SciMingo helpt onderzoekers het juiste evenwicht te vinden tussen complexiteit en begrijpelijkheid in wetenschapscommunicatie. Zo leren we je hoe je mensen aanspreekt zonder afbreuk te doen aan je onderzoek. Als volleerde flamingo's, meesters in evenwicht 🦩
Seksuele gezondheid van transgenders op een kruispunt van discriminatie
Judith
Van Schuylenbergh
Sinds de start van de aidsepidemie in de jaren ’80 kreeg seksueel risicogedrag (gedrag dat het risico op besmetting met HIV of andere seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) verhoogt, zoals onveilig vrijen) reeds veel aandacht vanuit verschillende onderzoeksgebieden. Decennia aan preventie en interventie zorgden ervoor dat de impact van deze epidemie heel wat werd ingeperkt. Voor transgenders, of personen wiens genderidentiteit niet volledig overeen komt met het geslacht dat hen bij geboorte werd toegekend, blijkt het HIV prevalentiecijfer echter nog steeds zeer hoog te zijn, maar ook sterk te variëren, van zo’n 2,4% (Hawkes et al., 2009) tot meer dan 50% (Edwards, Fisher & Reynolds, 2007). Discriminatie van transgenders blijkt hierin een centrale rol te spelen.
Dit thesisonderzoek is een kritische samenvatting van het huidig onderzoek naar transgenders en HIV, vanuit een feministisch perspectief dat focust op het kruispunt van verschillende vormen van discriminatie en stigma dat bepalend is voor hun seksueel risicogedrag.
Transgenders, discriminatie en HIV
Conchita Würst wint het Eurovisiesongfestival, Caitlyn Jenner krijgt een eigen tv-programma en Frankie wordt Kaat in Vlaanderens’ meest bekeken soap ‘Thuis’: nog nooit was het thema ‘transgender’ zo zichtbaar en bespreekbaar. De attitude van onze Westerse samenleving tegenover personen die als man werden geboren maar zich meer vrouwelijk voelen of omgekeerd, lijkt sterk veranderd te zijn de laatste jaren. Toch ervaren transgenders vandaag nog steeds discriminatie op verschillende vlakken, en wordt hun transgenderidentiteit nog steeds gestigmatiseerd. Discriminatie, stigmatisering en transfobie blijken bovendien essentieel in het verklaren van de hoge prevalentie van gezondheidsproblemen bij transgenders.
Uit onderzoek blijkt dat onder meer de HIV prevalentie voor transgenders zeer hoog is. Zo schat een studie bijvoorbeeld een globale HIV prevalentie van 19,1% bij transvrouwen over heel de wereld (Baral et al., 2013). Hoewel de hoge HIV prevalentiecijfers ook deels kunnen verklaard worden door de selectieve focus van veel van het huidige onderzoek, ligt het prevalentiecijfer in de VS voor transgenders 4 keer zo hoog dan de algemene nationale HIV prevalentie (Grant, Janis & Mottet, 2011). Veel onderzoek erkent de rol van discriminatie in de verklaring voor dit hoge prevalentiecijfer. Discriminatie leidt tot een lager zelfvertrouwen, mentale gezondheidsproblemen en nood aan acceptatie en bevestiging van anderen, en wordt op die manier geassocieerd met seksueel risicogedrag. Daarnaast worden transpersonen ook vaak gediscrimineerd in de gezondheidzorg, waardoor ze mogelijk uitgesloten worden van informatie, preventie en behandeling.
De vaak voorkomende discriminatie van transgenders op de arbeidsmarkt leidt er verder ook toe dat ze zich in sommige gevallen moeten beroepen op sekswerk om te kunnen overleven, wat het risico op HIV nog meer verhoogt. Daarnaast kan sekswerk voor transvrouwen ook een manier zijn om hun vrouwelijke genderidentiteit uit te drukken en worden transgender lichamen frequent geërotiseerd (denk maar aan ‘shemales’ of ‘ladyboys’), wat de stap naar de seksindustrie nog makkelijker maakt. Gekleurde transvrouwen en transpersonen zonder verblijfsdocumenten ervaren nog meer discriminatie en economische barrières, raken zo nog sneller werkzaam als sekswerker en lopen hierdoor nog meer risico op HIV en andere SOA.
