Wie staat er in de top 10 van het scorebord? Van cholera, over pornografische deepfakes, tot een sterkere 'firewall' in je hersenen. Maak kennis met de 10 kanshebbers op onze hoofdprijs!
Kunnen spreeuwen helpen met het onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen? Hoe kunnen we energieuitbarstingen beter detecteren in tokamakreactors? Wat kunnen we leren van een zeldzame laktechniek die een meubelmaker van Franse koning Louis XIV gebruikte? Hoe kunnen we onze hersenbarrières beter beschermen? En zoeken we binnenkort naar huidkanker via warmtecamera's?
Het antwoord op die vragen vind je terug in de scripties van onze finalisten van de Eosprijs 2023. Met die prijs beloont de redactie van Eos vlot leesbare, jargon-arme artikels over onderzoeken in de exacte wetenschappen.
Tot en met 11 december kon je stemmen via de poll op de website van Eos. De stemming werd intussen afgesloten. Het aantal stemmen telt voor een kwart mee in de totale beoordeling door de jury.
Silke Lemmens
Universiteit Antwerpen – Master in de Biomedical sciences: neuroscience
Spreeuwen zijn mooie zangvogeltjes die bekend staan om hun imitatietalent en melodieuze deuntjes. Naargelang het seizoen transformeert hun verenkleed van somber winterzwart naar sprankelend zomergroen. Maar wist je dat hun hersenen zodanig plastisch zijn dat ook zij kunnen veranderen in het paarseizoen? Silke Lemmens deed MRI-hersenonderzoek naar deze fascinerende vogels, want hun veranderend brein zou model kunnen staan om ontwikkeling(stoornissen) bij mensen te onderzoeken.
Vadim Van Meenen
Universiteit Antwerpen – Master in de Conservatie-Restauratie
Pierre Gole was een bekende meubelmaker die onder andere meubels maakte voor de Franse koning Louis XIV. Eén van de favoriete meubelstukken van de Zonnekoning was een pronktafel die rijkelijk gedecoreerd was met bloemenmarqueterie en een bijzondere laktechniek die bekend staat als lacque burgauté. Vadim Van Meenem deed een conservatie- en restauratieonderzoek naar deze zeldzame laktechniek om zo een geschikte lijm te vinden voor het restaureren van de tafel. De Gole-tafel is, mede dankzij het onderzoek van Vadim, opnieuw in volle glorie te bewonderen in het MAS in Antwerpen.
Lore Van Acker
Universiteit Gent – Master of Science in Biochemistry and biotechnology
Hersenbarrières beschermen onze hersenen tegen schadelijke stoffen en cellen. Een beetje zoals een firewall dat doet tegen virussen op een computer. Maar die barrières kunnen verstoord geraken bij aandoeningen zoals MS, alzheimer of hersentrauma's. Lore Van Acker toont met haar onderzoek aan dat het ontbreken van tregs (een type T-cellen) resulteert in verzwakte hersenbarrières. Bovendien ontdekte ze ook dat een behandeling met IL-34 proteïnen bij muizen helpt om hun hersenbarrières te versterken.
Mateo Van Damme & Casper Haems
Universiteit Gent – Master of Science in de industriële wetenschappen: informatica
Een tokamak is een donutvormig apparaat waar je plasma kan verhitten en beheersen voor kernfusie-onderzoek. Bij nucleaire fusie kunnen plotselinge energieuitbarstingen plaatsvinden. Zo'n uitbarsting kan de reactorwand van de tokamak beschadigen. Om die schade te voorkomen moeten fysici de uitbarstingen kunnen detecteren. Casper Haems en Mateo Van Damme ontwierpen liefst acht nieuwe detectiemethodes, waarvan er zeker zeven beter presteren dan de bestaande standaardmethodes.
Warre Clarys
Universiteit Antwerpen – Master in de Industriële wetenschappen: elektromechanica: ontwerp en productie
Als je zorgwekkende vlekjes op je huid hebt, wordt daar vandaag een stukje van weggesneden voor controle op kankercellen in het lab. Dokters sporen de ziekte dus voornamelijk op basis van de visuele kenmerken op. Warre Clarys ontwikkelde in een computerprogramma een huidmodel dat de warmteverdeling van de huid en van tumoren nabootst. Door dit model te trainen kunnen de onderhuidse vorm en de diepte van de tumor scherp in beeld worden gebracht. Zo kunnen dokters in de toekomst de huidtumor in één keer weghalen en kunnen onnodige operaties vermeden worden.