Vluchtelingen worden meestal weergegeven als een homogene, passieve, lijdende massa. Dit kan verklaard worden door het belang van persberichten voor het aantrekken van media-aandacht. Nieuwsmedia hebben namelijk meestal een voorkeur voor negatief nieuws en concrete cijfers en data. Met dergelijke info willen vluchtelingenorganisaties op basis van medemenselijkheid solidariteit opwekken bij burgers.
2. Met welke argumenten trachten vluchtelingenorganisaties solidariteit bij het brede publiek op te wekken?
Verder trachten vluchtelingenorganisaties steun te verkrijgen door solidariteit voor te stellen als een vorm van zelfexpressie en –ontplooiing van celebrities en het brede publiek. De vluchtelingen zelf vormen daarbij slechts nevenfiguren. Enerzijds wil men zo verhinderen dat de publieke bezorgdheid afneemt. Anderzijds is het ook een uiting van de commercialisering van de humanitaire sector en bij uitbreiding van de bredere maatschappij, waarin efficiëntie en winst steeds centraler staan.
3. Met welke argumenten proberen vluchtelingenorganisaties overheden te beïnvloeden?
Voorts linken vluchtelingenorganisaties vluchtelingenbescherming aan nationale staatsbelangen in de domeinen van migratie, veiligheid, economie en ontwikkeling. Vluchtelingen vormen daarbij met andere woorden een speelbal van geopolitieke belangen. Vluchtelingenorganisaties kiezen hiervoor omdat dergelijke overheidsbelangen dikwijls sterk het vluchtelingenbeleid van landen bepalen en vluchtelingenwetgeving alleen meestal onvoldoende overtuigend is.
Conclusie:
We komen tot het besluit dat vluchtelingen binnen de onderzochte persberichten ontmenselijkt worden en ondergeschikt zijn aan de zelfontplooiing van het brede publiek en nationale staatsbelangen.
Het gebruik van dergelijke publieke communicatiestrategieën is enerzijds wel goed bedoeld: vluchtelingenorganisaties trachten er immers diverse vormen van steun mee te verwerven voor vluchtelingen. Anderzijds zijn deze communicatiestrategieën soms nogal ontmenselijkend en houden ze mogelijks ook bredere gevaren in. Ze versterken immers het gepercipieerde tegenstrijdige karakter van vluchtelingen waardoor ze op lange termijn aan efficiëntie zouden kunnen inboeten.
Nieuwe succesvolle, morele en praktisch realiseerbare communicatiestrategieën moeten dan ook dringend uitgedacht worden. Opdat mensen op de dool in de toekomst ook menswaardig zouden worden voorgesteld in publieke communicatie.
Bibliografie
Bibliografie
Atkin, C.K. & Rice, R.E. (2013). Theory and principles of public communication campaigns. In R.E. Rice & C.K. Atkin (Eds.), Public communication campaigns (fourth edition) (pp. 3-20). Los Angeles: Sage.
Bettini, G. (2013). Climate barbarians at the gate? A critique of apocalyptic narratives on ‘climate refugees’. Geoforum, 45(1), 63-72.
Betts, A. (2009a). Institutional proliferation and the global refugee regime. Perspectives on politics, 7(1), 53-58.
Betts, A. (2009b). Protection by persuasion: international cooperation in the refugee regime. Ithaca, New York: Cornell University Press.
Betts, A. (2010). The refugee regime complex. Refugee Survey Quarterly, 29(1), 12-37.
Betts, A. & Loescher, G. (2011). Refugees in international relations. In A. Betts & G. Loescher (Eds.), Refugees in international relations (pp. 1-28). Oxford: Oxford University Press.
Betts, A., Loescher, G. & Milner, J. (2012). UNHCR: the politics and practice of refugee protection into the 21st century (second edition). London: Routledge.
Bloor, M. & Bloor, T. (2013). The practice of critical discourse analysis: an introduction. New York: Routledge.
Boczkowski, P. (2010). News at work: imitation in an age of information abundance. Chicago: University of Chicago Press.
Boltanski, L. (1999). Distant suffering: Morality, media and politics. Cambridge: Cambridge University Press.
Bryman, A. (2015). Social research methods (5th edition). Oxford: Oxford University Press.
Cabot, H. (2016). “Refugee voices”: tragedy, ghosts, and the anthropology of not knowing. Journal of Contemporary Ethnography, DOI: 10.1177/0891241615625567.
Castells, M. (2008). The new public sphere: global civil society, communication networks, and global governance. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 616(1), 78-93.
Chimni, B.S. (2000). Globalization, humanitarianism and the erosion of refugee protection. Journal of Refugee Studies, 13(3), 243-263.