Een intersectionele blik
Traditioneel focust onderzoek naar seksueel risicogedrag vooral op individuele, gedragsmatige factoren. Het feministisch perspectief dat gebruikt werd in dit thesisonderzoek verlegt de focus echter naar de sociale context waarin dit gedrag is ingebed, die gevormd wordt door normatieve genderrollen en machtsstructuren. Dit perspectief wijst op het intersectionele karakter van de ervaring van discriminatie voor transgenders: deze wordt niet enkel bepaald door hun transgender-zijn, maar ook door hun positie op andere maatschappelijke ‘assen van verschil’, zoals etniciteit, sociale klasse, seksuele oriëntatie en burgerschapsstatus. Deze zijn onderling verweven en kunnen dus niet gewoon bij elkaar opgeteld worden: het is het kruispunt van deze verschillende assen dat economische kansen en barrières bepaalt en leidt tot verschillen in macht, die een persoon in meer of mindere mate in staat stellen om veilige seks af te dwingen. Een transvrouw die wegens discriminatie op de arbeidsmarkt niet aan een job raakt en hierdoor afhankelijk is van sekswerk om te overleven, zal wanneer haar bijvoorbeeld meer geld wordt aangeboden voor onveilige seks minder in staat zijn om te weigeren dan een transvrouw die wel een vaste job heeft maar sekswerk gebruikt om te sparen voor een dure genderbevestigende operatie. Het aspect ‘macht’ is dus cruciaal in het linken van discriminatie aan seksueel risico.
Binair maatschappelijk perspectief
Een oorzaak van de discriminatie en stigmatisering die transgenders vaak ervaren is de cisnormativiteit binnen de Westerse samenleving: er wordt nog steeds van uitgegaan dat iedereen in onze samenleving ‘cisgender’ (niet-transgender) is, en transpersonen worden hierdoor gedefinieerd als afwijkend van deze norm: ziek, raar of deviant. Feministisch gedachtengoed ziet gender als een sociaal construct: dynamisch, kneedbaar en onderhevig aan sociale invloeden. Onze maatschappij gaat er vandaag echter nog steeds van uit dat gender noodzakelijk samenvalt met geslacht en een gegeven binaire (man/vrouw) structuur is die ons dagelijks leven vorm geeft. Wie hier niet in past is ‘anders’ en wordt over het hoofd gezien. Ook kennis en educatie op vlak van seksualiteit en seksuele gezondheid blijven vandaag nog zeer binair en cisnormatief, houden geen rekening met de specifieke kenmerken en noden van transgenders en dragen zo bij tot hun verhoogd risico op HIV en andere SOA.
Naar een transinclusieve samenleving
Stigmatisering en discriminatie van transgenders blijven vandaag nog zeer aanwezig, en dit heeft een grote invloed op hun seksuele gezondheid. Afhankelijk van de intersectie van de posities van een persoon op verschillende maatschappelijke ‘assen van verschil’, zoals gender, etniciteit, klasse of burgerschapsstatus, zal de ervaring van discriminatie echter anders zijn, en dus ook het risico op HIV. Dit kruispuntdenken kan verklaren waarom sommige transpersonen meer risico lopen op HIV of andere SOA. Naast gerichte preventie voor hoge risicogroepen, zijn echter ook bredere maatschappelijke veranderingen noodzakelijk. Het is belangrijk dat het bestaan van transpersonen en hun lichamen en ervaringen wordt genormaliseerd binnen alle aspecten van het dagelijks leven, waarvan seksualiteit er een is. Inclusie en normalisering zijn cruciaal voor een goede gezondheid en levenskwaliteit voor transgenders.
