Het recht op seks, alcohol en tabak in de gevangenis

Scriptie

Wie naar de gevangenis moet, wordt beroofd van zijn vrijheid, maar niet van zijn rechten. In haar masterproef ging juriste Mirte Smets (KU Leuven) na of gedetineerden in Belgische gevangenissen recht –kunnen- hebben op alcohol, tabak, seks en ongezonde voeding.

Een gevangenisstraf beperkt de vrijheid van komen en gaan, maar de levensomstandigheden in de gevangenis moeten zo veel mogelijk overeenstemmen met de levensomstandigheden in onze vrije samenleving. Dat is de kern van het normaliseringsbeginsel dat in de Belgische Basiswet van het gevangeniswezen is opgenomen. “Het doel van dit beginsel is om de ‘psychologische’ schade die gedetineerden tijdens én na hun detentie oplopen te beperken, om zo hun kansen op re-integratie in de samenleving niet te hypothekeren”, zo verklaart Smets, die nu als advocate in Antwerpen werkt. In het licht van dat beginsel moeten immorele of ongezonde legale activiteiten, die in de buitenwereld zijn toegestaan, dus ook voor gedetineerden in de gevangenis mogelijk zijn. “Maar uiteraard zijn er in een gevangenis, waar veiligheid primeert, grenzen aan die normalisering.” Smets ging in na in welke mate gedetineerden in onze Belgische gevangenissen recht hebben op vier immorele of ongezonde activiteiten: het bezoek van prostituees, alchohol- en tabakgebruik en het eten van ongezonde voeding. Ze bekeek ook steeds wat in functie van de veiligheid haalbaar is.

Seks, alcohol, tabak en ongezonde voeding
Gedetineerden met een partner hebben het recht om die één keer per maand gedurende twee uur in een privé-kamer te ontvangen om te vrijen. Voor wie geen partner heeft, stelt Smets dat het bezoek van een prostituee mogelijk moet zijn, mits strenge voorwaarden. “Zo komen gedetineerden die een seksueel misdrijf pleegden niet in aanmerking en moeten er heel wat regels inzake hygiene en veiligheid worden gevolgd.” De vele voorwaarden doen Smets beseffen dat het voor het gevangenisbestuur moeilijk wordt om deze praktijk te regelen. De juriste ziet wel een opening in het huidige alcoholverbod dat in de gevangenissen heerst. Volgens de juriste is één alcoholconsumptie bij het middagmaal haalbaar, zonder dat aan de veiligheid wordt ingeboet. “Rond tabak is er reeds een goede regeling uitgewerkt: roken in individuele cellen en in de buitenlucht is toegestaan. Ook wat ongezonde voeding betreft hebben gedetineerden reeds de keuze om dit aan te kopen via de kantinelijst.” Toch ijvert Smets om gedetineerden ook één keer per week hun eigen maaltijd te laten bereiden. Ze formuleert in haar studie suggesties om het recht op alcohol, tabak en ongezonde voeding in de Basiswet op te nemen. Smets: “We hebben er als samenleving belang bij te streven naar een beter psychologisch welzijn van onze gedetineerden, zonder dat daarbij de veiligheid op spel wordt gezet.”

Lees de scriptie


Mirte Smets (KU Leuven) nam deel aan de Vlaamse Scriptieprijs 2014. Studeer je dit jaar af en verdient jouw bachelor- of masterproef meer aandacht? Doe mee aan de Vlaamse Scriptieprijs en maak kans op prijzen tot 2.500 euro!

Dit artikel verscheen in Metro.

Metro-artikel

LEES OOK