Chouliaraki, L. (2004). Watching 11 September: the politics of pity. Discourse & Society, 15(2-3), 185-198.
Chouliaraki, L. (2010). Post-humanitarianism: humanitarian communication beyond a politics of pity. International Journal of Cultural Studies, 13(2), 107-126.
Chouliaraki, L. (2012). Between pity and irony – paradigms of refugee representation in humanitarian discourse. In K. Moore, B. Gross & T. Threadgold (Eds.), Migrations and the Media (pp. 13-32). New York: Peter Lang.
Cohen, S. (2001). States of denial. Knowing about atrocities and suffering. Cambridge: Polity Press.
Cottle, S. (2000). Rethinking news access. Journalism Studies, 1(3), 427-448.
Cottle, S. & Nolan, D. (2007). Global humanitarianism and the changing aid-media field: “everyone was dying for footage”. Journalism Studies, 8(6), 862-878.
Dahlgren, P. (2005). The internet, public spheres, and political communication: dispersion and deliberation. Political communication, 22(2), 147-162.
Davies, N. (2008). Flat earth news: An award-winning reporter exposes falsehood, distortion and propaganda in the global media. London: Vintage.
Development Initiatives (2016). Global humanitarian assistance report 2016. Bristol: Development Initiatives.
Dijkzeul, D. & Moke, M. (2005). Public communication strategies of international humanitarian organizations. International Review of the Red Cross, 87(860), 673-691.
Downey, J. & Fenton, N. (2003). New media, counter publicity and the public sphere. New Media Society, 5(2), 185–202.
Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
Fairclough, N. (1995). Media discourse. London: Edward Arnold.
Fiala, N. (2015). Economic consequences of forced displacement. The Journal of Development Studies, 51(10), 1275-1293.
Frelick, B. (2007). Paradigm shifts in the international responses to refugees. In J.D. White & A.J. Marsella (Eds.), Fear of persecution: Global human rights, international law, and human well-being (pp. 33-57). Plymouth: Lexington Books.
Gibney, M. (2010). Global refugee crisis: a reference handbook (second edition). Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC.
Godin, M. & Doná, G. (2016). “Refugee voices,” new social media and politics of representation: young Congolese in the diaspora and beyond. Refuge: Canada's Journal on Refugees, 32(1) 60-71.
Gorlick, B. (2000). Human rights and refugees: enhancing protection through international human rights law. Nordic Journal of International Law, 69(2), 117-177.
Grieco, J.M. (1999). Anarchy and the limits of cooperation: a realist critique of the newest liberal institutionalism. In C. Lipson & B.J. Cohen (Eds.), Theory and structure in international political economy: an international organization reader (p. 9-32). Cambridge: The MIT Press.
Habermas, J. (1989). The structural transformation of the public sphere. Cambridge: Polity Press.
Habermas, J. (2006). Political communication in media society: does democracy still enjoy an epistemic dimension? The impact of normative theory on empirical research. Communication Theory, 16(4), 411-426.
Hammerstad, A. (2014a). The rise and decline of a global security actor: UNHCR, refugee protection, and security. Oxford University Press.
Hammerstad, A. (2014b). The securitization of forced migration. In Fiddian-Qasmiyeh, E., Loescher, G., Long, K. & Sigona, N. (Eds.), The Oxford handbook of refugee and forced migration studies (pp. 265-277). Oxford: Oxford University Press.
Hansen, A. & Machin, D. (2013). Media & communication research methods. London: Palgrave MacMillan.
Höijer, B. (2004). The discourse of global compassion: the audience and media reporting of human suffering. Media, Culture & Society, 26(4), 513-531.
Ivarsflaten, E. (2005). Threatened by diversity: why restrictive asylum and immigration policies appeal to western Europeans. Journal of Elections, Public Opinion & Parties, 15(1), 21-45.
Jacobsen, K. (2002). Can refugees benefit the state? Refugee resources and African statebuilding. The Journal of Modern African Studies, 40(4), 577-596.
Johnson, H.L. (2011). Click to donate: visual images, constructing victims and imagining the female refugee. Third World Quarterly, 32(6), 1015-1037.
Jones, M. (2013). The governance question: the UNHCR, the refugee convention and the international refugee regime. In J.C. Simeon (Ed.), The UNHCR and the supervision of international refugee law (pp. 75-96). Cambridge: Cambridge University Press.
Jørgensen, M. & Phillips, L. (2002). Discourse analysis as theory and method. London: Sage.
Kagwanja, P. & Juma, M. (2008). Somali refugees: protracted exile and shifting security frontiers. In G. Loescher, J. Milner, E. Newman & G. Troeller (Eds.), Protracted refugee situations: political, human rights and security implications (pp. 214-247). Tokyo: United Nations University Press.