Bibliografie
Amaro, Hortensia, and Anita Raj. “On the Margin: Power and Women’s HIV Risk Reduction Strategies.” Sex Roles 42, no. 7/8 (2000).
Amaro, Hortensia, Anita Raj, and Elizabeth Reed. “Women’s Sexual Health: The Need for Feminist Analyses in Public Health in the Decade of Behavior.” Psychology of Women Quarterly 25 (2001): 324–34.
Baggaley, R.F., R.G. White, and M-C. Boily. “HIV Transmission Risk through Anal Intercourse: Systematic Review, Meta-Analysis and Implications for HIV Prevention.” International Journal of Emidemiology, no. 39 (2010): 1048–63.
Baral, Stefan D., Tonia Poteat, Susanne Strömdahl, Andrea L. Wirtz, Thomas E. Guadamuz, and Chris Beyrer. “Worldwide Burden of HIV in Transgender Women: A Systematic Review and Meta-Analysis.” Lancet Infect Dis 13 (2013): 214–22.
Barrington, Clare, Cyprian Wejnert, Maria Elena Guardado, Ana Isabel Nieto, and Gabriela Paz Bailey. “Social Network Characteristics and HIV Vulnerability Among Transgender Persons in San Salvador: Identifying Opportunities for HIV Prevention Strategies.” AIDS Behavior 16 (2012): 214–24.
Bauer, Greta R., and Rebecca Hammond. “Toward a Broader Conceptualization of Trans Women and Sexual Health.” The Canadian Journal of Human Sexuality 24, no. 1 (2015): 1–11.
Chariyalertsak, Suwat, Natthapol Kosachunhanan, Pongpun Saokhieu, Radchanok Songsupa, Antika Wongthanee, Chonlisa Chariyalertsak, Surasing Visarutratana, and Chris Beyrer. “HIV Incidence, Risk Factors, and Motivation for Biomedical Intervention among Gay, Bisexual Men and Transgender Persons in Northern Thailand.” PLoS One 6, no. 9 (n.d.): 2011.
Collumbien, M., A. A. Qureshi, S. H. Mayhew, N. Rizvi, A. Rabbani, B. Rolfe, R. K. Verma, H. Rehman, and Naveed-i-Rahat. “Understanding the Context of Male and Transgender Sex Work Using Peer Ethnography.” Sexual Transmitted Infections 85, no. 2 (2009).
Crosby, Richard, and Nicole Pitts. “Caught Between Different Worlds: How Transgendered Women May Be ‘Forced’ Into Risky Sex.” The Journal of Sex Research 44, no. 1 (2007): 43–48.
De Santis, Joseph. “HIV Infection Risk Factors among Male-to-Female Transgender Persons: A Review of the Literature.” Journal of the Association of Nurses in Aids Care 20, no. 5 (2009): 362–72.
De Vries, Matthias Kylan. “Transgender People of Color at the Center: Conceptualizing a New Intersectional Model.” Ethnicities 15, no. 1 (2015): 3–27.
Edwards, Jordan W., Dennis G. Fisher, and Grace L. Reynolds. “Male-to- Female Transgender and Transsexual Clients of HIV Service Programs in Los Angeles County, California.” American Journal of Public Health 97, no. 6 (2007).
Elifson, K.W., J. Boles, E. Posey, W. Darrow, and W. Elsea. “Male Transvestite Prostitutes and HIV Risk.” American Journal of Public Health 83 (1993): 260–62.
European Union Agency for Fundamental Rights. (2014). Being Trans in the European Union. Comparative analysis of EU LGBT survey data. Luxembourg: EC.
Garofalo, R., Joanne Deleon, Elizabeth Osmer, Mary Doll, and Gary W. Harper. “Overlooked, Misunderstood and at-Risk: Exploring the Lives and HIV Risk of Ethnic Minority Male-to-Female Transgender Youth.” Journal of Adolescent Health 38 (2006): 230–36.