Koser, K. (2001). New approaches to asylum? International Migration, 39(6), 85-102.
Kreibaum, M. (2016). Their suffering, our burden? How Congolese refugees affect the Ugandan population. World Development, 78(1), 262-287.
Lang, S. (2012). NGOs, civil society, and the public sphere. Cambridge: Cambridge University Press.
Lee, C.C. (2006). Refugee policy is a realist's nightmare: the case of Southeast Asia. Migration Letters, 3(2), 137.
Lee-Wright, P., Phillips, A. & Witschge, T. (2012). Changing journalism. London: Routledge.
Lemke, T. (2001). ‘The birth of bio-politics': Michel Foucault's lecture at the Collège de France on neo-liberal governmentality. Economy and society, 30(2), 190-207.
Loescher G. (1996). Beyond charity: international cooperation and the global refugee crisis. New York: Oxford University Press.
Loescher, G. (2001). The UNHCR and world politics: a perilous path. Oxford: Oxford University Press.
Loescher, G. (2014). UNHCR and forced migration. In Fiddian-Qasmiyeh, E., Loescher, G., Long, K. & Sigona, N. (Eds.), The Oxford handbook of refugee and forced migration studies (pp. 215-226). Oxford: Oxford University Press.
Loescher, G. & Milner, J. (2011). UNHCR and the global governance of refugees. In A. Betts (Ed.), Global migration governance (pp. 189-209). Oxford: Oxford University Press.
Machin, D. & Mayr, A. (2012). How to do critical discourse analysis: a multimodal introduction. London: Sage.
Macnamara, J. (2016). Organisational listening. The missing essential in public communication. New York: Peter Lang Publishing.
Malkki, L.H. (1996). Speechless emissaries: refugees, humanitarianism, and dehistoricization. Cultural Anthropology, 11(3), 377-404.
McAdam, J. (2007). Complementary protection in international refugee law. Oxford: Oxford University Press.
Morris, A. (2015). A practical introduction to in-depth interviewing. London: Sage Publications.
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Nanda, V.P. (2007). History and foundations for refugee security, health and well-being under international law. In J.D. White & A.J. Marsella (Eds.), Fear of persecution: global human rights, international law, and human well-being (pp. 151-176). Plymouth: Lexington Books.
Orgad, S. (2013). Visualizers of solidarity: organizational politics in humanitarian and international development NGOs. Visual Communication 12(3), 295–314.
Orrenius, P.M. & Zavodny, M. (2016). Irregular immigration in the European Union. Dallas: Federal Reserve Bank of Dallas Research Department.
O’Sullivan, M. (2016). Territorial protection: cessation of refugee status and internal flight alternative compared. In S.S. Juss (Ed.), The Ashgate research companion to migration law, theory and policy (pp. 209-232). London: Routledge.
Paltridge, B. (2013). Critical discourse analysis. In K. Hyland (Ed.), Discourse studies reader: essential excerpts (pp. 89-110). London: Bloomsbury
Pasquier, M. & Villeneuve, J.P. (2012). Marketing management and communications in the public sector. New York: Routledge.
Phillips, L. (2007). Doing discourse analysis: a brief introduction to the field. In N. Carpentier, P. Pruulmann-Vengerfeldt, K . Nordenstreng, M . Hartmann, P. Vihalemm, B. Cammaerts & H . Nieminen (Eds.), Media technologies and democracy in an enlarged Europe: the intellectual work of the 2007 European media and communication doctoral summer school (pp. 285-294). Tartu: Tartu University Press.
Powers, M. (2016a). NGO publicity and reinforcing path dependencies explaining the persistence of media-centered publicity strategies. The International Journal of Press/Politics, DOI: 1940161216658373.
Powers, M. (2016b). Opening the news gates? Humanitarian and human rights NGOs in the US news media, 1990–2010. Media, Culture & Society, 38(3), 315-331.
Price, S. (2007). Discourse power address: the politics of public communication. Aldershot: Ashgate Publishing Company.
Pupavac, V. (2008). Refugee advocacy, traumatic representations and political disenchantment. Government and opposition, 43(2), 270-292.
Rajaram, P.K. (2002). Humanitarianism and representations of the refugee. Journal of Refugee Studies, 15(3), 247-264.
Randel, J. & German, T. (2002). Trends in the financing of humanitarian assistance. In J. Macrae (Ed.) The new humanitarianisms: a review of trends in global humanitarian action. HPG report 11 (pp. 19-28). London: Overseas Development Institute.