Golub, Sarit A., Ja’Nina J. Walker, Buffie Longmire-Avital, David S. Bimbi, and Jeffrey T. Parsons. “The Role of Religiosity, Social Support, and Stress-Related Growth in Protecting Against HIV Risk Among Transgender Women.” Journal of Health Psychology 15, no. 8 (2010): 1135–44.
Grant, J. M., Mottet, L. A., Tanis, J., Harrison, J., Herman, J. L., & Keisling, M. (2011). Injustice at every turn: A report of the National Transgender Discrimination Survey. Retrieved from Washington, DC:
Guadamuz, Thomas E., Wipas Wimonsate, Anchalee Varangrat, Praphan Phanuphak, Rapeepun Jommaroeng, Janet M. McNicholl, Philip A. Mock, Jordan W. Tappero, and Frits van Griensven. “HIV Prevalence, Risk Behavior, Hormone Use and Surgical History among Transgender Persons in Thailand.” AIDS Behavior 15 (2011): 650–58.
Hawkes, S., M. Collumbien, L. Platt, N. Lalji, N. Rizvi, A. Andreasen, J. Chow, et al. “HIV and Other Sexually Transmitted Infections among Men, Transgenders and Women Selling Sex in Two Cities in Pakistan: A Cross-Sectional Prevalence Survey.” Sexual Transmitted Infections 85 (2009): 8–16.
Herbst, J.H., E.D. Jacobs, T.J. Finlayson, V.S. McKleroy, M.S. Neumann, and N. Crepaz. “Estimating HIV Prevalence and Risk Behaviors of Transgender Persons in the United States: A Systematic Review.” AIDS Behavior, no. 12 (2008): 1 – 17.
Hines, Sally. “Sexing Gender, Gendering Sex: Towards an Intersectional Analysis of Transgender.” In Theorizing Intersectionality and Sexuality, 140–64, 2010.
Hwahng, S., and L. Nuttbrock. “Sex Workers, Fem Queens, and Cross-Dressers: Differential Marginalisations and HIV Vulnerabilities Among Three Ethnocultural Male-to-Female Transgender Communities in New York City.” Sexuality Research and Social Policy: Journal of NSRC 4, no. 4 (2007): 36– 59.
Islam Khan, Sharful, Mohammed Iftekher Hussain, Gorkey Gourab, Shaila Parveen, Mahbubul Islam Bhuiyan, and Joya Sikder. “Not to Stigmatize But to Humanize Sexual Lives of the Transgender (Hijra) in Bangladesh: Condom Chat in the AIDS Era.” Journal of LGBT Health Research 4, no. 2–3 (2008).
Kenagy, Gretchen P. “Transgender Health: Findings from Two Needs Assessment Studies in Philadelphia.” Health and Social Work 30, no. 1 (2005).
Koehn, Sharon, Sheila Neysmith, Karen Kobayashi, and Hamish Khamisa. “Revealing the Shape of Knowledge Using an Intersectionality Lens: Results of a Scoping Review on the Health and Health Care of Ethnocultural Minority Older Adults.” Aging & Society 33, no. 437–64 (n.d.): 2013.
Kosenko, K.A. “Contextual Influences on Sexual Risk-Taking in the Transgender Community.” Journal of Sex Research, no. 48 (2011): 285 – 296.
Melendez, R.M., and R. Pinto. “‘It’s a Really Hard Life’: Love, Gender and HIV Risk among Male-to-Female Transgender Persons.” Culture, Health and Sexuality 9, no. 3 (2007): 233 – 245.
Nadal, Kevin L., Kristin Davidoff C., and Whitney Fujii-Doe. “Transgender Women and the Sex Work Industry: Roots in Systemic, Institutional and Interpersonal Discrimination.” Journal of Trauma and Dissociation 15 (2014): 169–83.
Näre, Lena. “Intersectionality as a Theoretical and Methodological Concept.” Helsinki, 2005.
Nemoto, Tooru, M. Iwamoto, Usaneya Perngparn, Chitlada Areesantichai, Emiko Kamitani, and Maria Sakata. “HIV-Related Risk Behaviors among Kathoey (Male-to-Female Transgender) Sex Workers in Bangkok, Thailand.” AIDS Care 24, no. 2 (2012): 210–19.
Nuttbrock, L., S. Hwahng, W. Bockting, A. Rosenblum, M. Mason, M. Macri, and J. Becker. “Lifetime Risk Factors for HIV/Sexually Transmitted Infections among Male-to-Female Transgender Persons.” Journal of Acquired Immune Deficiency Syndrome 52, no. 3 (2009).
Operario, D., T. Nemoto, T. Moore, and M. Iwamoto. “Unprotected Sexual Behavior and HIV Risk in the Context of Primary Relationships for Transgender Women.” AIDS Behavior 15, no. 3 (2011): 674 – 682.
Operario, D., T. Soma, and K. Underhill. “Sex Work and HIV Status among Transgender Women: Systematic Review and Meta-Analysis.” Journal of Acquired Immune Deficiency Syndrome 48, no. 1 (2008).
Operario, Don, and Tooru Nemoto. “Sexual Risk Behavior and Substance Use among a Sample of Asian Pacific Islander Transgendered Women.” AIDS Education and Prevention 17, no. 5 (2005): 430–43.
Özbilgin, Mustafa, Alexandra Beauregard, Ahu Tatli, and Myrtle Bell. “Work-Life, Diversity and Intersectionality: A Critical Review and Research Agenda.” International Journal of Management Reviews 13 (2011): 177–98.
Prabawanti, Ciptasari, Liesbeth Bollen, Rini Palupy, Guy Morineau, Philippe Girault, Dyah Erti Mustikawati, Nurholis Majid, Erlian Rista Aditya, Atiek Sulistyarni Anartati, and Robert Magnani. “HIV, Sexually Transmitted Infections and Sexual Risk Behavior Among Transgenders in Indonesia.” AIDS Behavior 15 (2011): 663–73.
Reisner, Sari L., Matthew J. Mimiaga, Sean Bland, Kenneth H. Mayer, Brandon Perkovich, and Steven A. Safren. “HIV Risk and Social Networks Among Male-to-Female Transgender Sex Workers in Boston, Massachusetts.” Journal of the Association of Nurses in Aids Care 20, no. 5 (2009): 373–86.
RFSL Ungdom. “Feeling Safe Turns Me On!,” 2012.
Rodriguez-Madera, Sheilla, and José Toro-Alfonso. “Gender as an Obstacle in HIV/AIDS Prevention: Considerations for the Development of HIV/AIDS Prevention Efforts for Male-to-Female Transgenders.” International Journal of Transgenderism 8, no. 2/3 (2005): 113–22.
Rutgers WPF. Wat Maakt Het Verschil? Diversiteit in de Seksuele Gezondheid van LHBT’s. Utrechts: Rutgers WPF, 2013.
Saleri, Nuccia, Severo Graifemberghi, Issa El Hamad, Alice Minelli, Silvia Magri, and Alberto Matteelu. “Prevalence and Incidence of Syphilis among South American Transgender Sex Workers in Northern Italy.” Sexually Transmitted Diseases 33, no. 5 (2006): 334–35.
Sausa, L.A., J. Keatley, and D. Operario. “Perceived Risks and Benefits of Sex Work among Transgender Women of Color in San Francisco.” Archives of Sexual Behavior, no. 36 (2007): 768 – 777.
Schulden, Jeffrey D., Binwei Song, Alex Barros, Azul Mares-DelGrasso, Charles W. Martin, Ramon Ramirez, Linney C. Smith, et al. “Rapid HIV Testing in Transgender Communities by Community-Based Organisations in Three Cities.” Public Health Reports 123 (2008): 101–14.
Scott, M. E., Wildsmith, E., Welti, K., Ryan, S., Schelar, E., & Steward-Streng, N. R. (2011). Risky Adolescent Sexual Behaviors and Reproductive Health in Young Adulthood. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 43, 110-118.