Reich, Z. (2010). Measuring the impact of PR on published news in increasingly fragmented news environments: a multifaceted approach. Journalism Studies, 11(6), 799-816.
Reich, Z. (2011). Source credibility as a journalistic work tool. In B. Franklin & M. Carlson (Eds.), Journalists, sources, and credibility: new perspectives (pp. 19-36). New York: Routledge.
Reisigl, M. & Wodak, R. (2016). The discourse-historical approach (DHA). In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse studies (3rd edition) (pp. 23-61). London: SAGE Publications.
Sallot, L.M. & Johnson, E.A. (2006). Investigating relationships between journalists and public relations practitioners: working together to set, frame and build the public agenda, 1991–2004. Public Relations Review, 32(2), 151-159.
Schudson, M. (2011). The sociology of news (second edition). New York: W. W. Norton & Company, Inc..
Shoemaker, P.J. & Vos, T. (2009). Gatekeeping theory. New York: Routledge.
Sidorenko, O.F. (2007). The common European asylum system. Background, current state of affairs, future direction. Den Haag: T.M.C. Asser Press.
Skran, C.M. (1992). The international refugee regime: the historical and contemporary context of international responses to asylum problems. In G. Loescher (Ed.), Refugees and the asylum dilemma in the West (pp. 8-35). Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press.
Sommerfeldt, E.J. (2013). The civility of social capital: public relations in the public sphere, civil society, and democracy. Public Relations Review, 39(4), 280-289.
Suhajda, E.V. (2008). Non-governmental organizations and the global refugee regime - the role of ngos in the era of global governance. Saarbrücken: VDM Publishing.
Tester, K. (2001). Compassion, morality and the media. Buckingham: Open University Press.
Trakroo Zutshi, R., Satpute, J. & Tahir, M.S. (2011). Refugees and the law (second edition). New Delhi: Human Rights Law Network (HRLN).
UNHCR (2003). Partnership: an operations management handbook for UNHCR’s partners. Geneva: UNHCR.
UNHCR (2010a). Convention and protocol relating to the status of the refugees. Geneva: UNHCR.
UNHCR (2010b). Statute of the Office of the United Nations High Commissioner for Refugees. Geneva: UNHCR.
UNHCR (2016a). Global trends: forced displacement in 2015. Geneva: UNHCR.
UNHCR (2016b). Syria regional refugee response. Inter-agency information sharing portal. Who’s doing what where? Geraadpleegd op 1 augustus 2016 op het World Wide Web: http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php
United Nations (2005). UN system engagement with NGOs, civil society, the private sector, and other actors: a compendium. New York: The United Nations Non-Governmental Liaison Service (NGLS)
Van Belle, D.A. (2000). New York Times and network TV news coverage of foreign disasters: the significance of the insignificant variables. Journalism & Mass Communication Quarterly, 77(1), 50-70.
van Dijk, T.A. (1991). Racism and the press. Abingdon: Routledge.
van Dijk, T.A. (2013, 14 mei). CDA is not a method of critical discourse analysis. Geraadpleegd op 31 juli 2016 op het World Wide Web: http://www.edisoportal.org/debate/115-cda-not-method-critical-discourse…
Van Leuven, S., Deprez, A. & Raeymaeckers, K. (2013). Increased news access for international NGOs? How Médecins Sans Frontières' press releases built the agenda of Flemish newspapers (1995–2010). Journalism Practice, 7(4), 430-445.
Van Leuven, S. & Joye, S. (2014). Civil society organizations at the gates? A gatekeeping study of news making efforts by NGOs and government institutions. The International Journal of Press/Politics, 19(2), 160-180.
Vestergaard, A. (2010). Identity and appeal in the humanitarian brand. In L. Chouliaraki & M. Morsing (Eds.), Media, organizations and identity (pp. 168-184). London: Palgrave Macmillan.
Walker, P. & Maxwell, D. (2009). Shaping the humanitarian world. New York: Routledge.
Waters, R.D. & Tindall, N.T. (2011). Exploring the impact of American news coverage on crisis fundraising: using media theory to explicate a new model of fundraising communication. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 23(1), 20-40.
Winston, W. & Loeffler, R.H. (2013). A guide to preparing cost-effective press releases. London: Routledge.
Wodak, R. & Meyer, M. (2016). Critical discourse studies: history, agenda, theory and methodology. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse studies (3rd edition) (pp. 1-22). London: Sage Publications.
Wolfsfeld, G. (2011). Making sense of media and politics: five principles in political communication. New York: Routledge.
Zimmermann, A., Dörschner, J. & Machts, F. (Eds.) (2011). The 1951 Convention relating to the status of refugees and its 1967 protocol. A commentary. Oxford: Oxford University Press.