Sevelius, Jae M. “‘There’s No Pamphlet for the Kind of Sex I Have’: HIV-Related Risk Factors and Protective Behaviors Among Transgender Men Who Have Sex With Nontransgender Men.” Journal of the Association of Nurses in Aids Care 20, no. 5 (2009): 398–410.
Sevelius, Jae M., Olga Grinstead Reznick, Stacey L. Hart, and Sandy Schwarz. “Informing Interventions: The Importance of Contextual Factors in the Prediction of Sexual Risk Behaviors among Transgender Women.” AIDS Education and Prevention 21, no. 1 (2009): 113–27.
Shrestha, Ram K., Stephanie L. Sansom, Jeffrey D. Schulden, Binwei Song, Linney C. Smith, Ramon Ramirez, Azul Mares-DelGrasso, and James D. Heffelfinger. “Costs and Effectiveness of Finding New HIV Diagnoses by Using Rapid Testing in Transgender Communities.” AIDS Education and Prevention 23, no. 3 (2011): 49–57.
Silva-Santisteban, Alfonso, H. Fisher Raymond, Ximena Salazar, Jana Villayzan, Segundo Leon, Willi McFarland, and Carlos F. Caceres. “Understanding the HIV/AIDS Epidemic in Transgender Women of
Lima, Peru: Results from a Sero-Epidemiologic Study Using Respondent Driven Sampling.” AIDS Behavior 16 (2012): 872–81.
Sol dos Ramos Farias, Maria, Maria Noe Garcia, Elena Reynaga, Marcela Romero, Maria Lucia Gallo Vaulet, Marcelo Rodriguez Fermepin, Mauro Fernandez Toscano, et al. “First Report on Sexually Transmitted Infections among Trans (male to Female Transvestites, Transsexuals or Transgender) and Male Sex Workers in Argentina: High HIV, HPV, HBV and Syphilis Prevalence.” International Journal of Infectious Diseases 15 (2011): 645–640.
Stephens, Sally C., Kyle T. Bernstein, and Susan S. Philip. “Male to Female and Female to Male Transgender Persons Have Different Sexual Behaviors Yet Similar Rates of STDs and HIV.” AIDS Behavior 15 (2011): 683–86.
Sugano, Eiko, Tooru Nemoto, and Don Operario. “The Impact of Exposure to Transphobia on HIV Risk Behavior in a Sample of Transgendered Women of Color in San Francisco.” Aids and Behavior 10, no. 2 (2006).
WHO (2014). Consolidated guidelines on HIV prevention, diagnosis, treatment and care for key populations.
Williamson, Catherine. “Providing Care to Transgender Persons: A Clinical Approach to Primary Care, Hormones and HIV Management.” Journal of the Association of Nurses in Aids Care 21, no. 3 (2010): 221– 29.
Wilson, E.C., R. Garofalo, R. Harris, and M. Belzer. “Sexual Risk Taking among Transgender Male-to-Female Youths with Different Partner Types.” American Journal of Public Health 100, no. 8 (2010).
Wilson, E.C., R. Garofalo, R. Harris, A. Herrick, M. Martinez, J. Martinez, and M. Belzer. “Transgender Female Youth and Sex Work: HIV Risk and a Comparison of Life Factors Related to Engagement in Sex Work.” AIDS Behavior 13 (2009): 902–13.
Wilson, E.C., E. Iverson, R. Garofalo, and M. Belzer. “Parental Support and Condom Use among Transgender Female Youth.” Journal of the Association of Nurses in Aids Care 23, no. 4 (2012): 306–17.
WPATH (2012). Standards of Care for Transgender and Gender-Nonconforming Persons. International Journal of Transgenderism, 13(4), 165–232.
Yuval-Davis, Nira. “Intersectionality and Feminist Politics.” European Journal of Women’s Studies 13, no. 3 (2006): 193–209.
